Nebraska Üniversitesi Tıp Merkezi'ndeki araştırmacılar tarafından yapılan yeni bir araştırmaya göre, çoklu pestisitlere (tarım ilaçlarına) yüksek oranda maruz kalmak, çocukluk ve ergenlik dönemindeki kanserlere, özellikle de beyin ve merkezi sinir sistemi (CNS) tümörlerine neden olabiliyor.

Ağırlıklı olarak tarımsal bir eyalet olan Nebraska, ABD'de en yüksek çocukluk çağı kanseri oranlarından birine sahip. Diğer faktörleri de hesaba kattıktan sonra araştırmacılar, pestisit karışımlarındaki %10'luk bir artışın belirli pediatrik kanserlerde önemli bir artışla ilişkili olduğunu buldu. Sonuçlara göre;

• Beyin ve diğer çocukluk çağı kanserleri %36 arttı

• Çocuk ve ergenlerde lösemi oranları yüzde 23 arttı

• Genel pediatrik kanser oranları %30 arttı

Önceki çalışmalar, atrazin veya nitratlar gibi bireysel kimyasallara ve bunların sınırlı sayıda kanser türü üzerindeki etkilerine odaklanmıştı. Araştırmacılar, GeoHealth adlı bilimsel dergide yayınlanan bu çalışmanın, birden fazla pestisitin 22 yıl boyunca 11 pediatrik kanser türü üzerindeki birleşik etkilerini tahmin eden ilk çalışma olduğunu söylüyor. Araştırmada kullanılan yöntemin, gerçek dünyadaki tarımsal maruziyeti daha doğru şekilde yansıtan bir yöntem olduğu belirtiliyor.

Bulgular, pestisitlerin özellikle tarım bölgelerindeki çocuklar üzerindeki uzun vadeli sağlık etkilerine ilişkin endişeleri artırıyor ve pestisit maruziyetinin, retina kanseri (retinoblastoma) dahil olmak üzere çocukluk çağı kanserine katkıda bulunduğuna dair artan kanıtlara katkıda bulunuyor.

Tarım ilaçları çocuklara zarar verir mi?

Çocuklar pestisitlerin yarattığı sağlık risklerine karşı özellikle savunmasızdır. Zirai ilaçlardan kaynaklı olarak erken yaşta pestisit maruziyeti aynı zamanda bilişsel işlevlerin azalması ve davranışsal sorunlarla da ilişkilendirilmiştir.

Pestisitler havaya, suya ve toprağa yayılır ve çalışmalar hormonları bozarak, DNA'ya zarar vererek ve iltihaba neden olarak kanser riskini artırabileceğini gösteriyor. Amerikan Pediatri Akademisi (AAP), gelişmekte olan organları nedeniyle çocukların her gün meydana gelen pestisit maruziyetine karşı benzersiz derecede savunmasız olduklarını söylüyor. Küçük çocuklar da yetişkinlere göre daha yüksek risk altındadır çünkü pestisit içerebilecek alanlarda emeklerler veya oynarlar ve sıklıkla ellerini ağızlarına götürürler. Bebek ve çocuklara verilecek olan meyve ve sebzelerin doğru şekilde yıkanması gerekir.

Hangi pestistiler kanser yapıyor?

Bu çalışmada araştırmacılar, Nebraska Kanser Kayıt Merkezi'nden 1992-2014 yılları arasında 0-19 yaş arası çocuklar arasında 2.512 kanser vakasına ilişkin verileri kullandılar ve 32 farklı pestisiti incelediler. Çocukluk çağı kanser gelişiminde en önemli rolü oynayanların, dikamba, glifosat ve paraquat bitki öldürücüleri olduğu gösterildi. Diğer üç pestisit (quizalofop, triasülfuron ve teflutrin) de güçlü ilişkilere sahipti.

Araştırmacılar ayrıca bazı daha nadir kanserler için herhangi bir modelin ortaya çıkıp çıkmadığını görmek için farklı bir istatistiksel yaklaşım denediler. Bu yöntem, daha yüksek pestisit maruziyetinin, diğerlerinin yanı sıra artan lenfoma ve kemik kanseri oranlarıyla ilişkili olabileceğini, ancak daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, çalışmanın sınırlamalarının demografik özellikleri (çalışma popülasyonunun %90'ından fazlası beyazdı) ve çok az vakaya sahip pediatrik kanser alt tiplerini içerdiğini söylüyor. Kanser verileri yalnızca 2015 yılına kadar mevcuttu, dolayısıyla daha güncel eğilimleri analiz edemiyorlardı. Araştırmacılar ayrıca, çalışmada bireysel maruziyet verilerinin bulunmadığını ve ilçe düzeyinde pestisit verilerinin maruziyetin yanlış sınıflandırılmasını içerebileceğini belirtiyor. Araştırmacılar; gelecekteki araştırmaların, bu kimyasalların sağlığı nasıl etkilediğini daha iyi anlamak için insan biyolojik izleme çalışmalarını (özellikle çocuklarda kan, plazma ve idrardaki pestisit seviyelerinin ölçülmesi) içermesi gerektiğini söylüyorlar.

İlginizi çekebilir: İnsan vücudunda 3.600'den fazla kimyasal madde bulundu

Referans: "Exploring the joint association between agrichemical mixtures and pediatric cancer" (2025) Taiba J, Beseler C, Zahid M, Bartelt‐Hunt S, Kolok A, Rogan E. Şuradan alındı: Exploring the joint association between agrichemical mixtures and pediatric cancer. GeoHealth. 2025;9(2). doi:10.1029/2024gh001236