Hipertansiyon yani yüksek tansiyon tedavi edilmediğinde çok ciddi sağlık sorunlarına davetiye çıkarabiliyor. Kan basıncı değerleri büyük tansiyon 135 mmHg’nın üzerinde ve/veya küçük tansiyon 85 mmHg’nın üzerinde olan, organları hipertansiyondan zarar görmemiş ve kalp hastalığı gibi risk faktörü olmayan hastalara öncelikle yaşam biçimi değişikliği öneriliyor.

Bu hastalar 3-6 ay takip ediliyor. Yaşam biçimi değişikliklerine rağmen kan basıncı değerleri normale dönmeyen hastalara hipertansiyon ilaçları öneriliyor. Kan basıncı değerleri büyük tansiyon 160 mmHg’nın üzerinde ve/veya küçük tansiyon 100 mmHg’nın üzerindeyse, bu hastalarda ciddi diyet uygulamasına ve birden fazla hipertansiyon ilacına başlanarak agresif tedaviler uygulanması gerekiyor. Memorial Şişli Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Kani Gemici, “Özellikle çok yüksek seyreden hipertansiyonlarda hastanın genel özellikleri ve varsa öteki hastalıkları da dikkate alınıp ilaç kombinasyonları denenerek hastaya en uygun tedavi başlanmaya çalışılır” diyor.

Tansiyonunuz ilaca dirençliyse...

Hipertansiyon hastalarının yüzde 3 ila 30’u ilaca dirençli. Bu hastalar, içinde idrar söktürücü ilacın da bulunduğu 3 ya da daha fazla kombine ilaç tedavisine yanıt vermiyor. İlaca dirençli hipertansiyona girişimsel tedavi uygulanıyor. Bu, hipertansiyonun oluşum mekanizmasında önemli bir rol oynayan aşırı adrenalin salınımını azaltmaya yönelik girişimsel bir tedavi metodu. Tedavi edilen hastalarda, günde 3 ila 5 ilaç kullanmak zorunda olanların kan basıncı düzeyleri kontrol altına alınıyor. Bu sayede yüksek tansiyona bağlı ortaya çıkabilecek sağlık sorunları ve riskler ortadan kaldırılıyor.

Hasta 1 günde taburcu oluyor

‘Sempatik renal denervasyon’ adlı işlemde ise hasta kliniğe yatırılıyor ve önce ‘renal anjiyografisi’ yapılarak böbrek damarlarının bu işlem için uygun olup olmadığı kontrol ediliyor. Önce sağ sol böbrek damarına giriliyor ve kontrol amacıyla tekrar böbrek anjiyografisi yapılarak işlem tamamlanıyor. Doç. Dr. Gemici, “Bu, ortalama 45 dakika süren bir işlemdir. Hasta, işlemden 1 gün sonra taburcu edilir. Lokal anestezi altında yapılan işlem, alanında uzman ve tecrübeli bir doktor tarafından uygulandığında önemli bir ağrı ya da komplikasyon riski taşımaz” diyor.

Tansiyon nasıl ölçülmeli?

Evde tansiyon ölçen cihazların güvenli olarak kullanılabileceğini belirten Doç. Dr. Kani Gemici, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Doktorların muayenehanelerinde kullandığı cihazların hastalar tarafından kullanılması zordur. Bu nedenle bilekten ve dirsekten otomatik tansiyon ölçüm aletleri ile hasta çok daha kolay ölçüm yapabilmektedir. Bu cihazların tek dezavantajı, bazen kalibrasyonlarının bozulması ve hastanın bunu fark etmemesidir. Çünkü cihaz bunun sinyalini vermez. Hastanın yüksek tansiyon sorunu olsa bile değerler normal olarak ölçülebilir. Bunun için hastaların zaman zaman hastanedeki cihazlarla karşılaştırma yapılması için tansiyon aletlerini kontrole giderken yanlarına almaları önemlidir.

Cihazlar arasında 5-10 mm’lik farklar normal karşılanmaktadır. Ancak fark çok fazlaysa o zaman cihazda bir sorunu olduğunu düşünerek hareket etmek gerekir. Bu cihazların çok sık ve düzenli kalibrasyon takiplerinin yapılmasına gerek yoktur. Şüphe edildiği durumlarda evde başka kişilerin özellikle hipertansiyonu olmadığı kesin olarak bilinen çok genç birinin tansiyonu aynı cihazla ölçülerek sorun tespit edilebilir.”

Hipertansiyon nasıl kontrol altına alınır?

• A tipi kişilikseniz yavaşlayın.
• Tuz tüketimini kısıtlayın.
• İdeal kilonuza ulaşın ve bu kilonuzu koruyun.
• Fiziksel aktivitelerinizi artırın.
• Sigarayı bırakın.
• Alkolü sınırlandırın.
• Doymuş yağ ve kolesterol alımını sınırlandırın.
• İşinizde sınırlarınızı zorlamayın.
• Düzenli spor yapın ve stresten uzak durun.
• Sağlıklı beslenin, sebze ve meyve alışkanlığını artırın.

Bunlara dikkat!

• Her evde bir tansiyon aleti olmalı ve hastalar kendi kan basınçlarını ölçmeyi öğrenmelidir.
• Hastalar ölçtükleri kan basıncı değerlerini kaydetmeyi alışkanlık haline getirmelidir.
• Kan basıncı değerlerinin kaydedildiği form doktora giderken evde ya da işyerinde unutulmamalıdır.
• Hastalar seyahat sırasında ilaçlarını mutlaka yanlarına almalıdır.
• Kontrol hastaları muayene öncesinde mutlaka ilaçlarını almalıdır.
• Hasta, doktor kontrolü öncesi kendisine ait tüm tıbbi belgeleri (filmler, tahlil sonuçları, hastane dosyası, kullanılan ilaçların kutusu, vs) yanına almalıdır.

Belirti vermeyebilir!

Hipertansiyonun belirtileri her zaman anlaşılmıyor. Hipertansiyon her hastada belirti veren bir sorun olmadığı için tansiyon ölçümü yapılmadan kişinin yüksek tansiyon hastası olup olmadığına karar verilemiyor. Vücudunda hiçbir belirti hissetmeyen ancak çok yüksek kan basıncıyla yaşayan hastalar bulunuyor.

Hipertansiyon varlığında en sık dile getirilen belirtiler ense bölgesinde yoğunlaşan rahatsızlık verici baş ağrısı, kulaklarda çınlama, başta dolgunluk hissi, baş dönmesi, ayaklarda ödem, çarpıntı, kalp atışlarının kuvvetli olarak hissedilmesi, zaman zaman burun kanamaları, konsantrasyon bozukluğu, konuşmada ve görmede zorluk olarak sıralanıyor. Bazı hastaların tansiyonu çok yüksek olduğu halde hiçbir şikâyeti yokken, bazı hastalarda kan basıncındaki hafif bir yükselme bile ciddi şikâyetler yaratıyor.

Haber: Ceyda Erenoğlu