Kadınlar, vajinal akıntıyı, yaşamları boyunca en sık yakındıkları sorunlardan biri olarak görüyor. Kadın Sağlığı ve Hastalıklıkları Uzmanı Doç. Dr. Alparslan Baksu, bu sorunun ilk etkeninin enfeksiyon oluşturan mikroplar olduğunu, daha küçük olasılık olarak akla rahim, rahim ağzı ve yumurtalık kanalları kanserlerinin gelmesi gerektiğini söylüyor. Kadınlarda normal görülen fizyolojik akıntılar bir problem oluşturmasa da enfeksiyona bağlı olan patolojik vajinal akıntıların bir uyarı olarak algılanması gerekiyor.

Her kanser kader değil

Rahim ağzı kanseri kadınların en korktuğu hastalıkların başında gelmesine rağmen çok uzun bir süreçte oluşması hastalığın kader olmadığını gösteriyor. Gelişmiş ülkelerde (kadınlar smear testlerini düzenli olarak yaptırdıkları için) daha çok rahim kanseri, az gelişmiş ülkelerde ise rahim ağzı kanseri oranı daha yüksek bulunuyor. Smear testi ile hastada (kanser oluşmadan önce) hücrenin bozulma aşamasında farkedilmesi ise çok önemli görülüyor.

Rahim kanseri 10-12 yılda oluşuyor

Rahim kanserinin oluşum süreci yaklaşık 10 – 12 yıllık bir zaman alıyor ve bu durum erken fark edilip engellenmesi şansını doğuruyor. Jinekolojik kontrol ve testlerini düzenli olarak yaptıran kadınlar erken teşhis için önemli bir adım atmış oluyor. Yapılan kontrol ve smear testleri hastalığın oluşum risklerini ortaya çıkarıyor ve uygun tedaviyle sorunun rahim ağzı kanserine dönüşmesi engelleniyor. Dünyada smear testine başlangıç yaşı 21 olarak kabul edilmekle birlikte, cinsel hayatı başlayan her kadının bu testi düzenli şekilde yaptırması öneriliyor.

Erkekleri de etkileyen bir virüs

Rahim ağzı kanserlerinin önemli kısmında Human Papilloma Virüs (HPV) adı verilen virüsün belirli tiplerinin izole edildiği belirtiliyor. Kadınları da erkekleri de etkileyen ve cinsel yolla bulaşan çok yaygın bir virüs olarak tanınan HPV, rahim ağzı kanserinin dışında anormal servikal hücrelere, diğer kanser türlerine ve genital bölgede siğillere yol açabiliyor. Siğillere neden olan tiplerinin nispeten zararsız olduğu belirtiliyor.

40 yaş sonrasının hastalığı

Doç. Dr. Alparslan Baksu, günümüzde uygulanan, Pap-test taramaları sayesinde, gelişmiş ülkelerde rahim ağzı kanserinden ölümlerin yüzde 90 oranında azaldığını söylüyor. Rahim ağzı kanseri ortalama 40 yaştan sonra görülmesine rağmen, hastalığın en önemli nedenlerinden biri olan HPV enfeksiyonları ile siğiller daha genç yaşlarda (20-30 yaş civarında) ortaya çıkıyor.

Akıntıya eşlik eden belirtiler

• Akıntıyla birlikte kasık ağrısı ve ateş yüksekliğinin olması iç genital organlarda enfeksiyon şüphesi uyandırıyor.

• Kanlı akıntının kötü kokulu olması rahim ağzı kanserini akla getiriyor.

• Kanlı akıntıyla birlikte alt karın ağrısının olması kadın organ kanserlerine işaret ediyor.

Akıntının özelliği hastalığın nedenini belirliyor

Akıntının özellikleri (rengi, kokusu, yoğunluğu vb) hastalığın nedeni hakkında yaklaşık bir bilgi verebiliyor. İşte akıntının özelliğine göre karşılaşılacak hastalıklar:

• Tricomonas vaginalis enfeksiyonu: Yeşil-gri renkte, köpüklü bir akıntı, şiddetli yanma ve kaşıntı

• Gardnerella vaginalis enfeksiyonu: Kötü (bozuk balık kokusu) kokulu ve gri-beyaz renkli bir akıntı

• Mantar enfeksiyonları: Beyaz peynir parçaları şeklinde bir akıntı, yoğun yanma ve kaşıntı şikâyeti

• Yumurtalık kanallarının kanseri: Et suyu renkli akıntı ve alt karın ağrısı

• Rahim kanseri: Menopoz sonrası veya âdet dışı kanama

Doğru bilinen yanlışlar

• Günümüzde en yaygın ve tehlikeli cinsel yolla bulaşan hastalık HIV’dir. Yanlış!

HIV virüsünün cinsel yolla bulaşma oranı yüksek değildir. Günümüzde cinsel yolla bulaşan en yaygın hastalık Human Papilloma Virüsü'dür (HPV). Erişkin çağdaki erkek ve kadınların yaklaşık yüzde 40 kadarının bu enfeksiyonu geçirdiği tahmin edilmektedir.

• HPV’nin tek bir türü vardır. Yanlış!

HPV'nin 100'den fazla türü vardır. Bunlardan 40 kadarı kadın genital organlarını etkilemektedir.

• Prezervatif her tür cinsel yolla bulaşan hastalığın geçişini engellemektedir. Yanlış!

Prezervatif HPV dışında, HIV dahil bütün cinsel yolla bulaşan hastalıkların geçişini engellemekte fakat HPV’nin geçişini tam olarak engelleyememektedir.

• Kadında HPV enfeksiyonu olup olmadığı siğiller veya smear testiyle anlaşılmaktadır. Yanlış!

Muayene sırasında basit bir yolla alınan sıvı örneğiyle bir kadında HPV enfeksiyonu olup olmadığını ve hangi tiplerinin mevcut olduğunu tespit etmek mümkündür.

• Genital siğillerin bir kez yakılması tedavi için yeterlidir. Bu uygulama enfeksiyonun ortadan kalkmasını sağlar. Yanlış!

Genital siğiller yakılarak tedavi edildikten sonra genellikle tekrar eder. Birkaç ay süreyle sabırla takip ve tedavi edilmeleri gereklidir. Siğillerin yok edilmesi enfeksiyonun yok olduğu anlamına gelmemektedir.

• Genital siğil geçiren kadınlarda rahim ağzı kanseri daha sık görülür. Yanlış!

Siğil yapan HPV tipleri düşük kanserojen potansiyele sahiptir. Bu nedenle rahim ağzı kanserinde etkileri azdır.

• HPV enfeksiyonu geçiren kişi ömür boyu bu enfeksiyonu taşır ve eşine bulaştırır. Yanlış!

HPV enfeksiyonu geçiren kişiler ömür boyu bu virüsü taşıyacaklarını ve karşı cinse bulaştıracaklarını düşündükleri için hayatları kâbusa döner. Oysa bu enfeksiyonu geçirenlerin yüzde 90'ında, virüs 1-2 yıl içerisinde vücuttan atıldığı için bulaşma riski yoktur.

• HPV enfeksiyonunun vücuttan atılmasında en önemli faktör vücut hijyenidir. Yanlış!

HPV enfeksiyonunun vücuttan atılmasında en önemli faktör vücudun bağışıklık sistemidir. Bağışıklık sistemi bozuk kişilerde HPV enfeksiyonunun kanserojen etkisi daha fazladır.

• Sigara sadece akciğer kanserine neden olur. Yanlış!

Sigara birçok organ kanseriyle birlikte, rahim ağzı kanserinin oluşumunda da önemli rol oynar.

Hangi belirtileri veriyor?

• Vajinal kanama (Özellikle ara kanamalar)

• Cinsel ilişki sonrası kanama

• Anormal vajinal akıntılar

• Pelvis (kasık) ağrıları

Hangi hastaya hangi uygulama

Smear testini uygulamak için, hastadan jinekolojik muayene sırasında, vajina ve rahim ağzından dökülen ve akıntı diye tabir edilen hücreler alınıyor. Böylece daha kanser ortaya çıkmadan kansere dönüşebilecek hücrelerin tespit edilmesi ve doku örneği alınarak kanser öncüsü hastalıklar ile çok erken aşamadaki rahim ağzı kanserlerinin teşhisi mümkün olabiliyor.

Tarama sonuçları şüphe uyandıran ve anormal bulunan hastalar, jinekologlarının önerileri doğrultusunda hafif derecede hücresel anormallikler için tekrarlayan pap-test yaptırabiliyor. Hafif veya ağır hücresel anormallikler tespit edilen hastaların ise durumu biraz daha farklı. Bu hastaların da yine mutlaka muayene olmaları ama gerekirse parça alınma (biyopsi) amaçlı kolposkopik muayene de yaptırmaları gerekiyor.

Aşı virüse karşı önlem olarak yapılıyor

Doç. Dr. Alparslan Baksu, "HPV aşısını 'Rahim ağzı kanseri aşısı' diye tanımlamak doğru değil" diyor ve bunun "HPV” virüsüne karşı önlem olarak hazırlanan bir aşı olduğunu söylüyor. Aşının, Amerika’da 9 - 26 yaş arası vücudu HPV virüsünü almamış kişilere uygulandığına dikkat çeken Baksu, "Bu aşı, henüz cinsel ilişkiye girmemiş genç kızlarda ve cinsel hayatı yeni başlamış genç kadınlarda etkili” diyor.

Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu