‘Kış geliyor, yazın da çok kilo aldık’ diyenler telaşlı. Ama işe, okula dönmenin zaten zor olduğu yeni mevsime yeni kararlarla girerken, tüm lezzetlerden uzaklaşıp psikolojinizi zorlamanın gereği yok. Sağlıksız diye damgalanan yiyeceklerle bile kilo vermek mümkün.

Diyet denince akla bir kibrit kutusu peynirle başlayıp bol yeşillikli salatalarla devam eden uzun listeler gelir. Sağlık için fazla kilolardan kurtulmak gerek, ama zararlı diye üstü karalanan yiyecekleri bırakmak kolay mı? Woody Allen ne güzel isyan ediyor, “Güzel olan bir şey nasıl bu kadar zararlı olur?” diye. Oysa diyetleri “güzelleştirmenin” de yolları var. Bu Boston Üniversitesi’nden Beslenme Uzmanı Dr. Joan Blake’in tezi... Çalışmasında “Aynı yiyeceği sürekli yemekten çabucak yorulursunuz. Bu tür diyetlerle az yiyerek kilo kaybedebilirsiniz ama uzun vadede tatmin edici olmaz. Eski yeme alışkanlıklarınıza dönünce de tüm kilolarınız geri döner. Doğru miktarda her şeyi yiyebilirsiniz” diyor.

Hamburgerli diyet

Business Insider’ın haberine göre kimi insanlar sadece pizza, dondurma ya da kurabiye yiyerek kilo verdiğini iddia ediyor. Böyle diyetler yapanların hikâyeleri de epey ilginç. Mesela Sol Owell günde 10 bin adım atıp spor yapıyor, haftada 1 gün yalnızca kurabiye yiyor. Owell, “Kilo aldığım yok, kurabiyeden vazgeçecek halim de” diyor. Diyetlerde şeker tüketiminin azaltılması öneriliyor, ancak haftada 1 gün spor yapan biri için bile kurabiye gibi yiyecekler sadece atıştırmalık olarak kalıyor.

Hamburger diyeti yaparak 25 kilo verdiğini söyleyen Josn Cisna işi biraz abartanlardan. Onun durumu araştırmalara konu olmuş ve hâlâ zayıflayabilmesinin sodyum alımının fazla olmasından kaynaklandığı bulunmuş. Araştırmalar ketçap ya da mayonez gibi soslar olmadan hamburgerin, 2 dilim ekmekle yenen bir porsiyon köfteyle aynı değerde olduğunu gösteriyor. Beslenme ve diyet uzmanı Didem Beşirikli de bir hamburgerle günlük et hakkınızı kullanabileceğinizi, sonraki öğünde vitamince zengin bir sebze yemeğiyle denge sağlayabileceğinizi söylüyor. Lady Gaga ve Beyonce gibi isimlerin burgerlerinin içine erik püresi koyduğuna dair haberler de çıkmıştı. Bunun, burgerin içindeki yağı yüzde 35 oranında azalttığı iddia ediliyor. Bu arada vegan burgerlere de pek güvenmeyin. Sığır eti hamburgerlerinin doğal proteini yüksek olmasına rağmen, çoğu vejetaryen burger ucuz protein olan buğday gluteni içeriyor. Bu dediklerimiz pizza için de geçerli, hatta bol peynirli pizzalar protein açısından zengin olduğundan sizin hanenize artı 1 puan yazdırıyor.

İşi patatesli mönüye çevirmek istiyorsanız, o biraz zor. Ama patates kızartmasını tek başına da yiyebilirsiniz. Ne kadar az yağ, o kadar az zarar...

Bezmiâlem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Gastroenteroloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hakan Şentürk, “Patates kızartması, beraberinde çok daha zararlı şeylerle tüketildiğinden zararlı. Sırf patates kızartmasıyla kalıyorsanız o kadar da sıkıntı yaratmaz. 15-20 patates yemekten hiçbir şey olmaz” diyor. The Most Decadent Diet Ever kitabında da patatesi trans yağla değil de sızma zeytinyağıyla kızartırsanız kalorisini azaltacağınız söyleniyor. Harvard Üniversitesi de bunu onaylıyor. İlla kaçamak yapacaksanız bunları unutmayın...

Patlamış mısır açlığı bastırır

Tatlısız olmaz, evet. Yaz bitiyor ama artık dondurma her mevsimde yeniyor. İşin doğrusu hazır dondurmaların her türlüsü zararlı ama gerçek süt, meyve ve çikolatadan yapılanların yeri ayrı. Hakiki dondurma zararlı olmadığı gibi diyetisyenlerce ideal bir ara öğün olarak öneriliyor. Sütlü bir dondurma bir bardak süt yerine geçebilir. Beslenme uzmanları “Haftada en fazla 2 gün 2 top dondurma” diyor ama sossuz...

Anthony Howard-Crow adlı bir Amerikalı sadece dondurma yiyerek 15 kilo vermiş, kan basıncını yükseltmiş. Diyetisyenler bunu “kalorili diyet” olarak adlandırıyor. Ama dengeli bir yöntem olmadığının da altını çiziyorlar. Zira kilo kaybederken kas kaybına da neden oluyor. Son olarak, yağsız ve tuzsuz patlamış mısır ara öğün olarak yenebiliyor. The Guardian’ın haberine göre mısır, lif açısından zengin olduğundan doğru miktarda tüketildiğinde zararsız olabilir. Canan Karatay, patlamış mısırın açlığı bastırdığını ve metabolizmayı da hızlandırdığını söylüyor. Zararlı yiyecekleri kısmen aklamışken diyet listelerine giren sözde sağlıklı yiyeceklere de daha dikkatli bakın. O kadar da sağlıklı olmayabilirler!

‘Bol bol yağ yiyin’

Canan Karatay, “Televizyonlara çıkıp ‘Bilmem ne sapı içerseniz iyi gelir’ diyenlere inanmayın. Vücudumuzu tanıyacağız. İnsan vücudunun yüzde 60’ı su, yüzde 20’si protein, yüzde 19.99’u da yağdır. Bol bol yağ yiyin. Kanser manser kalmaz. Doğal yağ, tereyağı, zeytinyağı yiyin. Kanser manser kalmaz. Buna inanın” demişti. Ayrıca kitabında kuzu kapama, döner, karnıyarık, imambayıldı, yaprak sarma yenebileceğini yazdı.

Her ‘sağlıklı’ denilen sağlıklı değil

Bazen gıdaların pazarlandığı şekliyle neyin gerçek olduğunu söylemek zor. Sebze, fasulye ve fıstık gibi bir zamanlar sağlıklı olanlar, işlenmiş gıdalar haline gelebilir. Gıdalar manipüle ediliyor, gerçekte olduğundan daha fazla besleyiciymiş gibi anlatılıyor. Bunlar diyet listelerine bile giriyor. İşte onlardan birkaçı...

Havuç sopaları, pancar cipsi ya da vejetaryen çubukları ne o kadar sağlıklı ne de yüzde 100 doğal. Aslında sebze tozuyla yapılmış saman benzeri cipsler hepsi de. Gerçek sebzeyle kıyaslanamaz. Glütensiz ekmekler glüten hassasiyeti olan insanlar için yaratılmıştır. Ancak sadece o ekmeklerin sağlıklı olduğu algısı yaratıldı. Ama araştırmalar glütensiz gıdaların çoğunun, glüten içerenlerden daha fazla yağ ve tuz içerdiğini ve daha az lif, protein ve vitamin taşıdığını gösteriyor. Glütensiz, sağlıklı anlamına gelmiyor.

Bir de ara öğünlerin gözdesi çerez barlar var. Kuru üzüm ve yer fıstığı faydalı ama bar halini alması için birbirlerine yapışmalılar. O yapıştırma işlemi de şekerlerle yapılıyor.

Yazı: Mete Aker - Arda Aşık