Araştırmalar, bu tehlikenin insanı safra yolu iltihabından ölüme kadar götürebileceğini gösteriyor. Sadece bir parça çikolata yemek ise bu riski azaltıyor.

Kontrolsüz diyet yapan ve hızlı kilo vermek isteyen kişilerde safra taşı oluşma riski artıyor. Safra taşlarının safra kesesinden safra yollarına düşmesi; sarılık, safra yolu ve pankreas iltihabından ölüme kadar giden pek çok olumsuz tabloya neden oluyor. Doç. Dr. Kemal Dolay, “Atlanan öğün sırasında bir parça çikolata yenilmesi bu hastalıkları önleyici etki gösterir” diyor. Ayrıca hamileliğinin ilk aylarında aşırı kusma (hiperemezis gravidarum) görülen kişilerin de arada bir çikolata yiyerek safra taşı olasılığını azalttıkları belirtiliyor.

Öğün atlamak riskini artırıyor

Karaciğer günde yaklaşık 1 litre safra üretiyor ve açlık durumunda bunu, safrakesesinde koyulaştırarak depoluyor. Yemek yenildiğinde besinlerin on iki parmak bağırsağına gelmesi ile safra kesesi kasılıyor ve içindeki safrayı besinlerin sindirilmesi için bağırsağa bırakıyor. Safranın içinde çeşitli tuzlar, kolesterol ve safra boyaları gibi maddeler bir denge içinde bulunuyor. Herhangi bir nedenle bu dengenin bozularak kolesterol içeriğinin artması veya safra tuzlarının azalması durumunda safrakesesinde bir çökelek oluşuyor. Bu durumun devam etmesi safra taşı oluşumuna yol açıyor. Öğün atlayan kişilerde safrakesesinin uzun süre çalışmadan beklemesi ise safra taşı oluşma riskini artırıyor.

Tek çare ameliyat

Böbrek taşlarında olduğu gibi kırma veya düşürme gibi yöntemler safrakesesi taşları için uygulanamıyor. Bu nedenle şikâyete neden olan safra taşlarının tek tedavisi olarak ameliyat gösteriliyor. Asemptomatik taşların genel olarak tedavisine gerek olmasa da; çocuklarda, orak hücre anemisi olanlarda, çalışmayan safrakesesi durumunda, 2 cm’den büyük safrakesesi taşlarında, porselen kese (kalsifiye kese) oluşumunda ve şeker hastalarında safrakesesi taşı bulunması halinde ameliyat gerekiyor. Günümüzde safra yoluna düşmüş taşların tedavisinde en çok “ERCP tercih ediliyor. Bunun yanında karnı keserek safra kanalına ulaşma suretiyle taşların boşaltılması (açık ameliyat) ya da laparoskopik yöntemlerle de tedavi yapılabiliyor. PTK yönteminde ise karaciğere iğne ile girilerek taşlar dışarı boşaltılıyor.

Bu kişilerde safra taşı daha çok oluşuyor

Kadınlarda

• 40 yaş üstü bireylerde

• Açık tenlilerde

• Şişmanlarda

• Ailesinde safra taşı hikâyesi olanlarda

• Kontrolsüz diyete bağlı olarak hızlı kilo kaybedenlerde

• Gebelerde

• Çok kusanlarda

• Siroz hastalarında

• Aşırı yağlı beslenme alışkanlığı olanlarda

• Orak hücreli anemi gibi bazı kan hastalıklarında

• Damardan beslenmek zorunda kalan ağır hastalarda

• Seftriakson gibi bazı etken maddeli ilaçları kullananlarda

Bunlara dikkat

Asemptomatik taş

Safrakesesi taşları hiçbir komplikasyon oluşturmayarak ömür boyu sessiz kalabilir. Bazı durumlar dışında bu taşların ameliyat edilmesi gerekli değildir.

Biliyer kolik

Kısa süren ağrı, bulantı ve kusma gibi şikâyetlerle seyreder.

Akut kolesistit

Uzun süren ağrı, bulantı, kusma ve ateşle devam ederek, safrakesesi iltihabına neden olabilir. İltihabın ilerlemesi, safrakesesinin delinerek karın içini de iltihaplandırması ile kişiyi ölüme bile götürebilir.

Koledokolityazis

Safrakesesi taşının safra yollarına düşmesi sonucunda oluşabilecek tıkanma; pankreas iltihabına, sarılığa veya safra yolları iltihabına (kolanjit) yol açabilir.

Haber: Ceyda Erenoğlu