Genellikle dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu (DEHB) için bir tedavi olarak kullanılan nörofeedback terapisi, beynin belirli uyaranlara tepki verme şeklini değiştirmeyi amaçlar. Ayrıca diğer akıl sağlığı bozukluklarının yanı sıra epilepsi, anksiyete, depresyon ve uykusuzluk tedavisinde de kullanılmıştır. Yeni bir yaklaşım olmamasına rağmen, neurofeedback tedavisi hakkındaki araştırmalar hala sonuçsuz ve devam ediyor. Bu nedenle, her derde deva olmasa da bazı hastalar için etkili bir tedavi olabileceğine dair bazı kanıtlar var.

Neurofeedback terapisi nedir?

Neurofeedback tedavisi, hastanın beyin dalgalarını ölçen ve hastaya beynin nasıl çalıştığı hakkında gerçek zamanlı geri bildirim sağlayan bir prosedürdür. Bu, hastaların tipik olarak istem dışı olan belirli vücut işlevleri (kalp hızı, kas kasılması veya beyin dalgaları gibi) üzerinde gönüllü kontrol kazanmalarına yardımcı olmayı amaçlayan bir zihin-beden tekniği olan bir tür biyolojik geri bildirimdir. Biofeedback, vücudunda meydana gelen ve genellikle farkında olmadığı belirli fizyolojik süreçleri hastaya iletmek için elektronik aletler kullanır. Özellikle Neurofeedback tedavisi, hastalara beyinlerinin belirli tetikleyicilere nasıl tepki verdiğini göstererek beyin işlevlerinin kendi kendini kontrol etmesini öğretmeye yardımcı olmak için kullanılır. Zamanla, hastalar beyinlerinin belirli bir durumda olduğunu tanımayı öğrenirler. Ardından, günlük yaşamlarında gevşeme gibi arzu edilen durumu yeniden yaratmayı veya ajitasyon gibi istenmeyen durumlardan kaçınmayı öğrenebilirler.

Neurofeedback terapisi nasıl çalışır?

Neurofeedback tedavisi, hastanın beyin dalgalarını bilinçli olarak kontrol etmesine yardımcı olmaya çalışır. Bunu, tedavi edilen soruna bağlı olarak belirli beyin dalgalarını ölçerek yapar. Örneğin, alfa dalgaları huzur, hazır olma, meditasyon ve derinden rahatlama ile ilişkilendirilirken, beta dalgaları odaklanma, sürekli dikkat, gerilim, uyanıklık ve heyecan ile karakterize edilir. Bu nedenle, alfa dalgaları tipik olarak stres ve kaygı gibi durumları tedavi etmeyi hedeflerken, beta dalgaları DEHB ile ilişkili dikkat ve odaklanma gibi özellikleri iyileştirmeyi hedefler.

Neurofeedback tedavisi beyninizi beyin dalgası aktivitesi için izler ve genellikle görsel veya işitsel ipuçları yoluyla neredeyse anında geri bildirim sağlar. Örneğin, terapi yöneticisi beta dalgalarınızı ölçerken ekranda bir şey izlemenizi sağlayabilir. Beta dalgalarını tezahür ettirdiğinizde, yanıt olarak ekran aydınlanır; beta dalgalarını engellerseniz ekran kararır. Amaç, ödülü (yani daha parlak bir ekranı) tekrar almak için davranışınızı tekrarlamaya çalışmanız için size yeterli pekiştiri sağlamaktır.

İstenen gelişmeleri görmek birkaç ay sürebilir, ancak beyin dalgalarınız üzerinde kontrol uygulayabilmeniz için kaç seansa ihtiyaç duyulduğu konusunda bir fikir birliği yoktur. Ayrıca, devam eden tedavi olmaksızın terapinin etkilerinin ne kadar sürdüğü de belirsizdir.

Bir neurofeedback terapisinden ne beklemeli?

1- Ruh halinizi hazırlamalısınız

Bazı pratikler hastalara gevşeme ve duygu yönetimi konusunda yardımcı olmak için neurofeedback terapisini kullanır, bu nedenle terapi odasını hastalar için mümkün olduğunca rahatlatıcı ve rahatlatıcı olacak şekilde hazırlarlar.

2- Elektrotlara bağlanırsınız

Elektroensefalografiye (EEG) benzer şekilde, neurofeedback terapi seansları size elektrotlar takılı bir kask, şapka veya kafa bandı takarak başlar. Bu sensörler, beyin tarafından üretilen elektrik sinyallerini algılar ve bir bilgisayara iletir. Hiçbir iğne veya ilaç yoktur.

3- Uyarıcı aktivite oluşur

Seans sırasında yaptığınız şey, tedavi etmeye çalıştığınız soruna bağlıdır. Örneğin, ekranda bir şey izleyebilir, gözlerinizi kapatabilir ve ses dinleyebilir veya video oyunu oynamak gibi bir aktiviteye katılabilirsiniz. Yatıyor veya bir sandalyede oturuyor olabilirsiniz. Bunu yaparken, sağlayıcınız faaliyetlerinizi izleyecek ve beyin dalgalarınızı elde etmeye çalıştığınız ideal duruma göre eşleştirecektir.

4- Geri bildirim alırsınız

Aktivite boyunca, beyninizin nasıl çalıştığına dair ipuçları alacaksınız. Amaç, tepkilerinizle uyum içinde kalmaktır, böylece beyninizi istediğiniz duruma getirebilirsiniz. Seanslar genellikle 60 dakika sürer.

5- Tekrar etmeniz gerekir

Gerçekçi olarak, ofisten çıktığınız anda sonuçları görmeyeceksiniz. Çoğu terapide odluğu gibi işe yaradığını görmek için bilinen kesin bir seans sayısı yoktur.

Bu terapi, henüz bütün incelikleriyle keşfedilmiş değildir. Bazı araştırmalar dikkat eksikliği bozukluğu, anksiyete gibi rahatsızlıklarda iyileşme gösterdiğini bulsa da bu durum tamamen kanıtlanmış değildir. Yine de bir ilaç içermemesi ve yan etki beklenmemesi sebebiyle nörofeedback, bir tamamlayıcı ve destekleyici tedavi olarak kullanılabilir.

Referans:

Lauren Silva. “What Is Neurofeedback Therapy?”. Şuradan alındı: https://www.forbes.com/health/mind/what-is-neurofeedback-therapy/