Nane yağı, nane (Mentha) bitkisinin yapraklarından distilasyon yöntemi ile elde edilen bir aromatik (uçucu) yağdır. Nane yaprakları, içeriğinde bolca mentol barındırır ve su buharı distile edildiğinde aktif etken maddeler yoğun bir şekilde çıkarılan yağa geçmiş olur. Antik Uzakdoğu tıbbında sıklıkla kullanılan nane yağının, Yunan ve Mısır kaynaklarında da sözü geçer.

Nane yağı nasıl kullanılır?

Buhurdanlık: Suyun sürekli sıcak kalmasını, böylece içindeki aromatik yağların havaya yayılmasını sağlayan bir sisteme sahip olan buhurdanlıklar, aromatik yağları kullanmanın en etkili yollarından biridir. Buhurdanlığınıza damlatacağınız 2-3 damla nane yağı solunum rahatsızlıkları, mide bulantısı, yorgunluk, dikkat dağınıklığı gibi durumlara iyi gelecektir.

Yiyecek-içeceklerle kullanmak: Nane yağı, ağız yoluyla tüketilebilen aromatik yağlardandır. Kuru veya taze nane koyabileceğiniz her yemeğe 1-2 damla nane yağı damlatabilir, içeceklerinize de ekleyerek faydalı etkilerinden yararlanabilirsiniz.

Doğrudan cilde uygulamak: Badem, susam, hindistancevizi yağı veya zeytinyağı içerisine birkaç damla nane yağı karıştırarak ağrı kesici, kaşıntı giderici ve cildi besleyecek bir masaj yağı oluşturabilirsiniz.

1- Ağrılar için nane yağı

Nane yağının içerisinde bulunan etken maddeler, ağrı kesici, spazm giderici ve kas rahatlatıcı özellikler sağlar. Aynı zamanda nane yağının serinletici ve canlandırıcı özellikleri de vardır. Özellikle gerilim tipi baş ağrısı için nane yağı oldukça etkilidir. Ağrılı durumda birkaç damla nane yağı ile baş ve boyun bölgesine hafifçe masaj uygulamak, ağrının azalmasına yardımcı olacaktır. Yapılan araştırmalardan biri, nane yağının haricen uygulanmasının fibromiyalji ve miyofasiyal ağrı sendromu durumlarında da etkili olacağını kanıtlıyor. Tıpkı okaliptüs, mentol, kapsaisin gibi nane de, topikal analjezik etkisi yaparak ağrıların giderilmesini kolaylaştırıyor.

Ağrılar için nane yağı nasıl kullanılır?

Doğal bir sabit yağın (hindistancevizi yağı, susam yağı, zeytinyağı vs.) içine iki-üç damla nane yağı damlatılarak cilt üzerinde masaj yapılarak kullanılması uygundur. Dikkat edilmesi gereken nokta, karışım bir miktar yakıcı olabileceğinden gözlere ve ağız-burun çevresine temas ettirilmemesidir. Alerjik reaksiyona karşı önlem almak için önce küçük bir miktar yağ ile bilekte veya dirsek içinde deneme yapılması önerilir. Ayrıca banyo suyuna da 5-6 damla nane yağı damlatmak ve ılık suda bir miktar dinlenmek de ağrıların azaltılmasında yardımcıdır.

2- Soğuk algınlığı ve solunum için nane yağı

Nane yağını koklamak, sinüslerin açılmasını ve tahriş olmuş boğaz bölgesinin rahatlamasını kolaylaştırır. İçeriğindeki antimikrobiyal etkili ve virüslere karşı çalışan etken maddeler sayesinde solunum yollarını da temizler ve rahatlatır. Soğuk algınlığı ve benzeri hastalıklara bağlı burun tıkanıklığı, öksürük gibi şikâyetlerde nane yağını sıcak suya damlatarak buharını koklamak ya da doğrudan yağın kendisini belirli aralıklarla koklamak etkili olacaktır.

3- Mevsimsel alerji için nane yağı

Nane yağı, tıpkı soğuk algınlığında olduğu gibi mevsimsel alerjiye bağlı gelişen solunum sıkıntılarında da burun içi yollarına nüfuz ederek etkisini gösterir. Burun yollarının temizlenmesine yardımcı olduğu için, mevsimsel alerji nedeniyle ortaya çıkan burun tıkanıklığı, sürekli hapşırık, nefes darlığı gibi sıkıntıları hafifletebilir. European Journal of Medical Research’te yayınlanan bir araştırmaya göre, nanenin içeriğindeki mentol de, kronik enflamasyonla birlikte ortaya çıkan alerjik rinit, kolit ve bronşiyal astım gibi durumlarda da iyileştirici etki gösteriyor. Buhurdanlık yöntemiyle (sıcak suya damlatıp buharını koklayarak ya da bir buhurdanlığa birkaç damla nane yağı ekleyip kokunun odaya yayılmasını sağlayarak) mevsimsel alerjilere karşı nane yağını güvenle kullanabilirsiniz.

4- Enerjiyi ve egzersiz performansını artırmak için nane yağı

Tehlikeli enerji içeceklerinin yerine nane yağı ile enerjinizi artırmanız mümkün. Nane yağı koklandığında hem hafızayı ve konsantrasyonu etkileyerek zihni güçlendirir, hem de fiziksel performansı artırmaya yardımcıdır. Avicenna Journal of Phytomedicine’de yayınlanan bir araştırmaya göre, egzersizden önce nane yağı koklamak solunum yollarını açarak daha verimli nefes alınmasına yardımcı oluyor ve bu da performansın artırılmasına yardımcı. Aynı zamanda daha iyi nefes alabilmek, kan dolaşımını da düzenleyerek konsantrasyonu artırabiliyor. Enerji seviyelerini yükseltmek için bir bardak suya 1-2 damla nane yağı damlatılıp içilebilr ya da 2-3 damla ile baş ve ense bölgesine topikal olarak uygulanabilir.

5- İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) için nane yağı

Kaslar üzerindeki rahatlatıcı etkisi ile nane yağı, bağırsaktaki gaz ve spazm sorununu azaltmada da yardımcıdır. Özellikle İrritabl Bağırsak Sendromu (IBS) olarak bilinen yaygın durumda sendroma bağlı gelişen rahatsızlık, karın ağrısı, ishal veya kabızlık gibi durumlarda nane yağının etkili olduğunu gösteren araştırmalar da mevcut. Bir bardak suya 1-2 damla damlatılabilir ya da nane yağı kapsülü şeklinde tüketilebilir.

6- Ağız sağlığı için nane yağı

Binlerce yıldır nane, ağzımızın ve dişlerimizin en iyi dostu olarak ün salmış durumda. Nane bitkisinin etken maddeleri aynı zamanda bakteri ve mantar hücrelerini azaltmada da yardımcı olduğundan, ağızda ve dişlerde oluşan sorunların çoğunda olumlu etki ederler. Yapılan araştırmalar, nane yağının Staphylococcus aureus, Enterococcus fecalis, Escherichia coli ve Candida albicans gibi ağız içini etkileyen patojenler üzerine antimikrobiyal etki gösterdiğini ortaya koyuyor. Evde hazırlayacağınız bir ağız çalkalama suyunun içine birkaç damla nane yağı ilave ederek ya da su içmeden önce dilinizin altına bir damla nane yağı damlatarak ağız sağlığınızı iyileştirebilirsiniz.

7- Saç bakımı için nane yağı

Nane yapraklarında bulunan mentol, birçok kozmetik ürününde olduğu gibi saç bakım ürünlerinde ve şampuanlarda da kullanılmaktadır. Saçları güçlendirir, antiseptik özelliği ile saçta kepek oluşumunu engellemeye yardım eder. Hayvanlar üzerinde yapılan bir araştırmada düzenli olarak deriye uygulanan nane yağının kıl hücrelerinin güçlenmesini ve hızlı büyümesini olumlu etkilediği kanıtlandı. Şampuan ya da saç kreminizin içine 2-3 damla nane yağı damlatabilir, su dolu bir şişeye 5-10 damla nane yağı damlatarak saçınıza püskürtebilir ya da duş alırken 2-3 damla nane yağı ile kafa derinize masaj yaparak nane yağını saç bakımınızın bir parçası haline getirebilirsiniz.

8- Kaşıntı için nane yağı

Nane yağı, cilt üzerinde çeşitli sebeplerle ortaya çıkan kaşıntıları gidermede de yardımcıdır. Pruritus olarak bilinen ve sürekli kaşınmaya neden olan durumu yaşayan hamile kadınlar üzerinde yapılan çalışmada düzenli nane yağı uygulamanın etkili olduğu kanıtlandı. Hassas ciltler üzerinde deneme yapmadan kullanılmaması gerekiyor. Cildinizin hassasiyetini dengelemek için nane yağını sabit bir yağla karıştırarak da uygulayabilirsiniz. Banyo suyuna damlatacağınız 5-10 damla nane yağı da kaşıntı şikâyetinin giderilmesinde etkili olacaktır. Lavanta yağı ile karıştırıldığında ise rahatlatıcı etkisini artırmak mümkün.

9- Böcekleri uzaklaştırmak için nane yağı

Karınca, örümcek, hamam böceği, sivrisinek, fare ve hatta bitler bile nanenin kokusundan hiç hoşlanmazlar. Cildin üzerine doğrudan uygulamak haşerelerin size zarar vermesini engelleyecektir. Spreyli bir kutuda suyun içine karıştırarak kullanacağınız nane yağını bulunduğunuz yerlere püskürterek de böcekleri uzak tutabilirsiniz.

10- Mide bulantısı için nane yağı

Çeşitli nedenlere bağlı olarak gelişen mide bulantısı için nane yağı koklamak oldukça etkili bir çözümdür. Hamilelikte mide bulantısı için de nane yağı güvenle kullanılabilir.

11- Kolik için nane yağı

Bebeklerde sindirim sorunlarına bağlı olarak gelişen kolik, oldukça rahatsızlık verici olabilir. Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, kolik sorunu yaşayan bebeklere küçük miktarlarda ve yedi gün boyunca günde bir kez olmak üzere nane yağı verildiğinde semptomlarda gözle görülür azalma tespit ediliyor. Yine de bebeklere herhangi bir alternatif ürün kullanmadan önce çocuk doktorunuza danışmakta fayda var.

12- Güneş yanıkları için nane yağı

Nane yağının cilt üzerindeki etkileri, güneş yanıkları durumunda da geçerli. Yapılan araştırmalar, aromatik yağlar içerisinde güneşten korunma ve güneşin ciltteki zararlı etkilerini azaltma için en uygun olanının nane yağı olduğunu gösteriyor. Yarım çay kaşığı hindistancevizi yağına 2-3 damla nane yağı damlatılarak cilt üzerine sürüldüğünde hem güneşten koruyucu olarak kullanılabiliyor, hem de güneşten yanmış cildi rahatlatıyor.

Referanslar: Dr. Josh Axe. "Top 15 Peppermint Oil Uses and Benefits, for Gut Health, Headaches & More" (3.08.2019). Şuradan alındı: https://draxe.com/essential-oils/peppermint-oil-uses-benefits/