Türkiye İstatistik Kurumu’na (TÜİK) göre, ülke genelinde 53 bin 427 çalışan ebe var. Bir ebe başına ortalama 382 doğum düşüyor.

Sezaryenin bir doğum yöntemi değil “kurtarma operasyonu” olduğunu söyleyen ebeler, artık doğum tekniklerinde eskiye dönüyor. Ebelerin doğum anında kullandığı bir oturak sistemi olan “öreke”lerin modern hali doğum sandalyeleri. Sağlıklı bir doğumun masadan değil doğum sandalyesinden geçtiğini kaydeden ebeler, bu yöntemin insan anatomisine en uygun yöntem olduğu görüşünde...

Doğum koçluğu

Ebeler alternatif iş olarak doğum koçluğu da yapabiliyor. Asude Oflaz onlardan biri, ebeliğin yanı sıra hamile okulunda eğitmenlik yapıyor. Ebelikte 42 yılı geride bırakmış. Bu zamana kadar 3 bin bebeğin dünyaya gelmesine yardımcı olmuş. Oflaz, insan anotomisine ven uygun olan ve argoda da kullanılan “öreke”yi şöyle anlatıyor: “Ebenin örekesi aslında bir doğum sandalyesi. Ortası boş, yanları leğen kemiklerine destek veren bir sandalye. Şimdi tekrar kullanıyoruz bu yöntemi. Ne kadar faydalı olduğunun farkına vardık.”

Yasa istiyorlar

Bir çocuğun dünyaya gelmesine yardımcı olan ebeler aslında, özellikle kırsal kesimde kadınların sosyal hayata adapte olmasından kişisel gelişimlerine kadar pek çok konuda katkıda bulunan kişiler. Buna rağmen henüz meslekleriyle ilgili bir yasaya tabi değiller. Ebelerin en büyük istekleri de unutulmaya yüz tutan işleri için bir yasa çıkarılması, sertifika programlarının açılması.

Doğum sandalyeleri

Doğum sandalyelerinin evrimine baktığımızda dünyada doğum anlayışının nasıl değiştiğini görmek mümkün.

17

Londra'daki Science Museum'da sergilenen bir doğum sandalyesi. 1532'de kullanıldığı bilinen bir modelin kopyası.

1600 -1700 yılları arasında Avrupa'da kullanılmış bir doğum sandalyesi. Ayarlanabilir ayak koyma yerleri var ve arkaya yatırılabiliyor.

Science Museum'da sergilenen bu doğum sandalyesi de 1701 - 1900 yılları arasında Almanya'da kullanılmış.

1600 - 1700 yıllarında Almanya'da kullanılmış bir doğum sandalyesi daha. Yine Science Museum'da sergileniyor. Diğerlerine göre biraz daha süslü, desenli olmasıyla dikkat çekiyor.

18. yüzyılın başlarında İtalya'da kullanılan bir doğum taburesi. Çömelerek doğum yapan kadınlara destek olmak için yapılmış, kollar için özel oyukları var ve belli ki birilerinin işini çok kolaylaştırmış, adı "Palermo'nun mucizevi taburesi" kalmış!

1500'lerin ortasında çizilmiş bir resim. Oturan kadına arkadan bir başka kadın destek olurken, ebe eteğin altından anneyi muayene ediyor.

Science Museum'da sergilenen bu doğum sandalyesinin tek özelliği, ortasındaki boşluk ve geriye yatırılabilir olması.

Edinburgh'da bir müzede sergilenen doğum sandalyesi 18. yüzyıla ait.

1830 yılından önce kullanılan bu doğum sandalyesinin özelliği, parçalara ayrılabiliyor olması.

1920 yılından, öncekilere nazaran biraz daha geliştirilmiş bir doğum sandalyesi. Ancak doğum yapan kadının buraya çıkmasını (yoksa tırmanmasını mı desek?) ve sancılar esnasında burada rahat edip edemeyeceğini düşünecek olursak, daha çok doktorları (dikkat edin, ebeleri değil, doktorları) rahat ettirmek için yapılmış gibi gözüküyor. Sandalye Dittrick Museum'da sergileniyor.

Ortaçağ'dan, doğum taburesinde gerçekleşen bir doğumu gösteren çizim.

Aslında çok daha eski tarihlerde de kadınlar nasıl doğum yapılacağını gayet iyi biliyorlardı ve kendileri için en rahat pozisyonu seçmekte özgürlerdi...

Dittrick Museum'da sergilenen bir 'obstetri' masası.

1985'de kullanılan 'muayene' sandalyesi de Dittrick Museum'dan.

Osmanlı saraylarında kullanılan bir 'doğum taburesi'. Topkapı Sarayı'nda sergileniyor.

Günümüzde eskileri daha çok andıran 'modern' doğum sandalyeleri de bu resimdekine benziyor. Daha yumuşak, doktorun rahat oturabilmesi için daha yüksek ve arkaya yatırılması elektronik olarak ayarlanabiliyor.

Bu da modern hastanelerde kullanılan tam teşekküllü 'doğum masası'. Artık bir sandalyeye değil, masaya oturuyor ve her türlü müdahaleyi kolaylaştıracak bir ortamda doğum yapabiliyoruz. Tabii bu kadınların seçimi mi, gerçekten de doğumları kolaylaştırıyor mu, kimin için kolaylaştırıyor, bilinmez...

Avrupa’da ebe yardımıyla doğum oranı yüzde 96

Türkiye, yüzde 51’le sezaryenin en fazla yapıldığı ülkeler arasında 3’üncü sırada. Sezaryen yöntemini daha çok, büyükşehirlerde yaşayan çalışan kadınlar tercih ediyor. Ebelere göre ise sezaryen doğum tercihi değil, bir kurtarma operasyonu: “Bebek ve annenin hayatı tehlikedeyse bu müdahale edilecek bir şeydir. Avrupa, yüzde 96 oranla ebe yardımıyla doğum yapmayı tercih ediyor.”

Haber: Öznur Karslı - Fotoğraf: Akıncan Abadan