Fonksiyonel tıp, hastalıkların, rahatsızlıkların nasıl ve neden oluştuğunu belirlemeyi ve her birey için hastalığın temel nedenlerini ele alarak ve bütünü iyileştirerek sağlığa kavuşturmayı hedefler. Koruyucu, önleyici ve kişiye özeldir. Amerikan Hastanesi Fonksiyonel Tıp bölümünden Dr. İrem Ergün fonksiyonel tıp hakkında bilgiler verdi.

Fonksiyonel tıp yaklaşımı, kronik hastalık yönetimine hasta merkezli bir yaklaşım sunar. Hastalıkla sonuçlanan sürecin nasıl başladığı, nelerin tetiklediği, beslenme, yaşam şekli ile ilişkileri, iyileşmenin bütün olarak nasıl destekleneceği sorularına cevap arar. Böylece ihtiyaçlarınız için kişiselleştirilmiş, etkili ve sürdürülebilir bakım alabilirsiniz.

Fonksiyonel tıp modeli, hastaları ve doktorları, hastalığın altında yatan nedenleri ele almak ve en uygun sağlığa, iyileşmeye kavuşmak için birlikte çalışmaya teşvik eder. Bireyselleştirilmiş, hasta merkezli, bilim temelli bir yaklaşımdır. Her kişinin genetik, biyokimyasal ve yaşam tarzı faktörlerinin ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasını gerektirir. Fonksiyonel tıp, bu bulguları kişiye özel tedavileri planlamak ve en iyi sonuçları almak için kullanır. Bu yaklaşımda semptomlardan ve şikâyetlerden ziyade, kök nedenini ele alarak hastalığın karmaşıklığını tanımlamaya ve bütün olarak iyileşmeye odaklanarak çalışılır.

Fonksiyonel tıpta, hastaları ve hastalık geçmişini dinlemek ve gerekli tıbbi bilgileri toplamak, kişiselleştirilmiş yaklaşımda önemlidir. Bu bilgiler yetersiz beslenme, stres, toksinler, alerjenler, genetik ve mikrobiyom (vücudumuzda yaşayan tüm mikriorganizmalar) gibi tetikleyiciler dâhil olmak üzere, hastalığın temel nedenlerini belirlemek için kullanılır. Tetikleyicileri belirledikten sonra, sağlıklı bir yaşam planı sizin için özelleştirilir. Kişiye özel plan beslenme, gerekirse takviye gıdalar, egzersiz ve uyku dâhil, fiziksel ihtiyaçlardan sosyal, iş ve toplum yaşamıyla ilgili zihinsel ve duygusal stres faktörlerine kadar yaşamımızın birçok yönünü ele alır.

Fonksiyonel tıp hepimizi farklı olarak görür; yani genetik ve biyokimyasal olarak benzersiz. Bu kişiselleştirilmiş sağlık bakımı hastalığı değil, bireyi tedavi eder. Doğrudan hastalığa odaklanmak yerine, doğal olarak vücudun normal iyileşme mekanizmalarını destekler. Vücudumuzun neredeyse tüm hastalıklarını iyileştirme ve önleme yeteneği vardır. Bu kapasite kendini tüm vücut sistemlerinizin dinamik dengesiyle ifade eder. Sağlık sadece hastalığın yokluğu değil, aynı zamanda bütünsel bir canlılık durumudur.

Fonksiyonel tıp öncelikle 6 ana sistemi inceleyerek kişilerin sorunlarına odaklanır:

• Sindirim sistemi ve besinlerin emilimi,

• Kardiyometabolik sistem ve dolaşım sistemi,

• Hormonal sistem,

• Bağışıklık sistemi,

• Enerji üretimi ve mitokondri sağlığı,

• Detoksifikasyon sistemi.

Bütüne bakarken, kişinin zihinsel ve ruhsal yapısıyla beraber yaşam şeklini de hem kök nedene inerken hem de tedavileri planlarken kullanır. Her hastada tüm bu sistemler hem ilk değerlendirmede hem de uzun süreli iyileşme planının içerisinde yeniden değerlendirilir. Örneğin sindirim ve emilim problemleri pek çok hasta ve hastalıkta karşımıza çıkan ilk önemli gruptur. Başta beslenme olmak üzere, genetik yapı, yaşam şekli ve çevresel faktörler değerlendirilir. Tüm bu faktörler bağırsak florası, sindirim enzimleri, bağırsak çalışma düzeni, enflamasyon ve bağırsak-beyin ilişkisi üzerine etkileri, klinik bulgular ve laboratuvar tetkikleriyle değerlendirilir. Tedavide de çiğnemeden başlayarak, sindirim sisteminin tüm aşamaları mekanik ve duygusal boyutuyla, beslenme, yaşam şekli değişiklikleri ve besin takviyeleriyle hastayla birlikte yeniden düzenlenir. Kronik bir durumla karşı karşıya olan ya da karşılaşmak istemeyen, kendine özgü sağlıklı yaşam şeklini bulmak ve sürdürmek isteyen herkes Fonksiyonel tıptan yararlanabilir.