Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu; TÜSİAD iş birliği, Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) ve Sabancı Vakfı desteğiyle 2014 yılında başlattığı İş Dünyası Aile İçi Şiddete Karşı (Business Against Domestic Violance-BADV) projesi kapsamında hazırladığı ‘Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Ev İçi Şiddet’ raporu, pandemi sürecinde kadın çalışanların yaşadığı ev içi şiddetin arttığını ortaya koydu.

Rapora göre; kadın çalışanların yüzde 62’si, son 3 ayda ev içinde veya birlikte oldukları kişiler tarafından şiddetin bir türüne en az bir kez maruz kaldı. Bu kadınların en çok maruz kaldığı şiddet türü yüzde 58 ile psikolojik şiddet oldu. Bunu yüzde 15 ile sosyal şiddet, yüzde 12 ile fiziksel şiddet ve yüzde 9 ile cinsel şiddet takip etti.

Bu yıl 9 şirket daha dâhil oldu

BADV Projesi, çalışanların yakın ilişkide maruz kaldıkları şiddete karşı işyerlerinde destek mekanizmaları oluşturulması ve iş dünyasının yönetsel yetkinliklerinin ve örgütsel kaynaklarının kullanılmasıyla ev içi şiddeti azaltıcı en iyi uygulamaların, araç ve yöntemlerin yaygınlaştırılmasını amaçlıyor. 2016-2019 yılları arasında 62 kurum projeye dâhil olarak aile içi şiddetle mücadele kapsamında bir resmi kurum politikası oluşturmuş. 2020 yılında Beyçelik Gestamp, Borusan Holding, Fiba Banka, HKTM-Hidropar Hareket Kontrol Teknolojileri Merkezi San. Ve Tic. A.Ş., Lenovo Türkiye, Limak Yatırım, Kibar Holding, Reckitt Benckiser Ev ve Temizlik A.Ş, Turkcell ve Tekfen Holding projeye katılımlarını onaylamış ve aile içi şiddet konusunda bir şirket politikası oluşturacaklarını taahhüt etmişler. Böylece 2020 yılı sonunda projeye dâhil olan 9 şirket ile toplam şirket sayısı 73’e, kapsama dahil olan çalışan sayısı 183.215’e ulaşmış.

Bu raporun konusu olan ‘Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Ev İçi Şiddet’ araştırması, Kovid-19 sürecinde bireylerin ev içinde veya birlikte oldukları kişiler tarafından uğradıkları şiddetin çalışma ortamına ve çalışma hayatına etkisini araştırmak üzere tasarlanmış Araştırma aynı zamanda, toplanan veriler ve analizler ışığında şirketlere evden çalışma uygulamalarından kadınların olumsuz etkilenmesini önleyecek ve iş yerinde toplumsal cinsiyet eşitliğini destekleyecek ek öneriler sunmayı amaçlıyor.

Ankete 37 şirketten katılım oldu

Raporun sunum toplantısından sonra yapılan açıklamaya göre, araştırmada anket yöntemi kullanıldı ve anket, 18 Haziran-31 Ağustos 2020 tarihleri arasında çevrimiçi olarak uygulandı. Doldurulması yaklaşık 10 dakika süren ankete ulaşılmasını sağlayacak bağlantılar, 2016-2020 yılları arasında BADV projesine dâhil olan 73 şirket ile paylaşıldı ve şirket yöneticileri tarafından elektronik posta yoluyla çalışanlara yönlendirildi. Anket ayrıca, sosyal medya üzerinden paylaşılarak BADV projesine dâhil olmayan şirketlerin çalışanlarına da ulaştırıldı. BADV şirketlerinden toplamda 37 şirketin çalışanları ankete katılım sağladı. Ankete 1.261 kişi katıldı.

“Salgın Sürecinde Çalışma Hayatı ve Ev İçi Şiddet” raporu, düzenlenen çevrimiçi toplantıyla 18 Mart’ta kamuoyuna sunuldu. Toplantıda UNFPA Türkiye Temsilcisi Hassan Mohtashami, Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan, TÜSİAD Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Çalışma Grubu Başkanı Oya Ünlü Kızıl, raporu değerlendirdi.

Çoğu beyaz yakalı çalışan kadınların pandemi döneminde gördüğü şiddete yönelik olarak, söz konusu rapordan çıkan sonuçlar şöyle:

-Kadın çalışanların yüzde 62’sinin son 3 ay içinde şiddetin bir türüne en az bir kez maruz kaldığını göstermektedir. Yani Kovid-19 sürecinde çalışan her 10 kadından 6’sı, şiddetin bir türüne en az bir kez maruz kaldı.

-Şiddete maruz kalan kadınların en çok maruz kaldığı şiddet türü daha önceki araştırmaların da ortaya koyduğu gibi psikolojik şiddet (yüzde 58) olmuştur. Bunu yüzde 15 ile sosyal şiddet, yüzde 12 ile fiziksel şiddet ve yüzde 9 ile cinsel şiddet takip etmektedir.

-Erkek katılımcıların yüzde 5’i, eşlerine şiddet içeren bir davranışta bulunduğunu beyan etti. Bu davranışın nedenleri sorulduğunda ise ekonomik sorunlar ve çocuklarla ilgili sorunlar vakaların yarısında başta gelen sebepler olarak belirtilmiştir.

-Şiddet gören kadınların yarısına yakını bu durumu kimseyle paylaşmadıklarını belirtirken hiçbir kadının bu durumu işyeri ile paylaşmaması dikkat çekmektedir.

-BADV şirketlerinde çalışan ve şiddete karşı işyeri politikasının farkında olan kadınların, diğer şirketlerde çalışan ve iş yerlerinde bir politika olmadığını beyan eden kadınlara kıyasla daha az psikolojik zorlanma yaşadıkları anlaşılmaktadır.

Yüzde 76’sının ev işine ayırdığı zaman arttı, yüzde 39’u işe dönmek istiyor

Raporun dikkat çeken diğer sonuçları ise şöyle:

-Kadın katılımcıların yüzde 76’sının, erkeklerin ise yüzde 53.5’inin ev işlerine, pandemi öncesine göre daha fazla zaman ayırdıkları görülmektedir.

-Anket sonuçları, kadının evden çalışması halinde bazı hanelerde erkeklerin pandemi öncesinde üstlendikleri işlerin de bir kısmını eşlerine yükleyebildiklerine işaret etmektedir.

-Ankete katılan tüm çalışanların yüzde 38.8’i pandemi sona erdikten ve sosyal mesafe kuralları kaldırıldıktan sonra işyerinde çalışmaya geri dönmeyi tercih ederken, yüzde 41.7’si haftada birkaç gün evden çalışmayı tercih ettiklerini belirtmişlerdir.

-Eşi veya nişanlısı ile yaşayan katılımcıların pandemi sonrası çalışma tercihleri. Cinsiyete ve ev işlerine ayırdıkları zamana göre farklılaşmaktadır. Kadınlar genel olarak erkeklere kıyasla evden çalışmayı daha çok tercih etseler de bu tercihlerinin ev işlerini üstlendikleri oranda azaldığı görülmektedir.

-Tüm katılımcılara COVID-19 sürecinde şirketlerin aldığı önlemler ve destek mekanizmalarının onlar açısından önemi sorulduğunda, bu soruya yanıt verenler, iş sağlığı ve güvenliğine yönelik önlemleri (yüzde 87.8), ücretli hastalık iznini (yüzde 84.3) ve ücretli acil bakım iznini (yüzde 76.5) en önemli destekler olarak belirtmişlerdir.