Günümüzde 8 ila 18 yaş arası okul çağındaki çocuklar, hayatlarının yaklaşık üçte ikisini uykuda ve okulda, geri kalanını ise akıllı telefonlar, tabletler, televizyonlar ve laptoplar aracılığıyla medya kullanımı ile geçiriyorlar. İletişimlerini, doğrudan, yüz yüze kurmaktansa, ekranlar üzerinden gerçekleştirmeyi tercih ediyorlar. Yeni milenyuma girdiğimizden beri, ekranlardan uzak oyun zamanlarında %20 düşüş görülürken, ekranlar aracılığıyla oyun oynama oranı aynı miktarda arttı.

Bu durum önemli; çünkü gençlerin iletişim kurma ihtiyaçlarını yönlendiriyor. Mesajlaşma örneğini düşünün mesela. Mesajlaşma, konuşmaya kıyasla söyleyeceklerinizi daha net bir şekilde ayarlamanıza izin veriyor. Bir şakayı genelde “haha” ile yanıtlıyorsanız eğer, özellikle komik bulduğunuzu “hahaha” yazarak belirtebiliyorsunuz – ya da “HAHAHAHA”, şaka kahkahalara boğulmanızı sağladıysa. Öfkeden köpürüyorsanız eğer, cevap vermemeyi tercih edebiliyorsunuz mesela. Bağırmak için tek bir ünlem işareti (!) kullanırken, iki veya üç ünlem işareti ile tepkinizi daha sertçe belli edebiliyorsunuz. Bu sinyaller matematiksel açıdan kesinler; "ha" ya da "!" sayısı ile anlaşmak mümkün oluyor. İşte bu yüzden yanlış anlaşılmalar konusunda endişe yaşan, riskten kaçınan kişiler açısından mesajlaşma idealdir. Ancak bu yöntemin en belirgin dezavantajı, mesaj kurallarını takip ettiğinizde hiçbir şeyin spontane ve belirsiz olmaması. Sözlü olmayan hiçbir ipucu yok; duraksamalar, seste değişiklikler, plansız kıkırdamalar yok. Çocuklar, bu ipuçları olmaksızın yüz yüze iletişim kurmayı öğrenemezler.

‘Gerçek’ iletişim bir ihtiyaç

Klinik psikolog Hilarie Cash, bu durumu şöyle açıklıyor: "Gerçek dünyada da arkadaşlıklar kurduğunuz sürece, online arkadaşlıkların hiçbir sakıncası yok. İyi bir arkadaşınızla karşı karşıya oturduğunuzda, aranızdaki etkileşim, duygusal ve fizyolojik açıdan düzenlenmemizi sağlayan nörokimyasalların salgılanmasını sağlar." Online etkileşimler ise yalnızca sağladıkları değil, aynı zamanda da sağlayamadıkları yüzünden tehlikelidirler: bir insanla yüz yüze oturup bir sohbeti sürdürmenin ne olduğunu öğrenme şansını. Klavyenin kesik kesik ve kuvvetli sesleri, çok farklı bir ritme uyar ve bilgiyi çok daha dar bir bant aralığı boyunca iletir. "Karşınızdaki insanın kokusu, aynı odada bulunmanın getirdiği sabit göz teması bile önemlidir." diyor Cash. Webcam aracılığıyla iletişim kuran insanlar, birbirlerinin gözlerine bakmıyor gibidirler; çünkü karşıdaki kişinin gözleri, hiçbir zaman bakışınızı ileten webcam ile mükemmel bir şekilde hizalı değildir. "Aç bir insanı şekerle beslemek gibidir." diyor Cash. "Kısa vadede keyif vericidir; ancak nihayetinde açlıkları devam eder."

Telefonun varlığı yetiyor

Akıllı telefonların varlıkları, gençlerin yüz yüze iletişim kurmaları durumunda bile bağlantıyı zayıflatmaya yönelik tehdit yaratıyor. 2013 yılında, Essex Üniversitesinden psikologlar Andrew Przybylski ve Netta Weinstein, birbirlerini tanımayan çitlerden küçük bir odada sohbet etmelerini istediler. Psikologlar, süreci rahatlatmak adına belirli bir konuyu önerdiler: geçtiğimiz ay içerisinde başınıza gelen ilginç bir olay gibi. Deney kapsamında çiftlerden bazılarının yakınına bir cep telefonu bırakılırken, kalan çiftlerin yanına birer not defteri konuldu.

Her çift, aralarında bir noktaya kadar bağ kurabildi; ancak akıllı telefonların varlığı dahilinde yakınlık kuran çiftler, bağlantı kurmada güçlük yaşadılar. Oluşan ilişkiyi düşük kalitede olarak tanımladılar ve partnerlerinin empatik ve güvenilir olmadıklarını söylediler. Sonuç olarak telefonların, aktif bir şekilde kullanılmadıklarında dahi yalnızca varlıkları ile dikkat dağıtabildikleri görüldü. Bunun sebebi telefonların an içerisinde kurulan sohbetin ötesindeki dünyayı hatırlatıyor olmaları. Ve araştırmacılara göre bu sorunun tek çözümü, telefonları tamamen ortadan kaldırmak.

Bu yazının İngilizce orijinali nymag.com sitesinde yayınlanmıştır.