El yıkama alışkanlığı nasıl kazandırılır?
Çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırırken nelere dikkat etmek gerekir? İşte el yıkamayı eğlenceli hale getiren öneriler...
Acıbadem Fulya Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Kuşoğlu, çocuklara bulaşıcı hastalıklardan korumanın en etkili ve en basit yolu olan ‘el yıkama’ alışkanlığını kazandırmanın yollarını anlattı.
Günlük yaşamda en fazla kirlenen organların başında eller geliyor. Eller temiz gibi görünseler de, üzerlerinde gözle görülmeyen bakteri, virüs ve parazit yumurtaları gibi pek çok hastalık yapıcı etken taşıyabiliyor. Ellerin her santimetre karesinde yaklaşık 4000-6000 bakteri bulunuyor. Bu gözle görülmeyen mikroorganizmalar çocuklarda elleri ağza veya gözlere götürme, dokunma, tokalaşma, yiyecekleri veya eşyayı paylaşma gibi yollarla bulaşabiliyor. El yıkamamızın amacı da eller üzerinde bulunan zararlı mikroorganizmaları uzaklaştırmak. Çünkü sık yıkanmayan eller mikroorganizmaların çoğalmasına açık hale geliyor. Çevreden, hayvanlardan veya başka kişilerle temastan sonra grip, ishal, hatta verem hastalığına neden olan zararlı mikroorganizmaları ellerimizle vücudumuza yerleşmesine yol açabileceğimize dikkat çekerek, ”Ellerde özellikle başparmak, parmak araları ve parmak uçları en sık temas edilen noktalar oldukları için daha fazla mikroorganizma barındırıyor.
El yıkamak hastalıklardan korunmanın en etkili yöntemi
El yıkamak başta soğuk algınlığı olmak üzere grip, ishal ve zatürree gibi solunum yolu enfeksiyon etkenleri olan zararlı mikroorganizmaların bulaşmasını önlemek için en basit ve en etkili yöntem. Örneğin sadece doğru el yıkama yöntemini öğreterek çocuklarımızı ishalden yüzde 53, zatürree’den yüzde 50 ve impetigo denilen cildin bakteriyel enfeksiyonundan ise yüzde 43 oranında korumamız mümkün olabiliyor.
Anne babalar çocuklarına örnek olmalı
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Kuşoğlu el yıkama alışkanlığının çocukluk döneminde, okul öncesi yaşlardan itibaren verilmesi gerektiğini belirterek, anne babaların çocuklarına sık sık ellerini yıkama konusunda telkinde bulunmaları, öncelikle de kendilerinin iyi model olmaları gerektiğini söyledi. Çocukla birlikte el yıkamak ise doğru yıkama tekniğini öğrenmesi için en etkili yöntem.
Eğitim eğlenceli hale getirilmeli
Çocuklar eğlenerek öğrenmeyi severler. Siz de çocuğunuza el yıkamayı öğretirken bunu eğlenceli hale getirmeye çalışın. Bunun için lavabo çevresine sevdiği bir oyuncak veya çizgi film karakteri şeklinde eğlenceli resimler ya da ellerin hangi durumlarda yıkanması gerektiğini gösteren resimler gibi hatırlatıcı malzemeler yerleştirebilirsiniz. Çocuğunuza el yıkamanın önemini öğretirken asla baskı yapmamaya da dikkat edin. Ona sakin bir ses tonuyla el yıkayarak birçok hastalıktan korunabileceğini anlatın. Eğer elini yıkamamakta direniyorsa, sorunu çözmek için ilgisini çekecek başka bir yöntem deneyin.
Ellerini en az 30 saniye yıkamalı!
El yıkamak her ne kadar basit görünse de, uyulması gereken kurallar var. Çünkü yapılan bilimsel çalışmalara göre; belirli bir süre ve uygun teknikle yıkanmadığı takdirde mikroorganizmalar ellerden temizlenmiyor. Bu nedenle çocuğunuzun ellerini en az 30 saniye yıkaması gerekiyor.
El yıkama aşamaları nelerdir?
- Önce ellerini suyla ıslatılmalı,
- Sabunla ellerini ovalayarak yıkamalı,
- Parmak uçlarını ve parmak aralarını, başparmaklarını, avuç içlerini ve bilek kıvrımlarını iyice ovalamalı,
- Ellerini akan su altında iyice durulamalı,
- Yıkama işleminin ardından ellerini temiz havluyla kurulamalı,
Bahçelievler Medicana Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Önder Yiğit, "Ellerimizi ne zaman yıkamalıyız?" sorusuna yanıt verdi.
Eller, günlük yaşantımızda çevremizle her türlü bağlantımızı sağlayan, gün boyunca sürekli kirlenen ve bu nedenle de bol miktarda bakteri barındırabilen organımızdır. Ellerimizde milyonlarca mikrop bulunur. Bu mikropların birçoğu zararsızdır. Ama bazıları ellerinizi yıkamadığınızda; nezle, grip veya ishal olmanıza neden olabilir. Bazı bakteriler, ellerimizdeki gözenek, çizik, çatlak ve kıllara iyice yapışırlar, toz ve kirle karışarak hızla çoğalmak için uygun ortam bulurlar.
Suya sabuna dokunun!
Öksürüp hapşırırken veya burnunuzu temizlerken mikroplar ellerinize bulaşır. Ellerinize bulaşan mikroplar dokunduğunuz yiyecek ve içeceklerle veya doğrudan ellerinizle ağzınıza gider ve sizi hasta edebilir. Dokunduğunuz eşyalar yoluyla da bu mikroplar çevrenizdekilere bulaşır. Özellikle tuvaletten sonra iyi yıkanmamış ellerinizde ve tırnaklarınızda kalan mikroplar; sarılık, tifo, dizanteri, kıl kurdu gibi pek çok dışkı kaynaklı hastalığın yayılmasına neden olur. Ellerin yıkanması mikroplarla mücadelede en etkili silahımızdır. Ellerimizi mutlaka uygun yöntemlerle sık sık yıkamalıyız. Yıkarken mutlaka sabun da kullanmalıyız.
Ellerimizi ne zaman yıkamalıyız?
İşte ellerimizi yıkamamızı gerektiren durumlar:
- Yiyecek ve yemek hazırlamadan önce,
- Yemek sofrasını hazırlamadan önce,
- Yemek yemeden önce,
- Küçük bebekleri sevmeden önce,
- Dişlerimizi fırçalamadan önce,
- Dışarıdan eve gelince,
- Tuvaleti kullandıktan sonra,
- Oyundan sonra,
- Çiğ besinleri elledikten sonra,
- Burnumuzu sildikten sonra,
- Öksürüp hapşırdıktan sonra,
- Hasta bir arkadaşımızla el sıkıştıktan sonra,
- Hayvanları elledikten sonra.
Avrasya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Ersin Sarı, çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırırken uygulanacak ipuçlarını anlatıyor.
Çocuklarda hijyen neden önemlidir?
Yetişkinlere oranla daha hassas bir bağışıklık sistemine sahip olan çocuklar, kolayca mikropların istilasıyla karşı karşıya kalabiliyor. Gözle görülmese de en çok ellerde biriken mikroorganizmalar, çocukların ellerini ağız ve gözlerine dokundurması bile başlı başına bir sorun haline gelebiliyor. Bu noktada en etkili korunma yolu olarak el yıkama devreye giriyor. Özellikle de erken dönemde kazandırılan el yıkama alışkanlığı, Hepatit A, tüberküloz, ishal ve bağırsak parazitleri gibi sorunlardan korumaya yardımcı oluyor. Çünkü bu hastalıklara yol açan etkenler genel olarak günlük yaşamın bir parçası olan rutin davranışlar sonucunda çocuklarda ve özellikle de ellerinde biriken mikroplardan kaynaklanıyor.
Çocuklar ellerini nasıl yıkamalı?
- Eller önce sabunla yaklaşık 20 saniye yıkanmalı, sonrasında ise bol su ile durulanmalıdır.
- Eller yıkanırken; parmak araları, tırnaklar, avuç ve elin dış yüzeyinin çok iyi yıkanmasına özen gösterilmelidir.
- Sonrasında ise pamuklu bir havlu ile iyice kurulanmalıdır. Çocuğun kullandığı havlu da sık sık değiştirilmelidir.
Çocuklara el yıkama alışkanlığı nasıl kazandırılır?
Ebeveynlerin miniklerle bebekken tuvalet eğitimi, biraz daha büyüyünce ise el yıkama eğitimiyle imtihanı başlar.Eğitim konusunda çabuk sıkılan çocuklar, genel olarak konsantre olamaz ya da bir ders gibi gördükleri bu sürecin hızlıca bitmesini isterler. Bu noktada ebeveynlerin çocukların gelişim süreçlerine uygun olarak bir yol belirlemesi ve eğitimi eğlenceli bir aktiviteye dönüştürecek ipuçlarına başvurmaları gerekir.
Rol model olun
Çocukları hastalıklardan korumanın en pratik yolu olan el yıkamak, hayatın içinde bir rutine dönüşmeli. Ancak öncelikle çocuklara hastalıklardan korunmak için el yıkamanın önemli bir adım olduğu bilinci kazandırılmalı. Bunun için anne-baba olarak iyi bir rol model olmalı, sabah uyanınca, yemeklerden önce ve sonra, dışarından gelince mutlaka ellerinizi yıkamalı, bu sırada çocuğunuzu da bu sürece dahil etmelisiniz. Unutmayın, o yaşlarda çocukların örnek aldığı, davranış biçimleri tekrar ve taklit ettiği en önemli kişiler sizsiniz.
El yıkamanın bir gereklilik olduğunu öğretin
Çocuğunuzla aranızdaki ilişki, el yıkama eğitiminde büyük önem taşıyor. Otorite- sevgi çerçevesinde yürütülen bir ilişkide süreç çok daha kolay işliyor. Bu noktada çocuğunuza el yıkamasını söylerken ne emir verir gibi, ne de yalvarır gibi söyleyin. Ellerini yıkamadığında kötü sözlere ve tehditlere başvurmayın. Ya da yapmadığı durumda pazarlık yapmak, çok fazla yalvarmak yerine dengeli bir yol izleyin. Sevgi dolu ama ciddi olun.
El yıkama eğitimini keyifli zamanlara çevirin
İşin içine biraz eğlence katmakta yarar var. Bunun için renkli ve keyifli stikerlarla el yıkayacağı alan neşelendirebilir. En sevdiği oyuncağını, nasıl el yıkaması gerektiğini gösteren görselleri bu alana yerleştirebilirsiniz. El yıkama süresi en az 30 saniye olması gerektiği için bu süre boyunca sevdiği bir şarkıyı beraber söyleyebilirsiniz. Süre için çocuklara özel hazırlanan kum saatlerinden edinebilirsiniz. Lavaboya kolay yetişebilmesi içinse yine çocuklara özel olarak hazırlanan taburelerden satın alabilirsiniz.
Gripten korunmanın 5 doğal yolu
İşte gripten korunmak için 5 doğal yöntem...
YORUMLAR