Kızlarda ortalama 10.5, erkeklerde ise ortalama 11.5 yaşında başlayan ergenlik dönemi, çocukların %95’inde bu yaşlarda başlıyor. Kız ve erkeklerde farklı belirtiler gösteren ergenliğin genel belirtileri şunlar:

• Kızlarda memelerin büyümesi, yağ dağılımının değişmesi
• Erkeklerde ses kalınlaşması, penisin ve testislerin büyümesi, vücuttaki kas kitlesinin artışı
• Genel olarak genital bölgelerde kıllanma
• Ergenliğin sonuna doğru da kız çocuklarında adet kanaması ve erkek çocuklarında da boşalma eylemi başlar
• Kız ve erkek çocuklarında psikolojik ve sosyal açıdan da değişimler gözlenir

Erken ergenliğe dikkat

Kız çocuklarında 8, erkeklerde 9 yaşından önce ergenliğe ait belirtilerin görülmesinin erken ergenliğe işaret edebileceğini söyleyen Uzm. Dr. Gülsüm Figen Günindi, gıdalarda bulunan katkı maddelerinin ve hormon benzeri etki yapan zararlı kimyasalların da erken ergenliğe neden olabileceği konusunda uyardı. Dr. Günindi, kız çocuklarında daha sık görülebilen erken ergenliğin bazen altta yatan çok önemli bir tıbbi soruna işaret ediyor olabileceğine de dikkat edilmesi gerektiğini, özellikle erkek çocuklarında oluşan erken ergenlik durumunun nedeni nörolojik problemler, yumurtalık tümörleri ve böbreküstü hastalıkları olabileceğini söyledi.

Kızlarda erken meme gelişiminin her zaman erken ergenlik anlamına gelmediğini vurgulayan Dr. Günindi "Bazen kız çocuklarında beyindeki ergenlik merkezi çalışmaya başlamadan, yani yumurtalıklarda büyüme ve ergenlik gelişimi ile ilgili bulgular olmadan yalnızca meme gelişimi olabilir. Bu vakalar için erken meme gelişimi (prematür telarş) veya 'normal erken ergenlik' tanımı kullanılmaktadır. Genellikle 10.5 yaş civarında meme gelişimi başlayan bir kız çocuğunun yaklaşık 2 yıl sonra adet kanamaları başlamakta, bir hastalığa bağlı olmadan görülen erken meme gelişimini durumunda adet görme zamanı erkene kaymamaktadır. Fizik inceleme, hormonlar ve kemik yaşı normalse bu olgular takip edilmelidir. Takipte erken ergenlik gelişebilir ve tedavi gerekebilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla kontroller önemlidir" dedi.

Erken ergenlik tanı ve tedavisi

Uzm. Dr. Gülsüm Figen Günindi "Tanıda fizik incelemeden sonra el bilek grafisi ile kemik yaşını belirlemek, ergenlikle ilgili hormon tetkikleri ve kızlarda iç genital organları görüntülemek için pelvik ultrasonografi yapılır. Gerekli olgularda hormonal uyarı testleri yapılır. Tanı kesinleşirse beyinde sorun olmadığından emin olmak için hipofiz ve beyin MR görüntülemesi gerekir. Erken ergenlik, salınımı artan hormonları baskılayan ilaçlarla durdurulabilmektedir. Kızlarda 11, erkeklerde 12 yaşına kadar tedaviye devam edilir. Genellikle 28 günde bir aşı şeklinde yapılan bir ilaç kullanılır. Tedavi sonlandırıldıktan sonra normal ergenlik süreci yeniden başlar. Tedavinin ilaca karşı alerji gelişme riski dışında belirgin yan etkisi saptanmamıştır" açıklamasında bulundu.

Kız çocuklarının 10-10.5 yaşından sonra adet görmesinin normal olarak kabul edildiğini vurgulayan Dr. Günindi açıklamasını şöyle tamamladı: "Ülkemiz için adet görme yaşı ortalama 12-12,5 yaştır. Patolojik durumlar dışında ergenliğin durdurulması veya geciktirilmesi boy kazanımı sağlamadığı gibi, normal fizyolojik gelişime müdahale, istenmeyen sonuçlar doğurabilir. Çocuklarda erken ergenlikten şüphelenildiğinde mutlaka bir çocuk endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır."