Prematüre bebeklerin büyüme takibinde önemli noktalar

Zamanında doğan bebeklerde olduğu gibi, prematüre yani zamanından önce doğan bebeklerin de büyüme takiplerinin düzenli bir şekilde yapılması büyük önem taşıyor. Bu bebeklerin yoğun bakımdaki kalış süreleri ne kadar uzunsa, evdeki bakımlarının o kadar iyi takip edilmesi gerekiyor. Özellikle 1000 gr. altında doğup, solunum terapileri almış, özel tekniklerle beslenmiş bebeklerin, eve ve aileye uyumları tamamlanana kadar haftalık ya da iki haftalık aralıklarla izlenmelerine dikkat ediliyor.

Bebeklerin sağlığını değerlendirmek için düzeltilmiş yaş önemli

Kilo takibi çok önemli olsa da, bebekler her zaman düzeltilmiş yaşlarına kıyaslanarak değerlendirilmelidir. Normal gebelik süresi 40 hafta kabul edilerek, bebeğin doğum haftası ile 40 hafta arasındaki fark, bebeğin takvim yaşından çıkarılarak düzeltilmiş yaş bulunur. Yani 32 haftalık doğan bir bebek, “40 – 32 = 8” gibi bir hesaplamayla, 8 hafta erken doğduğu için düzeltilmiş yaşı takvim yaşından sekiz hafta, geri hesaplanır. Böyle bir bebeğin takvim yaşı dört aylıkken, iki aylık bebeklerin boy, kilo ve nörolojik gelişimini göstermesi yeterli olur. Erken doğan bebeklerin vücut ölçüleri belli bir süre içinde aynı zamanda normal bir şekilde doğan bebekleri yakalasa da, nörolojik gelişimlerindeki farkın kapanması 2 – 3 yaşına kadar sürebilir. Bebeklerde ortalama tartı artışı sağlandıktan sonra aylık muayenelere geçilir. Prematüre bebekler, ilk aylarda yakalama büyümesi adı verilen hızlı büyüme döneminde günde 40 – 60 gr. tartı artışı gösterebilir. Bu dönemde aşırı beslenme de, az beslenme kadar bebeğe zarar verir. Zira obezitenin ilk temelleri bu dönemde atılır. Optimal büyüme hızı için 2000 gr. altı doğmuş bebeklerde, hekimin belirlediği sıklıkla anne sütü güçlendiriciler ya da eve çıkıldığında özel geçiş mamaları tedaviye eklenebilir.

Aralıklarla metabolijik değerlendirmeler ve kan testleri yapılır. Nörolojik sorunları olan bebekler fizyoterapi için uygun merkezlerde izlenmelidir. Prematüre doğan bebeklerin spastisite hastalığına yakalanmamaları, kalça çıkıkları ve eklemlerinde kısıtlılıklar olmaması için erken fizyoterapiye başlanması ve düzgün izlem önem taşıyor. 32 haftalıktan erken doğan bebeklerin en geç 34 haftalık olana kadar ilk göz muayenesinden geçirilmesi ve sonra retina gelişimi tamamlana kadar takibe devam edilmesi gerekir. Prematüre retinopatisi, körlüğe de yol açabilen önemli bir sorun olduğundan, bebeklerin eve çıkış sonrasına kalan göz kontrollerinin atlanmaması önem taşır.

Erken doğan ve özelikle yoğun bakım süreçleri geçiren bebekler işitme açısından da risk altındadır. Bebeğin dış kulak yolu büyüklüğü uygun hale gelince bir işitme testinin ve normal bebeğin sosyal, dil, ince ve kaba motor olarak tanımlanan gelişim basamaklarının iyi bilinerek nörolojik muayenesinin yapılması gerekir. Gereğinde beyin elektrosu (EEG), beyin ve / veya omurilik MR görüntülemesi gibi yöntemlerde ve gelişim testlerinden yararlanılır. 0 – 2 yaş arasındaki çocukların beyin gelişimi en hızlı evresindedir. Bu yüzden riskler erken saptanarak gerekli tedavi yapıldığında, uzun vadeli ve başarılı sonuçlar alma olasılığı da yüksek olacaktır.

Vitamin ve demir desteğine hemen başlanmalı. Prematüre bebeklerde rutin D vitamini desteği yanında, demir desteğine de normal bebeklerden daha erken olarak ilk ay içinde başlanması gerekiyor.