Normal ve sağlıklı bir adet döngüsünün düzenli, ağrısız ve gündelik hayatı çok fazla etkilemeyecek şekilde gerçekleşmesi beklenir. Arada sırada fiziksel rahatsızlıklara, mevsimsel değişikliklere ya da stres faktörlerine bağlı olarak adet döngülerinde düzensizlikler, ağrılar ya da beklenmeyen şekilde gerçekleşen kanamalar görülmesi normal kabul edilse de, bu sorunların bir döngüden daha uzun sürmesi ya da günlük yaşamınızı etkileyecek şekilde sizi rahatsız etmesi, altta yatan farklı sağlık sorunlarına işaret ediyor olabilir.

1- Çok yoğun adet kanaması

Normal adet kanamasının 21 ila 35 günde bir gerçekleşmesi ve ortalama 4-5 gün kadar sürmesi beklenir. Ortalama kan kaybı ise 20 ila 60 ml arasındadır. Ancak menaroji adı verilen yoğun kanama durmunda tek bir adet döngüsünde 80 ml’den fazla kanama görülebilir. Bu da adet kanamasının 5 günden fazla sürmesine ve bir günde 4’ten fazla ped değiştirmeyi gerektirecek kadar yoğun kanamalar yaşanmasına neden olur. Uzun süren ve çok yoğun gerçekleşen kanamalar; rahim kistleri, polipler ve polikistik over sendromu (PKOS) gibi çeşitli rahatsızlıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Bu nedenle beklenmedik şekilde yoğun adet kanaması yaşadığınızı fark ederseniz, vakit kaybetmeden bir uzmana danışarak gerekli tahlilleri yaptırarak tedavi uygulamanız gerekir.

2- Çok fazla adet sancısı

Adet kanamasının başladığı günlerde hafif kramplar, pelviste ve kasıklarda kısa süren ağrılar oluşması normal kabul edilebilir. Eğer her adet döngünüze ağrıdan kıvranarak başlıyorsanız ve adet sancısı günlük yaşantınızı sürekli olarak olumsuz etkiliyorsa, bu durum dismenore olarak adlandırılır ve farklı sağlık sorunlarına işaret edebilir. Menaroji (yoğun adet kanaması) durumunda olduğu gibi dismenore de rahimdeki kistler ve endometriozis rahatsızlıklarının belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Eğer her adet döngünüzü aynı şekilde ağrılı ve sancılı geçiriyor, ağrı kesicilere rağmen fiziksel rahatsızlığınızı geçiremiyorsanız, bir uzmandan uygun bir tedavi için öneri almalısınız.

3- Düzensiz adet döngüleri

Beslenme şeklindeki değişiklikler, kilo alıp vermek, seyahat etmek, strese maruz kalmak ve mevsimsel değişimler, adet döngüsünün düzenini etkileyebilir. Normalde adet döngülerinin 21 ila 35 günde bir gerçekleşmesi beklenir ve 3-4 aylık sürelerde genellikle hem aynı uzunlukta sürmesi normal kabul edilir. Ancak üst üste birkaç ay düzensiz döngü uzunluğu tespit ederseniz, yine bir uzmana danışmanız gerekebilir. Tiroid problemleri, düzensiz adet döngülerinin en yaygın sebeplerinden biridir. Aynı zamanda erken yumurtlama, polikistik over sendromu, kistler ve polipler de adet düzenini etkiler. Adetinizin başladığı tarihi ve döngü sürelerinizi düzenli olarak not ederek herhangi bir düzensizliğin iki aydan fazla sürdüğünü fark ettiğinizde bir uzmana danışmanız gerekir.

4- Adet görememek

Düzensiz adet döngüsü, döngü uzunluğu eşit olmasa da ortalama olarak ayda bir adet görmeniz anlamına gelir. Ancak aradan 1-2 ay geçmesine rağmen adet görmediyseniz, bu adet görememe sorunu olarak adlandırılabilir. Polikistik over sendromu, aşırı egzersiz, emzirme ve ciddi stres faktörlerine maruz kalmak, adet döngünüzün tamamen durmasına neden olabilir. Eğer 2 ay geçmesine rağmen adet görmediyseniz (ve elbette gebelik şüpheniz yoksa), olası rahatsızlıkların araştırılması için bir uzmana danışmalısınız.

5- İki adet arası lekelenme

İki adet kanaması zamanı arasında kahverengi veya pembe lekelenmeler olarak adlandırabileceğimiz mini-kanamalar, bazı durumlarda normal kabul edilebilir. Hamilelik ya da yeni bir doğum kontrol hapı kullanmaya başlamak, ara kanamalar görülmesine neden olabilir. Ancak eğer ara kanamalarınızla birlikte kötü kokulu akıntı ve ateşlenme gibi belirtiler de gözlemliyorsanız, pelvik enflamasyondan şüphelenilebilir. Özellikle cinsel yolla bulaşan bazı bakterilerin neden olabildiği pelvik enflamasyon, uzun vadede rahim ve yumurtalıklara zarar verebilen ciddi bir hastalıktır ve tedavi edilmesi gerekir. Lekelenmelerle beraber başka belirtilerden de şüphelenirseniz, bir doktora danışmanız gerekir.

6- Adet öncesi sıkıntılar ve stres

Döngünün son günlerinde, yani bir sonraki kanama başlamadan önceki bir haftada azalan östrojen ve progesteron hormonu seviyelerine bağlı olarak ruh halinde görülen olumsuz değişimler, adet öncesi sendromu olarak adlandırılır ve genellikle normal kabul edilir. Döngünün bu zamanında dinlenmek, yavaşlamak gerekir ancak modern yaşam koşullarında bu mümkün olmadığında, bazen fiziksel durumumuzla günlük hayatımızı birbirine uydurmakta zorlanabiliriz ve bu da ruh halimizi doğrudan etkiler. Ancak sürekli olarak adet öncesinde stres, öfke, kaygı ve depresyon benzeri belirtiler yaşıyorsanız, adet öncesi disforik bozukluk (PMDD) durumundan şüphelenilebilir. DSM-5 ruhsal hastalıklar listesinde gösterilen PMDD ciddi bir psikolojik rahatsızlık olarak değerlendirilmeli ve tedavi edilmelidir.

7- Adet dönemlerinde yaşanan migren atakları

Adet kanaması başlamadan önce veya adet sırasında bir miktar baş ağrısı hissetmek, özellikle yaşanan strese bağlı olarak normal kabul edilebilmektedir. Ancak düzenli olarak adet dönemlerinizde migren atağı şeklinde baş ağrısı yaşıyorsanız, durumun hormonal ve nörolojik olarak değerlendirilmesi gerekiyor olabilir.

Referanslar:

Zahra Barnes. "7 Period Problems You Shouldn’t Ignore". Şuradan alındı: https://www.self.com/story/period-problems-not-to-ignore (24.02.2020)