Planlama ve organize etme, hatırlama, karar alma ve daha fazlası gibi bilişsel düşünme yeteneklerinin hepsi, günlük görevlerimizi ne kadar iyi yaptığımızı ve bağımsız bir şekilde yaşayıp yaşayamayacağımızı etkiler. Ancak yaşlandıkça bu yeteneklerde değişiklikler olur ve bu durum kelimeleri bulma ve isimleri hatırlama hızımızı etkileyebilir, odaklanmada azalmaya yol açabilir. The Reading Agency'nin istatistikleri, okumanın demans hastalarına fayda sağlayabileceğini gösteriyor. Okuma, kimlik duygusunu korumaya yardımcı oluyor, anıları hatırlamayı teşvik ediyor ve hikayeler ve bilgilerle bağlantı kurarak yeni fikirleri paylaşmayı sağlıyor. Peki 65 yaş üstü kişiler için kitap okumanın başka ne gibi faydaları var?

1- Bilişsel gerilemenin önlenmesi

Yapılan araştırmalarda 65 yaş üstü kişilerin yüzde 10-20'sinin hafif bilişsel bozukluğa sahip olduğu, bu grubun bir kısmının bir yıllık süre içerisinde bunama hastalığına yakalandığı tespit edilmiştir. Okuma gibi eylemlerle nöron bağlantılarının tekrar tekrar uyarılması sinaptik bağlantıları güçlendiriyor ve yeni sinapslar oluşturabiliyor. Bu da okumanın ve zihni aktif tutmanın bilişsel gelişim veya en azından bilişsel gerilemeyi önleme açısından oldukça etkili olduğunu gözler önüne seriyor.

2- Stres azaltma

Okumanın rahatlamanıza ve stresten uzaklaşmanıza yardımcı olduğunu biliyor muydunuz? Biraz rahatlama rutini yaratma ve beyninizi daha rahatlatıcı bir şekilde harekete geçirme fırsatına sahip olmak, stres gibi şeylerle başa çıkmanıza yardımcı olur.

3- Sosyal bağlantı

Yapılan araştırmalara göre 65 yaş üstü kişilerin bir kısmı “yalnızlık” hissediyor. Ancak okumanın sosyal boyutu hem yalnızlığa hem de beyin sağlığınıza çözüm olabilir.

4- İyileştirilmiş uyku

Yapılan araştırmalarda obstrüktif uyku apnesi (OUA), uykusuzluk ve uyku-uyanıklık döngülerindeki bozulmalar gibi çeşitli uyku bozukluklarının bilişsel bozulma riskini artırdığı ortaya konmuştur. Uyumadan önce yatakta kitap okumanın ise uykuyu iyileştirdiği yapılan araştırmalar sonucunda saptanmıştır. İyi bir uyku bunama ve uyku bozukluklarının önlenmesinde etkili olabilir.

İlginizi çekebilir: Uyku kalitesi ve beyin yaşlanması arasındaki bağ

5- Duygusal zeka

Okumanın duygusal zekayı büyük ölçüde etkiler çünkü bir hikâyedeki karakterler hakkında yargılarda bulunmak veya kendi deneyimlerinizi başkalarıyla karşılaştırıp yansıtmak sağlıklı bir beyni korumaya yardımcı olur. Bunu bir şeyler izlerken de yapabileceğinizi düşünüyorsanız yanılıyorsunuz çünkü televizyon izlerken, temelde akışına bıraktığınızda, durup olup biteni düşünmek ve yansıtmak için nadiren duraklarsınız; oysa okurken öyle değildir. Okuma, benzersiz fırsatlar sunar, tamamen sizin kontrolünüzdedir ve sizin düşünmeniz ve aynı zamanda yansıtmanız için güvenli bir alan oluşturur.

Referanslar

Sara Keenan. "5 ways reading benefits your brain health for over 65s". Şuradan alındı: https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families/studies-statistics-age-uk-england-b2686866.html (28.01.2025).