Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB), çocuklukta teşhis edilmesi daha yaygın olan bir nörogelişimsel durumdur. Ancak, birçok birey, yetişkinlik dönemine kadar bu durumla yaşadığını fark etmeyebilir. Otizmin belirtileri, sosyal etkileşimlerde zorluk, iletişim problemleri ve tekrarlayan davranışlar gibi çeşitli alanlarda kendini gösterebilir. Günümüzde artan farkındalık ve gelişmiş teşhis yöntemleri sayesinde, yetişkinlerde otizm teşhisi daha sık konulmaya başlandı.

Otizm Spektrum Bozukluğu, çok çeşitli belirtilerle kendini gösterebilir ve bu belirtiler kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir. Ancak uzmanların açıkladığı üzere genel olarak yetişkinlerde otizm belirtileri üç ana başlık altında toplanabilir:

1. Sosyal etkileşim zorlukları

Yetişkinlikte otizm, başkalarının duygularını ve düşüncelerini anlamakta güçlük çekme ile karakterizedir. Otistik bireyler, sosyal ipuçlarını, yüz ifadelerini veya beden dilini doğru bir şekilde yorumlamakta zorlanabilirler. Bu durum, sosyal ilişkilerde anlaşmazlıklara ve yanlış anlamalara yol açabilir.

Örneğin, bir otistik birey, sohbet sırasında karşısındaki kişinin ne hissettiğini anlamakta zorlanabilir ve bu da iletişimde aksamalara neden olabilir. Bu kişiler, sosyal etkileşimlerde göz temasından kaçınabilir veya yüz ifadeleri duygularını tam olarak yansıtmayabilir.

2. İletişim problemleri

Otizmli yetişkinler, hem sözlü hem de sözsüz iletişimde zorluklar yaşayabilirler. Konuşma sırasında duygularını yansıtan tonlama eksikliği olabilir ve bu da konuşmanın monoton ve “robotik” bir şekilde algılanmasına neden olabilir. Ayrıca, sohbetlerin doğal akışını sürdürmekte zorlanabilir, belirli bir konuya takılıp kalabilirler.

Konuşma esnasında sıkça monolog şeklinde uzun uzun aynı konudan bahsedebilirler ve sohbetin diğer yönlerini göz ardı edebilirler. Ayrıca, ironiyi, mecazları veya ince esprileri anlamakta zorlanabilirler, bu da iletişimin karmaşıklaşmasına yol açabilir.

3. Tekrarlayan davranışlar ve rutinlere bağlılık

Otizmli yetişkinler, günlük rutinlerine sıkı sıkıya bağlı olabilir ve bu rutinlerdeki küçük değişiklikler bile büyük bir strese neden olabilir. Örneğin, her sabah aynı saatte uyanmak, aynı yolu kullanmak veya belirli bir sırayla işlerini yapmak gibi alışkanlıkları olabilir.

Ayrıca, belirli bir nesneye veya aktiviteye aşırı ilgi gösterebilir ve bu ilgi zamanla saplantıya dönüşebilir. Örneğin, masa üzerinde düzenli olarak dizilmiş figürinlerin yerlerinin değiştirilmesi, bireyde rahatsızlık ve kaygıya yol açabilir.

Yetişkinlikte otizm teşhisi ve yönetimi

Otizm, yaşam boyu devam eden bir durum olarak kabul edilir ve yetişkinlikte teşhis edilmesi, bireyin hayatını olumlu yönde etkileyebilir. Teşhis, genellikle belirtilerin yoğunluğuna ve bireyin günlük yaşamını ne kadar etkilediğine bağlı olarak konur. Yetişkinlerde otizm belirtilerinin anlaşılması, doğru teşhis ve uygun destek hizmetlerine erişim açısından büyük önem taşır.

Otizm teşhisi koyulmuş bir yetişkin, genellikle sosyal becerilerini geliştirmeye, iletişim stratejilerini öğrenmeye ve günlük yaşamda karşılaştığı zorlukları aşmaya yönelik terapilere yönlendirilir. Ayrıca, bireyin güçlü yönlerine odaklanarak, kendine uygun iş ve sosyal ortamlar bulmasına yardımcı olmak da önemlidir.

Yetişkinlikte otizm, birçok kişinin yaşam kalitesini etkileyen ancak teşhis edildiğinde büyük bir fark yaratabilecek bir durumdur. Otizmin belirtilerini anlamak ve bu belirtileri doğru şekilde yönetmek, hem bireyin hem de çevresindekilerin yaşamını olumlu yönde etkileyebilir. Bu nedenle, otizm belirtileri gösteren bireylerin profesyonel bir yardım alması ve teşhis konması için adım atmaları büyük önem taşır.

Kaynak: Janice Rodden. "What Are the Signs of Autism in Adults?". Şuradan alındı: https://www.additudemag.com/autism-spectrum-disorder-in-adults/. (22.07.2024).