Yapılan araştırmalar, (ve elbette günlük yaşantımızda şahit olduklarımız) dünyanın pek çok yerinde, özellikle Türkiye’de bireylere cinsel yönelimleri ve cinsiyet kimlikleri üzerinden önemli ölçüde ayrımcılık yapıldığını ortaya koyuyor. Bu durumun önüne geçilebilmesi ve lezbiyen, gey, biseksüel, transseksüel ve interseks bireylerin de yaşam haklarına sahip çıkılması için çalışan LGBTİ dernekleri ve toplulukları ülkemizde de önemli çalışmalar yürütüyor. Hala genel olarak anlamamız gereken çok şey, kabullenmemiz gereken birçok gerçek var.

Bunun için öncelikle temel kavramların anlaşılması gerektiğini düşünerek basit bir LGBTİ sözlüğü hazırladık.

LGBTİ nedir?

LGBTİ’nin açılımı “Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Transgender ve İnterseks”tir. Eşcinsel hakları mücadelesinde anahtar kelime olarak kullanılmaya başlanan LGBTİ, bazen “queer” kavramı da dahil edilerek LGBTİQ şeklinde kullanılır.

Toplumsal cinsiyet (gender) nedir?

Kadınlara kadın olduğu için ve erkeklere erkek olduğu için toplumsal olarak yüklenen çeşitli roller ve sorumluluklar bütünüdür. Kadınlardan ve erkeklerden beklenen davranış biçimleri, cinsiyet kimliğine dair özellikler gibi durumları da içeren bu kavram, toplumsal cinsiyet rollerini doğurur. Doğuştan sahip olduğu cinsiyete uygun olduğu toplum tarafından belirlenmiş normlara göre yaşaması gerektiğini düşünen birey, toplumsal cinsiyet rolünü benimser ve davranışlarını/yaşantısını buna göre şekillendirir.

Heteroseksüel nedir?

Duygusal ve cinsel olarak karşı cinse ilgi duyan kişilere heteroseksüel (kısaca-kaba tabirle ‘hetero’) denir. Bunun normal ve genelgeçer cinsel yönelim olduğunu kabul eden anlayışa ise heteronormativite denir ve buna göre her insan, yalnızca karşı cinse ilgi duyuyorsa ‘normal’ kabul edilir. Kaos GL’nin tanımına göre, “İnsanların kadın ve erkek olarak ikiye ayrılmasını; cinsel ilişkilerin/evliliklerin sadece ve sadece karşı cinsiyetlere sahip kişiler arasında olabileceğini ve her cinsiyetin kendine has rolleri olduğunu iddia eden inançlar, düşünceler, normlar bütünüdür.”

Eşcinsellik nedir?

Basitçe, cinsel ve duygusal olarak kendi cinsinden olanları tercih eden, hemcinsine ilgi duyan kişilere eşcinsel denir. Erkek eşcinsellere gey, kadın eşcinsellere lezbiyen, kadınlarla veya erkeklerle, her iki cinsle de birlikte olmayı tercih eden ve her iki cinse de ilgi duyabilen kişilere de biseksüel denir. Eşcinsellik, bir cinsel tercih durumudur. Karşı cinsi değil, kendi cinsini veya her iki cinsi birden tercih etmektir.

Transeksüel nedir?

Kendini karşı cinse ait olarak tanımlayan, cinsiyet bilinci doğuştan sahip olduğu fiziksel cinsiyetinden farklı olan kişilere transeksüel denir. Doğduğu cinsiyete ait hissetmeyen, yaşı ilerledikçe kendini karşı cinse daha yakın hisseden transeksüeller, zamanı geldiğinde fiziksel operasyonlarla ait hissettikleri cinsiyete sahip olurlar.

Transeksüellik bir tercih değildir. Cinsiyet değiştirme, “Ben artık erkek olmak istemiyorum, kadın olayım” diyerek gerçekleştirilen basit bir seçim olmaz. Özünde zaten kendini kadın hisseden kişi, gerekli fiziksel müdahalelere ve yaşamını kadın olarak sürdürme ihtiyacı duyar. Bu şekilde bakıldığında, transeksüellik doğuştan gelen bir bozukluk olarak kabul edilebilir ve kişi ameliyatla ait hissettiği cinsiyete sahip olduğu zaman iyileşir. Tersi durumda, doğuştan atanan cinsiyetine ait hissetmeyen kişiler bu beden içinde ve bu cinsel kimlikle yaşamaya mecbur bırakıldığında ciddi psikolojik ve fiziksel rahatsızlıklar ortaya çıkar.

Karşı cinsi neye göre çekici buluyoruz?

Travesti nedir?

Dış görünümü ile karşı cinsi çağrıştıran kişilere travesti denir. Yani erkek olduğu halde kadın gibi giyinmekten veya davranmaktan hoşlanan veya kadın olduğu halde kendini erkeksi tavırlarda ve giyim kuşamda daha rahat hisseden kişilerdir.

Transgender nedir?

Transgender (transcendır diye okunur), biyolojik cinsiyetine ait hissetmeyen tüm bireyleri kapsayan bir terimdir. Transeksüeller de travestiler de transgender kavramına dahildir.

İnterseks nedir?

Anormal üreme ve cinsiyet organları ile doğmuş olan kişilere interseksüel denir. İnterseksüel Şalala’nın websitesinde yer alan tanımıyla: “İnterseks her interseks birey için bir kimlik kategorisi olmayabilir. Bazı interseks kişiler kendi kimliklerinin bir parçası şeklinde “interseks” kelimesini cinsel kimlik olarak kullanırken, bazıları da bunu bir tıbbi durum veya kendine özgü fiziksel durum olarak görmektedir. Bazı interseks bireyler kendilerini sıradan kadınlar ve erkekler olarak tanımlar ve yaşar. Gey, lezbiyen, biseksüel veya heteroseksüel yönelimli olabilirler ya da ikili cinsiyet sistemini reddederek kendilerini mevcut cinsel yönelim tanımlarına sokmayabilirler. Antroseksüel (insansevici) ya da panseksüel (tüm cinsel kimliklere cinsel arzu duyabilen) bazı intersekslerin cinsel yönelimlerini açıklamak için daha faydalı olabilir, örneğin romantik birliktelik yaşayan ve cinsel kimliklerini de interseks olarak tanımlayan iki interseksin yönelimini bu tanımlara sokabiliriz.”

Queer (kuir) nedir?

Cinsiyet kimliğinin ve cinsel yönelimlerin sabit olmadığını, heteroseksüel veya homoseksüelleri, tüm insanları belirli kimlik tanımları üzerinden genellemenin doğru olmayacağını ifade eden tanımdır.

Homofobi nedir?

Eşcinselleri kabul etmeme, duygusal ve toplumsal olarak eşcinsellere karşı negatif tutumlar içinde olma halidir. Yalnızca heteroseksüelliğin normal olduğunu ve eşcinselliğin bir hastalık, düzeltilmesi gereken yanlış bir durum olduğunu düşünen kişilere ‘homofobik’ denir. Uzun vadede ve toplumsal düzeyde homofobi, eşcinsel bireylere uygulanan ayrımcılık ve şiddet olaylarını tetikleyen tehlikeli bir durumdur.

Transfobi nedir?

Travesti ve transeksüellere yönelik ayrımcı, önyargılı ve hatta nefret dolu olma halini ifade eden kavramdır. Doğuştan sahip olduğu biyolojik cinsiyetinden ötürü kendisinden beklenen toplumsal cinsiyet rollerine uymayan kişileri dışlama, aşağılama ve yok saymayı da içerir.

Biseksüellik Nedir?

Biseksüellik, her iki cinsiyetten olan insanlara karşı cinsel olarak ilgi duyma, ve onlarla duygusal veya cinsel bir ilişki içine girme potansiyelidir. Biseksüel bir kimse her iki cinse de aynı ölçüde ilgi duymayabilir, ve bu ilginin derecesi zaman içinde değişebilir. Araştırmacılar, kadın cinselliğinin erkeklere kıyasla daha esnek olduğunu düşünüyorlar. Kadınların tabiatları gereği biseksüel olduklarına inanmasalar da, kadınların cinsel çekimlerinin, erkeklere kıyasla daha kolay bir şekilde değiştiğini düşünüyorlar.

Kendini algılama biseksüel kimliğin anahtarıdır. Pekçok kimse her iki cinsiyetten kişilerle cinsel etkinlik içine girer, ancak kendilerini biseksüel olarak tanımlamaz. Benzer şekilde, bazı diğer insanlar da yanlızca bir cinsiyet ile cinsel ilişkiye girerler veya hiç cinsel ilişkiye girmezler, ancak yine de kendilerini biseksüel olarak tanımlarlar. Bir kimsenin biseksüel olup olmadığını saptamaya yarayacak bir davranışsal "test" yoktur.

Biseksüel olabilirsiniz

Seks sözlüğü

Birçoğunu duymamış olabilirsiniz...

14

İnterseksüellik: Hem erkeksi hem de kadınsı cinsiyet özelliklere sahip olan insanların durumunu belirtir.

Ekoseksüel: Hormonlu besinler tüketmeyen, çevre kirliği konusunda çalışmalar yapan ve bunu yaşam şekli haline getirmiş kişilerdir. Cinsel bir sınıf olduğu söylenemez.

Homoseksüel: Kendi cinsine ilgi duyan kişi.

Biseksüel: Kendi cinsi ve karşı cinse karşı cinsel ilgi duyan kişilerdir. Zaman zaman kadınlardan ve zaman zaman erkeklerden hoşlanabilirler.

Sapyoseksüel: Zekandan tahrik olan insanlara verilen addır. Akıllı sözcüğünün Latincesi olan "Sapien" ile "Sexualis"in birleşiminden oluşan Sapyoseksüel tam anlamıyla "ben onun zekasını seviyorum" diyenlerin kadrajına giriyor.

Aseksüel: Cinsel ilişkiye girmeye ihtiyaç duymayan ve zevk almayan kişi. Hayatında cinsel ilişki eyleminden haz almak yerine itici bulan kişi de denilebilir.

Heteroseksüel: Karşı cinse ilgi duyan ve karşı cinsle ilişkiye giren kişi.

Hiperseksüel: Bir nevi davranış bozukluğudur. Çok sık cinsel ilişkiye girme ve bu anlamda istek duyan kişilere verilen addır. Bu düşünce o kadar yoğundur ki kişiler hayatlarını cinsel eylemi gerçekleştirme ve sonuca ulaşma amaçlı şekillendirirler.

Lezbiyen: Kendi cinsine ilgi duyan ve kendi cinsiyle ilişkiye giren kadınlardır.

Pomoseksüel: Postmodern seksüelin kısaltılmışıdır. Pomoseksüel kişi transseksüel, homoseksüel ve bunun gibi cinsel yönelimleri belirten etiketleri kullanmaktan kaçan kişiye denir. Cinsiyet kavramına karşı duran kişilerin kendini ifade şekli de denilebilir.

Sosyoseksüel: İlişki kavramına uzak, cinsel birlikteliği ilişki olarak gören kişilerdir.

Transeksüel: Kendisini karşı cinse ait hisseden, karşı cinse benzeme isteği duyan kişidir. Hem erkek hem de kadın transeksüel vardır. Yani kişi kadın olduğu halde erkek olmak isteyebilir. Travestilikten farklı olarak tıbbi müdahale geçirip cinsiyet değiştirme ameliyatı olurlar.

Travesti: Karşı cinsin giysilerini kullanarak ve cinsel rolünü üstlenerek cinsel hazza ulaşan kişilere verilen genel addır. Travesti sözcüğü Türkçeye Fransızca travesty sözcüğünden geçmiştir. Fransızca travesti sözcüğü, Latince trans- (bir taraftan öbür tarafa) ve Fransızca vêtement (giysi, kıyafet) sözcüklerinin birleşimidir. Travesti heteroseksüel ya da eşcinsel olabilir. Transeksüel olmadan önce kadın ya da erkek kıyafetleri giyerek karşı cinse kendini ait hissetme durumudur.

Gerantofili: Kendisinden yaşça büyük kişilerle cinsel ilişkiye girme eylemi.