Volkanik patlamalar ve buna bağlı depremlerin mahalleleri yok ettiği ve binlerce cana mal olduğu biliniyor. Doğanın bu şiddetli güçleri genellikle ölüm ve topyekun yıkımla ilişkilendirilir. Ancak volkanik aktivitenin çevreyi ve bölgede yaşayan insanları olumlu yönde etkilediği şeyler de var...

1- Atmosfer soğutması

Hem kül hem de kükürt gazını stratosfere kadar çıkmasını sağlayacak şiddetli volkanik patlamalar atmosferi yaklaşık yarım santigrat derecenin üzerinde soğutabiliyor. Kükürt gazı atmosferdeki suyla birleşerek atmosferde yıllarca kalabilen mikroskobik damlacıklar yaratıyor. Bu aerosol damlacıklarının etkisi, içinde yaşadığımız ve nefes aldığımız atmosferin en alt seviyesini soğutuyor.

2- Arazi oluşumu

Unutmayalım ki Hawaii Adaları'nın varlığını volkanik aktiviteye borçluyuz. Yanardağlardan çıkan lavlar yeni topraklar yaratıyor. Hawaii Adaları'ndaki toprakların tamamı bu şekilde oluştu ancak pek tabii bu kara oluşumu binlerce yıl sürebiliyor.

3- Verimli topraklar

Verimli toprak volkanik aktivitenin bir başka avantajıdır. Japonya, Endonezya, Filipinler ve Hawaii gibi yerlerde toprağa karışan volkanik malzeme birçok önemli besin sağlıyor. Tarım ve mahsul için mükemmel olan gerçekten verimli toprakların oluşmasını sağlıyor. Volkanlar aynı zamanda hayvanlar, bitkiler ve böcekler için yeni yaşam alanlarının oluşması için de iyi bir ortam yaratıyor.

4- Jeotermal enerji

Dünya üzerinde en yüksek yer altı sıcaklığına sahip yerler, aktif veya jeolojik olarak genç volkanların bulunduğu bölgelerde bulunuyor. Colorado Boulder Üniversitesi'ne göre, en aktif jeotermal kaynaklar normalde Ateş Çemberi gibi volkanların ve depremlerin meydana geldiği ana plaka sınırları boyunca bulunur. Bu da gösteriyor ki kaplıcalar ve jeotermal enerji volkanik etkinliklerin ek faydaları arasındadır…

5- Hammaddeler

Kükürt, bakır ve altın volkanik aktiviteden üretilir. Volkanlar aynı zamanda birçok inşaat malzemesinin de ortaya çıkmasını sağlar sağlar. Volkanik malzeme bloklar halinde yapılabilir ve malzemelerin çoğu, konglomera yapı blokları için kullanıldığı yerlerde çıkarılmaktadır.

Referanslar:

Ashley William. "6 ways volcanoes benefit Earth, our environment". Şuradan alındı: https://www.accuweather.com/en/weather-news/6-ways-volcanoes-benefit-earth-our-environment/348155

Dünyanın en ünlü 10 yanardağı

Etkileyici görünümleri ve korkutucu detaylarıyla, dünyanın en ünlü 10 yanardağı...

12

Volkanik patlama nedir? Volkanik patlama, gazların, kaya parçalarının ve/veya erimiş lavların Dünya'nın içinden bir havalandırma deliğinden Dünya yüzeyine veya atmosfere atılmasıdır. Volkanik patlamaların türü, tarzı ve şiddeti açısından geniş bir aralık olsa da bunların hepsi, Dünya'nın kabuğunu oluşturan ve şekillendiren en temel jeolojik süreçlerden biridir. Bazı volkanik patlamalar çoğunlukla gaz emisyonlarından oluşur, diğerleri nispeten sessiz sıvı lav boşalmalarıdır ve diğerleri ise felaket niteliğindeki patlamalardır. Farklı türdeki patlamalar, farklı türde volkanların oluşmasına neden olan karakteristik çökeltiler bırakır.

Bir magmanın bileşimi, viskozitesi ve gaz içeriği, patlama hızı ve magma rezervuarının boyutu, patlamaların ne kadar patlayıcı oldukları da dahil olmak üzere birçok yönünü belirler. Volkanlar doğanın inanılmaz oluşumlarıdır. Yanardağlar hakkındaki bilgiler insanları her seferinde büyülese de yerleşim yerleriyle yakın olmaları yanardağların tarih boyunca önemli birer doğal afet kaynağı olmasına da sebep olmuştur. Peki, dünyanın en önemli yanardağları hangileri? Dünyanın en büyük yanardağı ve en ünlü 10 volkanı hangisi? İşte detaylar...

1. Vezüv Yanardağı, İtalya: "Pompeii ve Romalıların Yok Edicisi" Napoli'ye yaklaşık 9 kilometre uzaklıkta bulunan Vezüv, Somma Dağı ile ortak olan ve stratovolkan olarak sınıflandırılan ünlü yanardağlardan biridir. Pompeii sakinlerinin MS 79'daki patlamadan önce bir yanardağın yanında yaşadıklarına dair hiçbir fikirleri yoktu. Patlama meydana geldiğinde, yaklaşık 24 saat boyunca 33 km'ye kadar bir enkaz bulutu fırlatıldı. Ne yazık ki Pompeii ve Herculaneum şehirleri o kadar tahrip edildi ki, onları yeniden inşa etmek için hiçbir girişimde bulunulamadı.

2. Fuji Yanardağı, Japonya: "Ateş Tanrıçası" Adını Aino kabilesinin "Ateş Tanrıçası"ndan alan Fuji Dağı, yeri, ateşi ve gökyüzünü simgelemektedir. Honshu Adası'ndaki 3776 metre uzunluğundaki karla kaplı bu yanardağ, önemli bir turistik çekim kaynağı olan beş güzel göle sahiptir. UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan Fuji Yanardağı'nın her ne kadar hareketsiz olduğu düşünülse de Fuji, her an patlayabilir.

3. Cotopaxi, Ekvador: Ekvador'un En Aktif Volkanı Doğu And Dağları'ndaki "Volkanlar Bulvarı"nda yer alan Cotopaxi volkanik zirvesinin 87 kez patladığı biliniyor. En güçlü patlamalar 1743, 1768, 1853 ve 1877'de meydana geldi ve bu da onu Ekvador'un en ünlü yanardağlarından biri yaptı. Güzel Cotopaxi, turistlerin doğayı keşfetmesine ve yaban hayatı turlarının keyfini çıkarmasına olanak tanıyan açık bir dağ çayırında yer almaktadır. Cotopaxi milli parkında halen kültür ve tema turları düzenleniyor.

4. Mayon Yanardağı, Filipinler: Mükemmel Konik Simetri Luzon Adası'nın bir parçası olan bu aktif ve çekici yanardağ Albay Körfezi'nden doğar. Emisyonlar sonucu parçalanan diğer ünlü yanardağların aksine Mayon Yanardağı tabloya benzer görünümünü koruyor. 400 yılda 53 defadan fazla patladığı biliniyor; ancak buradaki patlamalar orta şiddette. Dağın yemyeşil bitki örtüsüne sahip dik yamaçları, turistlerin gözünü kamaştırıyor.

5. Yasur Dağı, Vanuatu: Sürekli Yanan Yanardağ Denizden fark edilen sürekli patlamalar nedeniyle Yasur Dağı, "Pasifik Feneri" olarak da anılıyor. Kaptan Cook'un aktardığına göre 800 yıldır aktif olan ve bir "ışıma"yı andıran ilk patlama 1774 yılında gerçekleşti. Diğer ünlü yanardağlarla karşılaştırıldığında Yasur, Tanna Adası'nda bulunan canlı yanardağlardan en kolay ulaşılabilir olanıdır. Bununla birlikte, gözlemciler yüksek gaz riski altındadır; bu nedenle herhangi bir tektonik tehlikeden kaçınmak için burayı gezerken dikkatli olmayı unutmamak tavsiye ediliyor.

6. Krakatoa, Endonezya: "Kaydedilen En Yüksek Patlama Sesi" Krakatoa, Cakarta'nın yaklaşık 160 kilometre batısında, yüksek volkanik ve sismik aktivite bölgesinde yer alıyor. 1883'teki patlama, tüm zamanların en ölümcül ama en gürültülü patlamalarından biriydi ve Mauritius yakınındaki Rodrigues'e kadar, tam 3000 mil uzaktan duyulmuştu. Patlama, Hiroşima'ya atılan atom bombasından 10.000 kat daha güçlü bir kuvvet yarattı. Dağ, volkanologlar tarafından kapsamlı bir şekilde inceleniyor ve ziyaretçiler için bir çekim kaynağı olma halini koruyor.

7. Nevado del Ruiz, Kolombiya: En ölümcül laharlar Armero Trajedisi (Ruiz Dağı patlaması) olarak tarihe geçen olayda, Nevado del Ruiz yanardağı en ölümcül laharları üretti. Volkanik çamur veya moloz akıntıları olarak bilinen laharların oluşumu nedeniyle hem çevre hem de birçok insan zarar gördü. Dört lahar saatte 60 km hızla hareket ederek şiddetli bir sıcak kül ve lav karışımı yaydı. Geniş buzlu stratovolkan, Bogota'nın 80 mil batısında yer alıyor ve patlamadan önce 150 yıl boyunca hareketsiz kaldığı için yerel halk tarafından "Uyuyan Aslan" olarak adlandırılıyor.

8. Mauna Loa, Hawaii: Dünyanın En Büyük Yanardağı Dünyadaki diğer ünlü yanardağlar arasında Mauna Loa, kütle ve alan bakımından en büyüğüdür ve Hawaii'nin meşhur volkanlarından biridir. Mauna Loa ismi Hawaii dilinde "uzun dağ" kelimesinin tercümesidir. Tahmini 18.000 mil küp hacmindeki bu deniz altı yanardağ, Hawaii Adası'nın neredeyse yarısını kapsıyor. Mauna Loa'nın muazzam güzelliği, yerel halk ve turistler tarafından günbatımı düzenlenen pikniklerde seyrediliyor.

9. Agung Dağı, Endonezya: İklimi Etkileyen Yanardağ "Gunung Agung" adı verilen bu görkemli yanardağ, Doğu Bali'nin en yüksek yerinde yer almaktadır. Diğer ünlü yanardağların aksine Agung Dağı, onu çevreleyen iklimi etkiler. Batı nehirleri yağmur alarak onları zengin ve verimli hale getirirken, doğu kısmı ise çorak ve kısır kalır. Son patlamanın 1963 yılında meydana geldiği bu güçlü yanardağ, Bali halkı tarafından kutsal sayılıyor ve bu da burayı dini törenlerin yapıldığı bir yer haline getiriyor.

10. Ngauruhoe Dağı, Yeni Zelanda: 2500 Yıllık Volkan Yerel Maori geleneğinde Ngauruhoe'nun gerçek anlamı "sıcak taş atmak"tır, bu da onun aktif volkanizmasını ifade eder. Jeolojide Ngauruhoe Dağı, 2500 yıl önce değişen lav ve kül tabakalarından oluşan Tongariro Dağı'nın ikincil konisidir. 1839'dan bu yana yetmiş patlamanın meydana geldiği ve en sonuncusu 1977'de meydana geldiği Ngauruhoe Dağı'nda özel rehberli yürüyüşlerin keyfini çıkarabilir ve dağın her iki tarafındaki kaya sırtlarını takip edebilirsiniz. Ancak Ngauruhoe kraterleri kükürtlü gazlar salıyor; bu nedenle burayı ziyaret etmeyi planlayanlar dikkatli olmaları yönünde uyarılıyor.