Mikroplastiklerin sağlığımıza zararları nelerdir?

Araştırmacılar, atardamarlardaki mikroplastiklerin kalp krizi ve felç riski arasında bağlantı kurmuştur. Peki mikroplastik nedir? Mikroplastikler nereden gelir? Mikroplastiklerin zararları nelerdir?

Mikroplastikler bugünlerde her yerde karşımıza çıkıyor. Bu küçük plastikler artık soluduğumuz havada, yediğimiz yiyeceklerde ve içtiğimiz suda bulunmaya başladı. Son zamanlarda yapılan araştırmalarda atardamarlarımızda da mikroplastikler bulundu.

New Mexico Üniversitesi Eczacılık Fakültesi'nde profesör olan ve mikroplastikleri araştıran Matthew Campen; "Çevredeki mikroplastiklerin artış hızı üsteldir ve vücudumuzdaki konsantrasyonların önümüzdeki yıllarda ve on yıllarda artmaya devam edeceğine inanmak için her türlü nedenimiz var" açıklamasında bulundu.

Dr. Campen, mikroplastikleri çok çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkilendiren kanıtların giderek artmasına rağmen, bu parçacıkların doğrudan belirli tıbbi sorunlara neden olduğuna dair henüz kesin bir kanıt olmadığını belirtiyor. Bilim insanlarının endişelendiği şey, hastalık yaygınlığındaki açıklanamayan birkaç eğilimdir - Alzheimer hastalığı ve bunama, 50 yaşın altındaki kişilerde kolorektal kanser, iltihaplı bağırsak hastalığı ve sperm sayısında küresel azalma...

Mikroplastiklerin insan sağlığı için oluşturabileceği tehdide dair şimdiye kadarki en ikna edici kanıtın The New England Journal of Medicine'de (NEJM) yayınlandı. Bilim insanları, atardamarların içinde kalp krizi, felç ve erken ölüm gibi olayların dört katından fazla riskle ilişkili mikroplastikler ve nanoplastikler - hatta daha küçük parçacıklar – buldular. Çalışma mikroplastiklerin doğrudan kalp sorunlarına neden olduğunu kanıtlamamış olsa da, yapılan son rapor ciddi alarm veriyor.

Mikroplastik nedir? Mikroplastikler nereden gelir?

Mikroplastikler ve nanoplastikler günlük hayatınızı sürdürürken tespit edemeyeceğiniz kadar küçüktür. Mikroplastiklerin boyutu 5 mikrometreden küçüktür. Bir pirinç tanesinden binlerce kat daha küçüktür ve nanoplastikler 1 mikrometrenin altındadır. Bu küçük parçacıklar beklemediğiniz pek çok yerde karşınıza çıkabilir. Su şişelerinde ve diğer plastik kaplarda (bariz görünebilir), aynı zamanda makyaj malzemelerinde, kişisel bakım ürünlerinde, giysilerde, diğer tekstil ürünlerinde ve birçok yiyecek ve içecekte bulunmaktadır.

Dünya gezegenimizi kirleten muazzam miktarda bozulmuş plastik kirliliği var ve her gün ve her yerde mikroplastikleri ve nanoplastikleri soluyor ve yutuyoruz. Mikroplastikler, Antarktika ve Kuzey Kutbu, Everest Dağı ve okyanus tabanı gibi uzak bölgelerde bile bulunmuşlardır. Boyutları ve her yerde bulunmaları nedeniyle insanların mikroplastikleri soluması veya yutması kolaydır ve bu plastik parçalar zamanla birikebilir.

Mikroplastiklerle bağlantılı sağlık sorunları nelerdir?

Laboratuvar deneylerinde, mikroplastiklerin insan hücrelerine açıkça zarar verdiği ortaya çıktı. Ancak daha az net olan şey, belirli sağlık sorunlarına doğrudan katkıda bulunup bulunamayacaklarıdır.

New York'taki Icahn Tıp Fakültesi'nde çevre tıbbı ve halk sağlığı profesörü olan Luz Claudio, "Mikroplastiklerin spesifik toksisitesinin araştırılmasıyla ilgili sorun, birçoğu farklı potansiyel sağlık etkilerine sahip farklı kimyasallardan oluşmalarıdır" açıklamasında bulundu.

Mikroplastiklerle ilgili temel sağlık endişelerinden birinin, endokrin bozucular olarak bilinen ve vücudun hormon sisteminin normal işleyişine müdahale eden kimyasallar olma potansiyelleri olduğu düşünülüyor. Laboratuvarda yapılan birçok çalışma bu yöne işaret ediyor.

Mikroplastiklere maruziyetimiz artmaya ve bu küçük parçacıklar vücudumuzda birikmeye devam ettikçe, bilim insanlarının hangi sağlık sorunlarının ortaya çıkabileceği konusunda endişeli olduklarını dile getiriyorlar. Kimse bunun cevabını gerçekten bilmiyor, ancak bu kesin bilgi eksikliği, etkilerin önemli olmadığı anlamına gelmiyor.

Mikroplastiklerden nasıl kaçınabiliriz? Vücudunuza girdikten sonra mikroplastiklerden nasıl kurtulabiliriz?

Sağlık riskleri tam olarak net olmasa bile, mikroplastiklerin vücutta zamanla birikmesinin kesinlikle hiçbir faydası yoktur. Uzmanlar, mikroplastiklere maruz kalmaktan tamamen kaçınamasanız bile, bunu sınırlamak için yapabileceğiniz şeyler olduğunu söylüyor. Mikroplastiklere maruz kalmamızı kesinlikle sınırlayabiliriz ve daha geniş mikroplastik kirliliği sorununa katkımızı azaltabiliriz.

Etrafımız plastik ürünlerle çevrili, bu yüzden en büyük risk azaltımı için hangi satın alımların size en iyi etkiyi sağlayacağını düşünmeye çalışmalıyız. Mikroplastiklere maruz kalmayı sınırlandırmanın yolları arasında plastik yerine cam şişeleri ve sentetik yerine doğal malzemeleri tercih etmek sayılabilir. Örneğin; musluk suyu için bir ev filtreleme sistemi kullanarak ve tek kullanımlık plastik şişelerden kaçınarak içme suyundaki mikroplastiklere maruz kalmayı sınırlayabilirsiniz.

Mikroplastikleri solumak söz konusu olduğunda, plastik liflerden yapılmış halı ve mobilyalardan dökülen partikülleri içeren iç mekan hava kirliliğini sınırlamak için adımlar atabilirsiniz. Bebekler özellikle savunmasızdır ve bu nedenle genellikle daha fazla risk altındadır. Biberonlar tekrar tekrar kullanılıyor ve düzenli olarak ısıtılıyor, bu nedenle plastik alternatifi bir seçim yapmanın büyük bir etkisi olabilir.

Doğal liflerden yapılmış giysiler ve ev tekstili ürünleri kullanmak mkroplastiklerden uzak durmak için iyi bir alternatif olabilir. Ayrıca plastik gıda kaplarını kullanmayı bırakmalısınız. Elinizden geleni yapmak önemlidir çünkü mikroplastikleri bir kez emdikten sonra vücudunuzdan atmanın bir yolu yoktur. Mikroplastik detoksu yapamazsınız.

Kaynak: Lisa Rapaport. “What Are the Health Risks of Microplastics in Our Bodies?”. Şuradan alındı: https://www.everydayhealth.com/healthy-living/what-are-the-health-risks-of-microplastics-in-our-bodies/. (19.03.2024).

Poşetin doğada çözünme süresinin 1000 yıl olduğunu biliyor muydunuz?

Denize, sokağa attığınız çöplerin çevreye, doğal yaşama ve sağlığımıza ne kadar zarar verdiğinizin farkında mısınız? Plastikler ve bazı atıklar, doğada binlerce yılda bile yok olmuyor. Peki plastiklerin ve atıkların doğada ne kadar sürede yok olduğunu biliyor musunuz?