Batı dünyasının olmazsa olmazı tempolu yaşamın modası geçmeye başlıyor. Gün boyunca bir işten diğerine koşturmak artık marifet sayılmıyor. Çok meşgul olmanın önemli hissettirdiği tartışıladursun, “tükenmişlik sendromu” gibi rahatsızlıklardan bıkan insanlar artık hiçbir şey yapmadan durabilmeyi konuşuyor. Hollandalılar ise bunu bir kelimeyle özetliyor: “Niksen”

Yoğun temponun, sorumlulukların, telaşın olmadığı anların büyüsü batılı insanları etkisi altına alıyor. Hiçbir şey yapmadan durabilmeyi başarmak yeni bir salgın haline geliyor. Psikolojik rahatsızlıkların patlama yaşadığı günümüzde insanlar anksiyete ve stres bozuklukları ile yaşamı sürdürmeyi artık kabul etmiyor. Ömür boyu ilaç kullanmak yerine insanlar kendilerini iyileştirmenin yeni yollarını arıyor. Hiçbir şey yapmadan durabilmek, iyi hissetmenin yeni yollarından biri olarak dikkat çekiyor.

Danimarkalıların “Hygge” kavramından sonra Hollandalılardan “Niksen”

Niksen nedir?

Sürekli meşgul olmak, günümüze kadar Batı kültürünün başarı tanımının bir parçası oldu. Hiç durmadan çalışan, hep meşgul olan insanlar daha havalı görünüyor, elinden cep telefonunu bir an bile düşürmemek “önemli” olmanın halen simgesi sayılıyor. Günlük program ne kadar sıkışıksa başarma hissi o kadar yüksek oluyor. Ancak bu, geçici bir tatmin anlamına da geliyor. Yoğun yaşanan hayatlar artık yeni bir anlayış ihtiyacı doğuruyor. Peki bunlara cevap olarak ‘Niksen’ ne demek ve ne işe yarıyor? Niksen, bir yaşam trendi olmaktan çok, bir akıl durumunu işaret ediyor. Boş durmak veya boş oturmaktan farkı, hiçbir şey yapmadan durmayı bir şeye yönelik bir amaç haline getiriyor olması. Başka bir deyişle, oldukça anlamlı bir yapmama halini anlatıyor. Özellikle bir şey yapmamak, yapma halinden farklı olasılıklar içeriyor. Akıl sağlığımız, üretkenliğimiz ve iyilik halimiz için her zaman bir şeyler yapmak gerektiği düşünülürken, hiçbir şey yapmadan durulan anlar yaşama seçeneği kulağa oldukça ilginç geliyor.

‘Niksen’ tembellik ve aylaklık mı?

Herkesin kendi ‘niksen’ anlarını bulabileceği söyleniyor. Felemenkçe’den “hiçbir şey yapmadan” şeklinde çevrilebilecek ‘niksen’i hayata geçirmek aşırı tempolu yaşam sürenler için bir anda kolay olmayabiliyor. “Niksen” hali kimileri için huzur verici, rahatlatıcı, dinlendirici; kimileri içinse zorlayıcı ve tedirgin edici olabiliyor. Kafa karıştırıcı veya stresli durumlarda, sıkışık ve zamanlarda durmak imkânsız gibi görünse de, zihni odaklamak ve sinir sistemini dengelemek için aslında kısa molalar vermek öneriliyor. Danimarkalılar, “Hygge” akımı ile yaşamın tadını çıkarmak için örnek oluyor. Hollandalılar kendilerinin ne kadar uyguladıklarını tartışsalar bile ‘niksen’ kavramını Batı dünyasına hediye ediyor. Dünyanın en gelişmiş ülkeleri tükenmişlik sendromuna kendi kültürlerinden değerlerle cevap veriyor.

Niksen bir geçiş kapısına benzetilebilir. Bir süre boyunca, tam anlamıyla hiçbir şey yapmamak günün geri kalanında odaklanmayı ve duygu durumunu düzenlemeyi kolaylaştırabilir. Programınız ne kadar yoğun olursa olsun, küçük bir “Niksen” anını kendinize hediye etmeyi deneyin. Bu anlar sadece durmakla ilgili de değil. Fiziksel veya zihinsel bir amaç olmaksızın hareket etmek de bir nevi Niksen. Kim bilir, belki dans ederek bile bunu yakalayabilirsiniz. Sürekli bir iş peşinde koşarken amaçsızca hareket etme dakikaları bulmak sizin kendi nikseniniz olabilir.

The New York Times ‘ın bir haberiyle Amerika’da gündeme gelen Niksen, özellikle New York şehrinin karakterine ilaç gibi geldi. Başarıya, tüketime ve her zaman daha fazla çalışmaya odaklanan modern toplum, nefes alma zamanlarının verimliliği arttırdığını artık keşfetti. 2014 yılında İngiltere’de UCLan Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, sıkılmanın yaratıcılığı arttırdığını ortaya koyuyor. Hızlı yaşayan Batı toplumu artık boş durmaktan utanmıyor hatta buna ihtiyaç duyuyor. Böylece aylaklığa yeni bir yorum getiriyor.

Niksen tavsiyeleri

• Boşluğa ihtiyacınız olduğunu fark edin.
• Kendi boş zaman tanımınızı yapın.
• Ortaya çıkan boşluğu, yaşamın basit zevkleriyle doldurun.

Çocuklarla niksen

“Kaliteli zaman” geçirmek için birlikte puzzle yapmak, kitap okumak, çizgi film seyretmek, programlanmış oyunlar oynamak için telaşa kapılıyorsanız bir an durun. Çocuğunuzla Niksen zamanları yaşamak herkese iyi gelebilir. Birlikte geçireceğiniz kısıtlı aman için sürekli bir beklenti halinde ise onu şaşırtın. Hiçbir şey yapmayacağınızı söyleyin ve tepkisini bekleyin. Sürekli meşgul zihni yerine çocuksuluğunu ortaya koymasına fırsat tanıyın. Merak etmeyin, canınız hiç sıkılmayacak!