Vücudunuz, burnunuzda olmaması gereken bir şey hissettiğinde, hapşırmanıza neden olur. Buna bakteri, kir, toz, küf, polen veya duman dahildir. Burnunuz gıdıklanır ya da rahatsız olabilir ve kısa bir süre sonra hapşırırsınız. Hapşırma, burnunuza kaçabilecek farklı türde şeyler nedeniyle aslında hastalanmanızı veya yaralanmanızı önlemeye yardımcı olur. Bilim insanları hapşırmanın burnunuzdaki ayarları normale "sıfırlamaya" yardımcı olduğunu söylüyor.

Neden hapşırıyoruz?

Hapşırmak güçlü bir aktivitedir: Bir hapşırık, mukus damlacıklarını burnunuzdan saatte 160 kilometreye varan bir hızla fırlatabilir. Peki hapşırma neden bu kadar güçlü? Her şey baskıyla ilgili. Hapşırdığınızda vücudunuz solunum sisteminizde basınç üretir. Buna sinüsleriniz, burun boşluğunuz ve boğazınızdan akciğerlerinize kadar olan kısımlar dahildir. Hapşırığı tutmak, solunum sistemi içindeki basıncı, hapşırığın neden olduğu basıncın yaklaşık 5 ila 24 katı kadar artırır. Uzmanlar, vücudunuzdaki bu ek basıncın ciddi olabilecek potansiyel yaralanmalara neden olabileceğini söylüyor.

Hapşırığı tutmanın zararları nelerdir?

Yırtılmış kulak zarı

Hapşırmadan önce solunum sisteminizde oluşan yüksek basıncı tuttuğunuzda kulaklarınıza bir miktar hava gönderirsiniz. Bu basınçlı hava, kulaklarınızın her birinde orta kulağa ve kulak zarına bağlanan östaki borusu adı verilen bir tüpe girer. Uzmanlar, basıncın kulak zarının (hatta her iki kulak zarının da) yırtılmasına ve işitme kaybına yol açmasının mümkün olduğunu söylüyor. Yırtılan kulak zarlarının çoğu tedavi gerektirmeden birkaç hafta içinde iyileşir, ancak bazı durumlarda ameliyat gerekir.

Orta kulak enfeksiyonu

Hapşırmak, burnunuzu orada olmaması gereken şeylerden temizlemenize yardımcı olur. Buna bakteriler de dahildir. Varsayımsal olarak, havanın burun kanallarınızdan kulaklarınıza geri yönlendirilmesi, bakteri veya enfekte mukus orta kulağınıza taşıyarak enfeksiyona neden olabilir. Bu enfeksiyonlar genellikle oldukça acı vericidir. Orta kulak enfeksiyonları bazen tedavi gerektirmeden iyileşir, ancak diğer durumlarda antibiyotiklere ihtiyaç duyulur.

Gözlerde, burunda veya kulak zarında hasar görmüş kan damarları

Uzmanlar, nadir de olsa hapşırığı tutarken gözlerinizdeki, burnunuzdaki veya kulak zarınızdaki kan damarlarına zarar vermenin mümkün olduğunu söylüyor. Hapşırığın içeride tutulmasından kaynaklanan artan basınç, burun kanallarındaki kan damarlarının sıkışmasına ve patlamasına neden olabilir. Böyle bir yaralanma genellikle gözlerinizde veya burnunuzda kızarıklık gibi görünümünüzde yüzeysel hasara neden olur.

Diyafram yaralanması

Diyaframınız, göğsünüzün karnınızın üzerindeki kaslı kısmıdır. Bu yaralanmalar nadir olmak ile birlikte doktorlar, basınçlı havanın diyaframda sıkışıp hapşırıklarını tutmaya çalışan insanlarda akciğerlerin çökmesine neden olduğu vakaları gözlemlediler. Bu, acil hastaneye kaldırılmayı gerektiren hayatı tehdit eden bir yaralanmadır. Daha yaygın olarak, hapşırmayı tuttuktan sonra ekstra basınçlı hava nedeniyle göğsünüzde ağrı hissedebilirsiniz.

Anevrizma

Uzmanlara göre hapşırığı tutmanın yarattığı basınç, potansiyel olarak beyin anevrizmasının yırtılmasına yol açabilir. Bu, beyin çevresindeki kafatasında kanamaya yol açabilecek, hayatı tehdit eden bir yaralanmadır.

Beyin ödemi

Hapşırığı tutmanın en tehlikeli zararlarından biri de beyin ödemine nedan olmasıdır. Hapşırırken nefes tutulup ağız kapatılırsa, basınç beyne sıçrayabilir. Damarlardan gelen oksijen beyne ulaştığı sırada beyin ödemleri oluşabilir.

Boğaz hasarı

Doktorlar en az bir kişinin hapşırmayı tutarak boğazının arkasını parçaladığını tespit etti. Bu yaralanmayı sunan 34 yaşındaki adamın aşırı derecede acı çektiği ve zar zor konuşabildiği veya yutkunamadığı bildirildi. Ağzını kapatıp aynı anda burnunu sıkarak hapşırmayı tutmaya çalıştıktan sonra boynunda bir patlama hissi hissettiğini ve bunun şişmeye başladığını söyledi. Bu acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir yaralanmadır.

Kırık kaburgalar

Bazı insanlar, özellikle de yaşlı yetişkinler, hapşırma sonucu kaburgalarının kırıldığını bildirmiştir. Ancak hapşırığı tutmak aynı zamanda kaburganızın kırılmasına da neden olabilir, çünkü yüksek basınçlı havanın ciğerlerinize büyük bir kuvvetle zorlanmasına neden olur.

Hapşırığı tutmak kalp krizine neden olabilir mi?

Ne hapşırmak ne de hapşırığı tutmak kalbinizin durmasına neden olmaz. Geçici olarak kalp atış hızınızı etkileyebilir ancak kalbinizin durmasına neden olmamaktadır.

Hapşırmayı tutmak ölüme neden olur mu?

Hapşırıklarını tutarak ölen insanların rapor edilmiş ölümlerine rastlamamış olsa da, hapşırığı tutarak ölmek teknik olarak imkansız değil. Hapşırmayı tutmaktan kaynaklanan bazı yaralanmalar, örneğin beyin anevrizmalarının yırtılması, boğazın yırtılması ve akciğerlerin çökmesi gibi çok ciddi olabilir. Rüptüre beyin anevrizmaları vakaların yaklaşık %40'ı ölümcüldür.

Hapşırığı ne durdurur?

Bir hapşırığın yaklaştığını hissediyorsanız, hapşırmaya dönüşmeden onu durdurmak mümkündür. Hapşırmayı önlemenin birkaç yolu şunlardır:

• kendinizi havadaki tahriş edici maddelere maruz kalmaktan korumak
• doğrudan ışıklara bakmaktan kaçınmak
• aşırı yemekten kaçınmak
• homeopatik burun spreyi kullanarak
• 5 ila 10 saniye boyunca dilinizi damağınızda gezindirmek.

Kaynak: Shilpa Amin. "The Potential Dangers of Holding in a Sneeze". Şueadan alındı: https://www.healthline.com/health/holding-in-a-sneeze. (29.08.2019).

En ilginç 100 bilgi

Dünya Bilgi Geliştirme Günü'ne özel olarak sağlıktan beslenmeye, teknolojiden hayvanların yaşamına kadar pek çok farklı konudaki bu 100 bilgi sizi gerçekten şaşırtacak.

101

Hapşırdığınızda beyin hücrelerinizin bir kısmının öldüğünü biliyor muydunuz? Ya da hayatınızın yaklaşık 6'da 1'inin çarşamba günlerinde geçtiğini duymuş muydunuz? Birazdan okuyacağınız ilginç bilgiler size tüm bildiklerinizi unutturacak.

1. Futbol oyuncularının çoğu, bir maç sırasında ortalama 11 km koşar.

2. Yalnızca tavşanlar ve papağanlar, kafalarını çevirmeden arkalarını görebilirler.

3. Kırbacın çatlama sesi çıkarmasının sebebi, ucunun sesten daha hızlı hareket etmesidir.

4. Titanik'in inşasına 7 milyon dolar harcanmıştı. Filmin maliyeti ise 200 milyon dolardı.

5. Su aygırları üzüldüklerinde terleri kırmızı renk alır.

6. Her hapşırıkta, beyin hücrelerinin bir kısmı ölür.

7. Kalbin yeri dolayısıyla sol akciğer, sağdakinden daha küçüktür.

8. Gülmek, stres hormonunu azaltır ve bağışıklık sistemini güçlendirir. 6 yaşındaki bir çocuk günde ortalama 300 kez gülerken, yetişkinler yalnızca 15-100 kez gülerler.

9. Soğan doğrarken sakız çiğnerseniz ağlamazsınız.

10. Dönmeye çalışırken kanatları kopmayacak olsa, Boeing 747 ters bir şekilde uçabilecek sisteme sahiptir.

11. İpek böcekleri, 56 günde kendi ağırlıklarının 86.000 katı kadar beslenirler.

12. Hapşırırken burnunuzu ve ağzınızı aynı anda asla kapamayın; gözleriniz yerinden çıkabilir.

13. Madison'daki bir matematik öğretmeninin sahip olduğu dünyanın en zeki domuzu çarpım tablosunu 12'lere kadar ezberlemişti.

14. Antik Yunan'da zengin aile çocukları hayatları boyunca kılsız olmaları için doğdukları anda zeytinyağına batırılırlardı.

15. Her Labrador retriever, ara sıra muzlar hakkında rüya görür.

16. Hayatınızın yaklaşık 6'da 1'i çarşamba günlerinde geçer.

17. Ucunu açacağınız kalemi alüminyum folyoya sararak kalemtıraşınızın bıçaklarını keskinleştirebilirsiniz.

18. 7. 111.111.111 x 111.111.111 = 12.345.678.987.654.321

19. Her gün 12 yeni doğan bebek yanlış aileye veriliyor.

20. Amerikan otoyollarında yaklaşık 123.000.000 araba kullanılıyor.

21. Dünyanın en geniş yolu olan Brezilya'daki Anıtsal Eksen'de 160 araba yan yana gidebilir.

22. Hamam böcekleri kafaları kopsa bile birkaç hafta daha yaşayabilirler.

23. Tayvanlı bir şirket, buğdaydan, yenebilen mutfak gereçleri üretiyor.

24. İnekler, bir günde insanlardan 200 kat daha fazla gaz üretirler.

25. On sentlik paraların kenarları boyunca 118 kabartma çizgisi bulunur.

26. Yusufçukların ömürleri yaklaşık 24 saattir.

27. Zürafalar yaklaşık 53 cm'lik dilleri ile kendi kulaklarını temizleyebilirler.

28. Zürafalar susuzluğa devlerden daha iyi dayanırlar.

29. Japon balıklarının hatırlama ömürleri yaklaşık 3 saniyedir.

30. Gıda renklendiricileri eklenmeseydi eğer, kolanın rengi yeşil olurdu.

31. Suudi Arabistan'da kadın kocasına kahve yapmazsa boşanma yaşanabilir.

32. Köpek balıkları, her iki gözlerini de kırpabilen tek balıklardır.

33. Dünyanın yalnızca %11'i solaktır.

34. İnsanın kalça kemiği betondan sağlamdır.

35. Dünyanın en eski sakızı 9.000 yaşındadır.

36. İguanalar su altında 28 dakika kalabilirler.

37. Devekuşlarının gözleri beyinlerinden büyüktür.

38. Yarasalar, bir mağaradan çıktıklarında her zaman sola dönerler.

39. Batı Afrika'daki Matami kabilesinin futbol anlayışı biraz farklıdır; futbol topu yerine insan kafatası kullanırlar.

40. Yunuslar bir gözleri açık uyurlar.

41. İnsanlar, yılda ortalama 5 milyon kez nefes alırlar.

42. Atlı insan heykellerinde, atın iki ön ayağı da havadaysa kişi savaşta ölmüştür, atın tek ayağı havadaysa kişi savaşta aldığı yaralar yüzünden ölmüştür, atın tüm ayakları yere değiyorsa o kişi doğal sebeplerden ölmüştür.

43. Bozuk bir parayı yazı tura için 10.000 kez attığınızda, 5.000 kez tura gelmez; sayı yaklaşık 4.950'dir. Çünkü tura yüzündeki resim ağırlığı artırır ve dolayısıyla altta kalır.

44. Birçok reklamda ve gazetelerde, bir saat üzerinde gösterilen zaman genelde 10.10'dur.

45. İnsanlar 300 kemikle doğarlar; yetişkin olduklarında ise bu sayı 206'ya düşer.

46. Bir yılda basılan Monopoly paralarının sayısı, dünya genelinde basılan gerçek para sayısından daha fazla.

47. Her yıl uçak kazalarında ölen insan sayısından daha fazla insan eşekler tarafından öldürülüyor.

48. Mavi diş fırçası kullanan insan sayısı, kırmızı fırça kullananlardan daha fazladır.

49. Sivrisineklerin dişleri vardır.

50. Çoğu arabanın kornası, fa notasından çalar.

51. İneklerin çoğu müzik dinlediklerinde daha çok süt verir.

52. Evinizdeki toz parçacıklarının çoğu, ölü derilerden oluşur.

53. Birçok rujda balık pulları bulunur.

54. Her yıl yaklaşık 1000 kuş pencerelere çarparak ölür.

55. Mavi rengi görebilen tek kuş türü, baykuştur.

56. Ortalama bir insan 7 dakikada uykuya dalar.

57. Ortalama bir insan yılda 1460'tan fazla rüya görür.

58. İnsan vücudundaki kemiklerin 4'te 1'i ayaklardadır.

59. 2080 yılına kadar, dünya nüfusunun 15 milyarı bulması bekleniyor.

60. Nebraska'da kiliselerin içerisinde geğirmek ya da hapşırmak kanunlara aykırıdır.

61. Ortalama bir insan, modern hayatın getirdiği stres olmasaydı, günde 10 saat uyurdu.

62. Bir arının yarım kilo bal üretebilmek için 2 milyon çiçeğe konması gerekir.

63. 500 yarasadan oluşan bir koloni, 1 saat içersinde 250.000 böcek yiyebilir.

64. 1386 yılında, Fransa'da bir domuz, çocuk cinayeti sebebiyle halka açık bir şekilde idam edildi.

65. Amerika'da 52,6 milyondan fazla köpek yaşıyor.

66. Dünyadaki tavuk sayısı, insan sayısından fazladır.

67. Amerika'da gerçek olanlarından daha çok plastik flamingo var.

68. Her beş yetişkinden biri, dünyada insan kılığına girmiş uzaylıların yaşadığına inanıyor.

69. Dünyada yalnızca 13 adet keşif balonu var; ve bunların 9'u Amerika'da.

70. Yılanlar iki başlı doğduklarında, yemek için kavga ederler.

71. Yel değirmenleri, daima saatin tersi yönünde dönerler; İrlanda'dakiler hariç.

72. Sıçrayamayan tek hayvan türü, fildir.

73. Rüzgârlı bir günde arı tarafından sokulma riskiniz, diğer günlere kıyasla en yüksektir.

74. Amerikalıların yalnızca %38'i sabahları kahvaltı eder.

75. Parmak izinde olduğu gibi, her insanın dil izi de birbirinden farklıdır.

76. Denizyıldızları, midelerini tersyüz edebilen tek hayvandır.

77. Florida eyaleti İngiltere'den büyüktür.

78. Wendy ismi, Peter Pan kitabı için uydurulmuştur.

79. Yunanistan'ın milli marşı, 158 dörtlükten oluşur. Ülke'de tüm marşı ezbere bilen yoktur.

80. Neandertal insanının beyni bizimkinde büyüktü.

81. Bilinen en yaşlı Japon balığı, 41 yaşındaydı, adı da Fred'di.

82. Dünyanın en büyük gözlü hayvanı dev kalamardır.

83. Ortalama bir insan, hayatının iki haftasını trafik ışıklarının kırmızıdan yeşile dönmesini bekleyerek geçirir.

84. Pensilvanya'daki en yüksek nokta, Kolorado'daki en alçak noktadan daha alçaktadır.

85. Karasinekler, fa notasından vızıldarlar.

86. Antarktika'nın uluslar arası telefon kodu 672'dir.

87. Çekirgeler, arka bacaklarındaki delikler aracılığıyla duyarlar.

88. Ortalama bir kurşun kalem ile 56 km uzunluğunda bir çizgi çizilebilir.

89. Bir kerevizi yemek için harcanan kalori, kerevizin kendi kalorisinden daha fazladır.

90. Bir tavuğun kaydedilen en uzun uçuş süresi 13 saniyedir.

91. Oxford sözlüğüne göre, en uzun İngilizce kelime bir hastalık ismi olan "pneumonoultramicroscopicsilicovolcanoconiosis" dir.

92. Indiana Üniversitesinin ana kütüphanesi, 2.5 cm'den fazla dibe batar. Çünkü yapım aşamasında mühendisler binada olacak kitapların toplam ağırlığını hesaba katmamışlardır.

93. Ölü yakmak için kullanılan tabutların sapları genelde plastik olur.

94. Dünya, isimlendirilirken tanrı adlarından esinlenilmemiş tek gezegendir.

95. Önceleri ketenden yapılan prezervatifler, ilk olarak 1500lü yılların başında kullanılmaya başlamışlardır.

96. Lüks yolcu gemisi Queen Elizabeth II, yaktığı her bir galon mazotla yalnızca 15 cm ilerler.

97. Dünya, yaklaşık olarak 6,588,000,000,000,000,000,000,000 ton ağırlığındadır.

98. Elektrikli sandalye, bir dişçi tarafından icat edilmiştir.

99. İlk Ford arabaların motorları Dodge markaydı.

100. Bilim adamları, kelebeklerin yaklaşık 4800 km boyunca uçtuklarına tanık olmuşlardır.