Uzun yıllardan beri sezaryen oranları sürekli yükseliyor. Bugün Amerika’da doğumların %30’dan fazlası, Türkiye’de ise neredeyse %53’ü sezaryenle gerçekleşiyor. Bunun sebepleri, anne-bebek sağlığına etkileri, hatta uzun vadede toplum sağlığına olan etkileri hala tartışılırken yeni bir araştırma, sezaryen doğumların yaygınlaşmasının insan evriminde de önemli bir etkisi olabileceğini ortaya çıkardı.

Avusturya’da yapılan araştırma, annelerinin pelvis kemiklerine göre daha büyük baş ölçüsüne sahip daha fazla bebeğin dünyaya geliyor olduğuna dikkat çekiyor. Sezaryen ameliyatının yaygınlaşmasından önce başı büyük olan bebekler ya doğumda kaybediliyordu, ya da annelerinin ölümüne neden olabiliyordu. Bugün sezaryen teknolojisi sayesinde bu bebekler sağlıklı bir şekilde dünyaya getirilebiliyor.

Doğumlar kolaylaştıkça seleksiyon azalıyor

Ancak başı büyük olan bebeklerin hayatta kalamamasının bir tür doğal seleksiyon olduğuna dikkat çeken araştırmacılar, büyük baş ölçüsüyle doğan bebeklerin sayısının artmasının kuşaklar boyunca daha fazla büyük başlı bebeğin doğmasına sebep olabileceğini söylüyorlar. Aynı zamanda pelvik orantısızlığa sahip annelerin de sayısının artacağını hatırlatan bilim insanları, bu durumun doğal olarak sezaryen oranlarını da artırmaya devam edebileceği yönünde uyarıyor.

Viyana Üniversitesi Biyoloji Kuramı Bölümü'nden Doktor Philipp Mitteroecker, leğen kemiği (pelvisi) dar olan kadınların 100 yıl kadar önce doğumlardan sağ çıkamadıklarını hatırlatarak şunları ekliyor: “Artık leğen kemiği dar olan kadınlar da sağlıklı bebekler dünyaya getirebiliyorlar ve dar leğen kemiği genini kızlarına aktarmış oluyorlar.”

The Huffington Post’a açıklama yapan Dr. Mari Charisse Banez Trinidad, obezitenin artışına dikkat çekeren şunları söylüyor: “Dünya çapında kilomuz arttıkça, bebeklerimizin doğum ağırlığı da artıyor. Bebekler büyüdükçe, pelvik kemiklere sığma ihtimalleri de azalıyor. Eğer pelvis büyük bebek için uygun değilse, doğal olarak sezaryen en güvenli yöntem olarak tercih ediliyor.”

Büyük bir bebeği vajinal yolla doğurmak imkansız mı?

Bu veriler, bütün ‘büyük’ bebeklerin sezaryenle doğması gerektiği anlamına gelmiyor. Dr. Trinidad’ın da açıklamasında dikkat çektiği gibi, bebeklerin başı doğum esnasında pelvik kemiklerin arasından geçebilecek şekilde esneme ve şekil alma eğiliminde. Birçok bebek bu sayede sorunsuz bir şekilde dünyaya gelebiliyor. Bazı özel durumlarda, annenin pelvisiyle bebeğin başı önemli ölçüde orantısızsa, risk almayıp sezaryeni tercih etmek daha güvenli bir yol olabilir. Ancak yine de normal doğuma engel teşkil edecek herhangi başka bir sağlık sorunu bulunmuyorsa, leğen kemiği ile bebeğin başının birbirine oranının doğuma uygun olup olmadığı uzman bir doktor tarafından değerlendirildikten sonra sezaryene karar vermek en sağlıklı yol olacağı düşünülüyor.