Gebelikte preeklampsi gelişme riskini tahmin eden, evde yapılabilen bir kan testi ABD'de kullanıma sunuldu. Test, belirtiler ortaya çıkmadan aylar önce bu durumu tahmin edebiliyor ve hamilelere önleyici adımlar atma imkanı sağlıyor.

Evde preeklampsi testi

Preeklampsi, hamilelik sırasında yüksek tansiyona yol açan ciddi bir rahatsızlıktır ve ABD’de her 12 gebelikten 1’ini etkilemektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, preeklampsi her yıl dünya genelinde yaklaşık 46.000 anne ölümüne ve yaklaşık yarım milyon fetüs ölümüne neden olmaktadır. Kadın doğum uzmanı ve tıbbi genetikçi Dr. Dallas Reed, testle ilgili olarak "Bir kişinin biyolojisine dayanarak preeklampsiyi doğru şekilde tahmin edebilen bir test, onların ihtiyaç duydukları proaktif ve kişiselleştirilmiş bakımı almalarını sağlamaya yardımcı olur" diye açıkladı ve şöyle devam etti:

"Geliştirilen testten önce preeklampsi geliştirme açısından orta veya yüksek risk grubunda olabilecek gebeleri tahmin etmek için kişisel ve aile geçmişi faktörlerini demografik faktörlerle birlikte kullanıyorduk. Maalesef, bu yönergeler çoğu hastayı en azından orta risk kategorisine koyuyordu ki bu daha çok herkese uyan tek tip bir yaklaşımdı.”

Preeklampsi riskini tahmin etmek neden önemli?

Preeklampsi, en yaygın olarak karaciğer, böbrekler ve sinir sistemi gibi diğer organları etkileyebilen ciddi bir durumdur. Genellikle 20. gebelik haftasından sonra, daha önce yüksek tansiyon öyküsü olmayan bir hamile kişide başlar.

Dr. Reed’e göre, hamilelikte preeklampsi belirtileri ortaya çıktığında, genellikle önleyici tedbir almak için çok geç olur. “Preeklampsi, gebelikte en yaygın komplikasyonlardan biridir ve anne ile yenidoğan hastalıkları ve ölüm oranlarını önemli ölçüde etkiler. Eğer hamile bir kadında preeklampsi riski önceden tespit edilebilirse, bunun için ekstra önlemler alabilir."

Preeklampsi testi nasıl çalışıyor?

Hamilelikte preeklampsi gelişme riskini tespit eden test, gebeliğin 18. ile 22. haftaları arasında evde yapılan bir kan testi olarak uygulanıyor.

Test, hamile kişinin, plasentanın ve fetüsün RNA’sını analiz ederek gen ifade kalıplarını tespit ediyor. Bazı genlerin yüksek seviyeleri, preeklampsi riskinin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Örneğin, PAPPA2 geninin seviyesi ne kadar yüksekse, preeklampsi riski de o kadar artıyor. Hamileliğinizin 18. ile 22. haftaları arasında evde kan alma işlemi planlanıyor ve sonuçlar yaklaşık 10-14 gün içinde, ayrıca önerilen bir eylem planıyla birlikte size ulaşıyor. İsterseniz, sağlık hizmeti sağlayıcınızın da sonuçları almasını talep edebilirsiniz; böylece preeklampsi açısından yüksek risk taşımanız durumunda bir bakım planı oluşturabilirler.

Test ne kadar doğru?

Preeklampsi testi üzerinde yapılan çalışmalar yedi yıl önce Stanford Üniversitesi’nde başlamış olup, birçok araştırma çalışmasıyla destekleniyor. Preeklampsi testini içeren yakın tarihli bir çalışma, kişinin biyolojisinin riskini nasıl etkilediğini ve testin etkinliğini belirleyebilmiş. Nature Communications dergisinde yayımlanan bu çalışma, erken doğum preeklampsisi gelişen uygun hamileliklerin 10 tanesinden 9’unu “yüksek risk” olarak doğru şekilde tanımladığını ortaya koymuş. Ayrıca, “düşük risk” sonucu alan kişilerin, 20. ile 37. hafta arasında preeklampsi geliştirmeme olasılığının %99,7 olduğunu belirtmiştir.

Referanslar: Sherri Gordon, “New At-Home Blood Test Shows Risk of Developing Preeclampsia”, https://www.parents.com/at-home-blood-test-for-preeclampsia-11732917