Yediklerimiz ve daha da ilginci ne zaman yemek yediğimiz, beynimizin yapısını ve işlevlerini etkilerken bu bağlantı modern tıbbın en karmaşık ilişkilerinden biri olarak kabul görüyor. Yediklerimiz ve beynimiz arasındaki bu bağlantıyı anlamak hastalıklarla mücadele etmemiz, daha sağlıklı zihinlere ve daha uzun yaşama kavuşmamız için çok önemli. Özellikle aralıklı oruç (Intermittent Fasting, IF) olarak bilinen beslenme şekli, beynin hafızadan sorumlu hipokampus bölümünde yeni nöronların oluşmasını destekleyerek Alzheimer gibi hastalıklara karşı korunmamıza yardımcı olabilir.

Aralıklı oruç, genellikle 14 ila 18 saat boyunca yemek yemeden uygulanan bir oruç şekli. Aralıklı orucun beyinde yeni sinir hücrelerinin (nöronların) oluşumunu (nörojenez sürecini) desteklediği biliniyordu ancak bu bağlantının tam olarak nasıl işlediğine dair detaylar anlaşılamamıştı. Singapur ve Sungkyunkwan Üniversiteleri’nden araştırmacıların yürüttüğü bir çalışmada, aralıklı orucun beyni nasıl etkilediği denek fareler üzerinde 3 ay boyunca gözlemlendi ve araştırmanın sonuçları Brain and Behavior Dergisi’nde yayınlandı.

Araştırmada fareler 4 gruba ayrıldı. Gruplardan biri kısıtlama olmaksızın yemek yedi, ikincisi 12 saat, üçüncüsü 16 saat boyunca yemek yemedi ve dördüncü grup iki günde bir 24 saat boyunca yemek yemedi. Tüm gruplardakiler öğünlerde yaklaşık olarak aynı kaloriyi tüketti.

Araştırmacıların da beklediği üzere üç diyet grubunda da hipokampusta artmış nörojenez seviyeleri gözlemlendi, yani sinir hücresi üretimi gözle görülür ölçüde artmıştı. En önemli değişiklik, 16 saat oruç tutan fareler üzerinde gözlendi. Araştırmacılar neler olduğunu daha iyi anlayabilmek için belirli bir doku örneğindeki belirli proteinleri doğru şekilde tespit edebilen immünoblot analizi adı verilen bir prosedür kullandılar.

Yapılan analizler, hücre farklılaşması için önemli olan bir tür hücre iletişimini sağlayan Notch sinyal yolu aktivasyonunun arttığını, kök hücre gibi olgunlaşmamış hücrelerin kalıcı bir form ve işlev kazandığını ortaya koydu. İnsanlarda Notch sinyal yolu, hipokampustaki nöroplastisite ile ilişkili, yani yeni sinirsel bağlantılar yaratılarak hafıza için daha çok yer açılmasını destekliyor.

Beslenme şeklimizin beynimizin yapısını ve işlevini nasıl etkilediğini tam olarak anlamadan önce hala gidilecek çok yol var ancak bunun gibi çalışmalar, hafızamızı ve bilişsel işlevlerimizi korurken daha sağlıklı ve uzun yaşamak için daha bilinçli kararlar vermemize yardımcı olabilir.

Referanslar:

Christian Rigg. "Intermittent fasting might boost the creation of new neurons in a key brain structure". Şuradan alındı: https://www.psypost.org/2020/04/intermittent-fasting-might-boost-the-creation-of-new-neurons-in-a-key-brain-structure-56348 (2.04.2020)

Araştırma: Intermittent fasting increases adult hippocampal neurogenesis, Sang‐Ha Baik, Vismitha Rajeev, David Yang‐Wei Fann, Dong‐Gyu Jo, and Thiruma V. Arumugam.