Ülkemizde, çocuklarda yanık kazaları sıkça yaşanan ev kazaları arasında yer alıyor. Kaynar su dökülmesi, çakmak ya da kibritle oynama gibi nedenlerle birçok çocuk yanma tehlikesine maruz kalıyor. Ailelerin çoğu ise kulaktan duyma bilgilerle yanan bölgeye ilk müdahaleyi yapıyor.

Yanık nedir?

Vücuttaki herhangi bir bölgenin ısıya maruz kalarak zarar görmesi durumuna yanık yaralanması denir. Yanıklar, kimyasal yanıklar ve fiziksel yanıklar olmak üzere ikiye ayrılırlar. Fiziksel yanıklar haşlama, elektrik yanıkları, sürtünmeyle oluşan yanıklar gibi çeşitlilik gösterirler.

Vücutta oluşan yanıklar üç şekilde derecelendirilir:

• Birinci derece yanıklar, deride fazla hasar oluşmayan ve iyileşme süreci daha kolay olan yanıklardır. Örnek olarak güneş yanıkları verilebilir.

• İkinci derece yanıklar, ısının derinin alt tabakasına ulaşarak, ciltte sıvı kabarcıkları oluşturduğu yanıklardır.

• Üçüncü derece yanıklar ise ısının tamamen derinin alt tabakasına ulaşarak, sinirlere ve kas bölümlerine zarar vermesi sonucu oluşan yanıklardır.

Çocuklarda yanıklar ne sıklıkta görülüyor?

Beş yaş altındaki çocuklarda oluşan yanıklar, tüm çocuk yanıkların yüzde 70′ini oluşturur.

Çocuklar genelde sıcak su, çay, kahve gibi sıcak içecekler, sıcak yemek, musluklardan akan sıcak su, kibrit, çakmak gibi nesnelerle oynama nedeniyle yanığa maruz kalır.

Yanıklar genelde ev içerisinde yaşanır. Bir nesnenin ya da objenin çocuğun ilgisini çekmesi sonucu ya da dikkatsizlik ve ailenin ihmali sonucu ortaya çıkabilir. Aile içerisinde yaşanan sorunlardan dolayı çocuk sıklıkla gözlenemiyorsa, bu gibi ortamlar da yanık kazalarının sıklığını artırır.

Yanık tedavisi nasıl yapılır?

Hastanın yaşadığı yanma durumuna göre tedavi uygulanır. Birinci derece dediğimiz hafif ölçekli yanıklarda ağrıyı kesen merhemler kullanılır ve hasta ayakta tedavi edilebilir. İkinci ve üçüncü derece yanıklar da ise açık veya kapalı pansuman yapılır.

Özel bölge yanıklarında deri grefti dediğimiz, vücudun başka bir bölümünden deri parçası alınarak bir nevi yamaya benzeyen işlem uygulanır. Fakat yanık tedavileri estetik cerrahisinde en zor tedavi yöntemlerindendir. Aynı zamanda bir diğer yöntem olan silikon şilt tedavisi de, yara ve yanık izlerinin silikleştirilmesin de uygulanır. Yanık bölge sıkıca sarılıp uzun süre böyle kullanılması gerekir. Mutlaka uzman hekimler tarafından yapılmalıdır.

Yanık tedavilerinde önemli olan başka bir konu ise tedaviye erken başlanmasıdır. Bu şekilde yanık tedavisindeki süreç değişecektir.

Bir yeri yanan çocuğa nasıl bir ilkyardım uygulamalı?

• Çocuk yakıcı nesneden uzaklaştırılmalıdır.

• Yanan kısım akan suya tutularak soğutulmalıdır.

• Çok büyük bir alan yandıysa, ılık suyla ıslatılmış bir bez ya da çarşaf kullanılarak sarılmalıdır.

• Kimyasal yanıklarda, mutlaka bölge temiz suyla uzun süre yıkanmalıdır.

• Alev alarak bir yanma yaşanıyorsa çocuk koşturmaya başlar, mutlaka durdurulmalıdır.

• Yaşanan yanık ufak çaplı bir yanıksa, üzerine yanık için kullanılan özel merhemler sürülebilir.

• Etkilenen alan çok büyükse, özellikle ikinci ve üçüncü derece yanıklarda, mutlaka hastaneye götürülmelidir.

• Yanan bölgeye kesinlikle diş macunu, biber salçası, balmumu, süt ve yoğurt gibi malzemeler sürülmemelidir.

• Yanan bölgeye direkt buz uygulanmamalıdır. Bu uygulama ikinci bir hasar meydana gelebilir. Aşırı ısı kaybı yaşanabilir.

Yanıklarda öncelik nedir?

Yüzde 15’in üstündeki bütün yanıklar uzman tedavisi gerektirir. Doğru bir uzman tercihi yapılmalıdır. Çünkü bu tür yanıklarda gerektirdiği gibi tedavi uygulanmazsa, çocuğun hayatını derinden etkileyen sonuçlar ortaya çıkabilir. Tedavisi zorunlu yanıklar arasında çocuk yanıkları ilk sırayı alır. Elektrik yanıkları ve özel bölge yanıkları, boyun, yüz, göz kenarları, el ve parmaklarda oluşan yanıklarda önemli olan, bölgenin fonksiyonel özelliğini kaybetmeden tedavinin uygulanmasıdır.

Yanık izleri tamamen ortadan kalkabilir mi?

Özel bölge yanıkları dediğimiz el, yüz, boyun, kol, genital bölge yanmalarında, bir cerrah için öncelikli olan iz kalmaması değil, bu bölgelerdeki işlevsel durumun devamlılığını sağlamaktır. Üçüncü derece yanıklar olarak adlandırılan derin yanıklarda, deri komple değiştirilse bile izleri tamamen yok etmek mümkün değildir. Ancak azaltılır ve yapılabilecek en iyi tedavi hasta için uygulanır.

Estetik Ve Plastik Cerrahi

Uzm. Prof. Dr. Erol KIŞLAOĞLU

Kışlaoğlu Estetik Merkezi