Bir sanatçı, yarattığı eseri çöpe atar mı? Atar. Yıllardır sosyal medyadan takip ettiğim sanatçı Efe Işıldaksoy'dan söz ediyorum. Sanatın parayla ilişkilendirilmesine bir tepki olarak, "Kafalar Hep Karışık" isimli bir proje yürütüyor. Bu proje çerçevesinde yaptığı resimleri İstanbul'un çeşitli semtlerinde çöp tenekelerinin üzerine bırakan sanatçı, daha sonra nerede, hangi çöp kutusuna bıraktığını sosyal medya aracılığıyla takipçilerine duyuruyor ve eserini bulmalarını sağlıyor. Eğer birden fazla kişi gelirse "kısa çöpü çeken" resmin sahibi oluyor.

Sanatını ender görülen protest bir eylem şeklinde icra eden sanatçı Işıldaksoy, twitter'da çocukların eline idam ipi ve silah verip çekilen fotoğraflar üzerine; geçen yıllarda da yaptığı resim derslerini yineleme kararı aldı. Işıldaksoy, sosyal medya hesapları üzerinden resim dersine ihtiyacı olan okullardaki çocuklara gönüllü resim dersi vereceğini açıkladı.

Bunun üzerine ben de kendisine sosyal medya üzerinden ulaşıp mesaj atıp, kısaca söyleştim:

Çocukların eline idam ipi, silah değil, resim fırçası mı verelim diyorsunuz?

Evet. Son 3 senedir, zaman zaman çocuklara okullarında gönüllü dersler veriyorum. Aslında çöp projemle birlikte yürütüyorum bu çalışmaları.

Çocuklarla nasıl bir çalışma yapıyorsunuz? Bu çalışmaları nerede yürütüyorsunuz?

Çocuklarla buluşmamızdan önce onlara yaptığım çöp projesini anlatıyorum. Daha sonra bulduğum çizim tekniğini kısaca anlatıp çizmeye başlıyoruz. Dersleri çocuklara topluca bulundukları okulda veriyorum. Dersler 2 saat. Dersin sonunda resimleri beraber çöpe atıyoruz.

İTÜ Taşkışla Mimarlık Fakültesi Temel Tasarım Dersi'nde

Nasıl ürünler ortaya çıkıyor? Çocuklar mutlu oluyorlar mı, yoksa üzülüyorlar mı, çöpe attıkları için?

Bulduğum teknik kolay olduğu ve doğaçlama ilerlediği için çocukları zorlamıyor. Aksine hayal güçlerini maksimum kullanma imkanı sunuyor. Sonuçta çocuklar zorlanmadıkları ve serbest oldukları için zevk alıyorlar.

Çocuklara yönelik resim çalışmalarınızı nerede yürütüyorsunuz? Nerelerdeki çocuklar, bu çalışmalarınızdan yararlanabiliyor?

İstanbul'da yaşadığım için sadece İstanbul'da yürütüyorum

Peki, yarattıkları eserleri çöpe atınca çocukların tepkileri ne oluyor?

Çocuklar emek harcadıkları bir şey olduğunu düşünmeden; yaptıkları resimleri, eğlenerek çöpe atıyorlar. Zaten çocukların en güzel yanı bu... Eğlenmeyi biliyorlar ve dünya umurlarında değil.

Son çağrınız üzerine sizden resim dersi isteğinden bulunanlar oldu mu?

Evet. Kasımpaşa Çocuk Esirgeme Kurumu, 4 anaokulu, 3 ilkokul. Şu an düzenleme yapıyorum, yakında derslere başlayacağız.

En son 999'uncu resminizi çöpe attığınızı duyurdunuz...

Evet, attım ve durdum.

Ümraniye Çınardibi Kültür Merkezi'nde

Neden?

Çöpe atılan resimler, sokaktaki insana reelde katkı sağlamadı. 1.000'inci iş, bu aktivitenin videosu olacak. Ayrıca 90 tane resmimi bağışladım. Bunlardan gelecek meblağ ile sokaktaki insanlara yardım edeceğim.

Böylece resimlerinizi çöpe atmaktan vaz mı geçeceksiniz?

Hayır. 1.000'inci iş bittikten sonra, yine atmaya devam edeceğim.

Sanat yapıtı neden çöpe atılır?

Bu eylem, 1950'li yıllarda "Ham Sanat" akımını yaratan Jean Dubuffet'nin yüceltilmiş sanata karşı olan görüşleriyle birçok açıdan benzerlik gösteriyor.

Aslına bakarsanız "Kafalar Hep Karışık" projesiyle Efe Işıldaksoy; sanatın parayla ilişkilendirilmesine karşı çıkıyor. Günümüzde her şeyin satılık olduğuna dikkat çekiyor ve neden resimlerini çöpe attığını şöyle açıklıyor:

“Ben resimlerimi neden mi çöpe atıyorum? Çünkü onlar satılık değil. Onlara para verip evinizin duvarına süs yapamazsınız. Ya da girişi paralı bir sergiye, belirli bir kesimin görmesi için asamazsınız. Çöpten farksızlar, çünkü onlar için hiç para ödenmedi."

Bir anlamda "modern toplumda her türlü başarının temel göstergelerinden olan ticari başarıyı reddediyor." Değer kavramını sorguluyor. Sanatçı olarak "kapitalist sistemin adaletsizliğinin yaşamın tüm alanlarına sirayet etmesinden, sanatın da bu alandaki özelleştirilmiş konumundan" rahatsızlık duyuyor:

"Ekmeğini çöplerin içinden çıkaran insan, sanat demeye başladığında uygarlaşacağız ya da kimse çöplerin arasında ekmek aramadığında..."

Hayriye Mengüç