Kırmızısı, karası, beyazı… Yazla birlikte dalından taze dutları toplayıp yeme zamanı... Lezzetli olduğu kadar sağlık için de pek çok faydası bulunan dut, kalp hastalıklarından kansere, bağışıklık sistemi hastalıklarından yüksek kolesterole dek birçok hastalığa karşı koruyucu etki gösteriyor. Buna karşın lezzetine kanıp ölçüyü aşmayın! Acıbadem Maslak Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Özge Öçal “1 çay bardağı dut, 1 porsiyon meyveye eşdeğerdir. Günde 1 çay bardağı dut tüketerek dutun faydalarından yararlanabilirsiniz. Ancak eğer diyabet hastasıysanız dut tüketirken yanında mutlaka ceviz, badem veya süt, yoğurt gibi protein ve yağ kaynakları tüketmeye özen gösterin. Böylece kan şekerinizdeki ani yükselmelerin önüne geçebilirsiniz” diyor.

Beslenme ve Diyet Uzmanı Özge Öçal, bir çay bardağı dutla gelen 10 faydayı anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.

Kötü kolesterolü düşürüyor

Posalı besinler bağırsak hareketlerini düzenleyerek, sindirilen besinlerin çok uzun süre bağırsakta kalmasını ve zararlı bileşenlerin geri emilmesini engelliyor. Ayrıca bağırsaktan yağın da geri emilimini engelleyerek kolesterol seviyesinin düşürülmesine yardımcı oluyor. Dut da içerdiği posalar (lif) sayesinde kötü kolesterolü düşürerek kalp ve damar sağlığının korunmasına yardımcı oluyor.

Bağışıklık sistemini güçlendiriyor

C vitamini vücudu zararlı mikroorganizmalara veya kanserojenlere karşı koruyan en önemli ve en güçlü antioksidanlardan biri. 1 porsiyon dut (1 çay bardağı) günlük C vitamini alımına önemli bir katkı sağlayarak bağışıklık sistemini güçlendirmeye destek oluyor. Kendi küçük faydaları büyük bu lezzetli meyveden kahvaltınıza da ekleyerek bağışıklık sisteminizi güçlendirebilirsiniz.

Kansızlığı önlüyor

Dut içerdiği demir sayesinde, kırmızı kan hücrelerinin oluşumunu artırıyor. Kırmızı kan hücreleri ise doku ve organların oksijenlenmesini artırarak, metabolizmanın hızlanmasını sağlıyor. Ayrıca bu sayede kansızlık ve demir eksikliğinin de önlenmesine destek oluyor.

Göz sağlığını koruyor

Beslenme ve Diyet Uzmanı Özge Öçal ”Dutun içinde bulunan zeaksantin, özellikle gözün retina kısmında oluşabilecek oksidatif strese karşı koruyucu olmakla beraber, katarakt gibi hastalıklara karşı da koruyucudur” diyor.

Kan basıncını düzenliyor

Dut içerdiği resveratrol sayesinde kan damarlarındaki belli mekanizmaların işleyişini doğrudan etkiliyor. Resveratrol, kan damarlarında daralmayı önleyen nitrik oksit salınımını sağlayarak, kan basıncının düşürülmesini sağlıyor ve inme, kalp krizi gibi hastalıkların oluşumunu önlüyor.

Kansere karşı koruyor

İçerdiği A vitamini, C vitamini ve antioksidanlar sayesinde dut tam olarak kanser savar meyveler arasında yer alıyor. Antioksidanlar; hücrelere zarar veren ve kanserli hücre oluşumuna yol açabilecek zararlı bileşenlerin temizlenmesinde ana savunma hattını oluşturuyor. Dutlarda bulunan çeşitli antioksidanlar, hücrelere zarar veren serbest radikalleri engelleyerek vücudu kansere karşı koruyor.

Sindirime yardımcı oluyor

Günlük 1 porsiyon dut tüketerek lif ihtiyacınızın yüzde 10’unu karşılayabilirsiniz. Pek çok taze meyve ve sebze gibi, içerdiği sindirime yardımcı lifler sayesinde dut da besinlerin bağırsaktan geçişini hızlandırarak bağırsak hareketlerini düzenliyor. Böylece kabızlığın ve gaz şikayetlerinin önlenmesine yardımcı oluyor.

Enfeksiyonlarla savaşıyor

Yapılan araştırmalar, bu küçük lezzet ve şifa deposu meyvelerin yapraklarının da faydalı olduğunu ortaya koyuyor. Dut yaprağı çayı vücudun kronik hastalıklara ve ağrılara karşı direncini artırıyor, enfeksiyonlara karşı koruyor ve bunlara bağlı ağrıları azaltıyor. Ancak tansiyon hastaları veya devamlı ilaç kullanan kişilerin dut yaprağı çayı içmeden önce mutlaka doktorlarına danışması gerekiyor.

Kemikleri güçlendiriyor

İçerdiği kalsiyum ve demir ile birlikte, az da olsa fosfor ve magnezyum, kemik dokusunun oluşturulması ve korunması için oldukça faydalı. Yaş aldıkça, güçlü kemikler için hatta kemik hasarını ve yıkımını tersine çevirerek, osteoporoz veya diğer yaşa bağlı kemik bozuklukları hastalıklarını önlemek için, mevsimindeyken günde 1 çay bardağı dut tüketmeye özen gösterin.

Erken yaşlanmayı önlüyor

Beslenme ve Diyet Uzmanı Özge Öçal ”Ciltte leke ve kırışıklığı azaltan ve saçları sağlıklı tutan dut, içerdiği zengin bileşenler ve A vitamini sayesinde cilt sağlığını koruyor, erken yaşlanmayı önlüyor” diyor.

Karadut şurubu

Memorial Wellness Beslenme Danışmanı Dyt. Vildan Çelik, dutun faydaları ve tüketiminde dikkat edilecek noktalar hakkında bilgi verdi.

• Dut, hem çözünür hem de çözünmez lif için ideal bir kaynaktır. Çözünür lif, kan şekerini kontrol etmeye ve zararlı kolesterol seviyelerini azaltmaya yardımcı olurken, çözünmeyen lif sağlıklı bir sindirim sistemi için gereklidir.
• 1 porsiyon dutta günlük lif ihtiyacının yüzde 20’si bulunmaktadır.
• Dut antosiyaninden zengin iyi bir antioksidan kaynağıdır. Antosiyanin anti-inflamatuar etkisi ile ağrıyı azaltıcı ve iyileştiricidir.
• İçeriğindeki resveratrol ile anti-aging kaynağıdır. Yapılan çalışmalar, resveratrolün kan basıncını düşürdüğünü ve kalp hastalığı riskini azaltabildiğini göstermektedir.
• Antioksidandan bu kadar zengin bir meyve aynı zamanda serbest radikallerle savaşan kansere ve yaşlanmaya karşı koruyucu etkiye de sahiptir.
• Dut meyvesi çok yüksek oranda C vitamini kaynağıdır. C vitamini bağışıklık sistemini kuvvetlendirmek ve hasarlı dokuları onarmak için çok önemlidir.
• Özelikle kuru dut demir için günlük değerin yüzde 30’unu içerir ve bu sayede kansızlık yaşayanlar için harika bir kaynaktır.
• Demir içeriği sayesinde, vücudun oksijenden zengin kan hücrelerini taşımaya yardımcı olarak yorgunlukla da savaşmaktadır.
• Yine içeriğindeki kalsiyum; kemik ve diş sağlığı için faydalıdır.

Dut seçerken bunlara dikkat edin

Beyaz dut; kırmızı ve karaduttan meyve olarak farklıdır. Yaprakları, tomurcuğu ve hatta lezzetleri de farklılık göstermektedir. Dut meyvesinin 20 ‘ye yakın türü vardır ve en bilinenleri, kırmızı ve beyaz duttur. Besin değeri açısından benzer olmakla birlikte içeriklerindeki etkin maddeler farklılık gösterebilmektedir. Özellikle beyaz dutun kanda yüksek mikrop oranının düşürülmesine yardımcı olduğu bilinmektedir. Kırmızı dutun ise yorgunluğa iyi gelen özelliği öne çıkmaktadır. Dut seçerken ezilmiş ve çürümüş olanlar tercih edilmemelidir. Mutlaka lezzetine bakıp, aşırı yumuşamamış dutlar seçilmelidir.

Dondurucuda saklayabilir, kurutarak kışın da tüketebilirsiniz

Dut, çok narin bir meyve olduğu için ezilmesini engellemek amacıyla sert bir saklama kabında muhafaza edilmelidir. Taze dut meyvesi yıkanmadan, buzdolabında 1-2 gün bekleyebilmektedir. Daha uzun süreli saklamak için derin dondurucu tercih edilmelidir. Çözünmesi için yemeden 4-5 saat önce dondurucudan çıkarmak gerekmektedir. Dut meyvesi daha uzun ömürlü olması amacıyla kurutarak, kuru dut haliyle serin bir yerde veya tercihen buzdolabında 1 yıla kadar muhafaza edilebilmektedir. Fazla ısı ve güneş ışığından uzak tutmak ömrünü uzatacaktır. Dutu yıkarken de akan musluk altında ezilmeyecek şekilde bir kabın içinde yıkamakta fayda vardır.

Diyabet ve böbrek hastaları için porsiyon sınırlaması olmalı

Dut meyvesi C, A ve K vitamini, beta karoten, alfa karoten, lif, magnezyum, kalsiyum, potasyum ve yüksek antioksidan içeriğine sahiptir. Aynı zamanda diğer meyvelere oranla demir içeriği daha yüksektir. Taze dutun 1 porsiyonu ortalama yarım su bardağı, kuru dutun 1 porsiyonu ise 1 çorba kaşığı kadardır. Herhangi bir hastalık ve kilo problemi olmayanlar günde 1 su bardağı taze dut veya 1 avuç kuru dut tüketebilir. Dut meyvesinin glisemik indeksi yüksektir. Yani kan şekerini hızlı yükseltici etkisi vardır. Bu nedenle özellikle şeker hastalarının kontrollü tüketmesi gerekmektedir. Yanında kuruyemiş ya da süt ürünleri ile birlikte de tüketilmesi faydalıdır. Miktarı fazla kaçırıldığında özellikle karın bölgesinde yağlanma problemi yaratabilmektedir. Böbrek hastaları da özellikle kuru dutu potasyum içeriğinden ötürü kontrollü tüketmelidir.

Bunaltıcı sıcaklara serinletici tarifler

Taze veya kuru dut müslilerde tercih edilebilmektedir. Aynı zamanda meyve haliyle ya da dut reçeli olarak yoğurda karıştırıp tatlı ihtiyacı karşılanabilmektedir. Karadut suyu da tatlı ihtiyacını kesecek doğal, şifa deposu bir içecektir. Smoothie tariflerinde de tatlandırma amacıyla kullanılabilmektedir.

Yaz sıcaklarında serinlemek isteyenlere dut ile hazırlanabilecek lezzetli ve pratik bir smoothie tarifi:

• 1 bardak dondurulmuş veya taze karadut
• 2 avuç baby ıspanak ya da semizotu
• 1 yemek kaşığı ay çekirdeği
• 5 çiğ badem
• Birkaç yaprak taze nane
• 200-250 ml. süt ya da badem sütü

Tüm malzemeler blenderdan geçirilerek sağlıklı ve lezzetli bir smoothie hazırlanabilir.

Mikrop öldürücü dutun faydaları

Ana vatanı Çin olan dutun hiç bilmediğiniz faydaları...

6

Dut, barındırdığı vitamin ve minerallerin yanında mikrop öldürücü özelliğine sahiptir. İşte dutun diğer faydaları...

- Vücuda kuvvet verir. - Karaciğeri kuvvetlendirir.

- Bağırsak kurtlarını düşürmeye de yardımcı olur. -Dutun yapraklarında kendine özgü doğal antibiyotik ve antiseptik özelliği olan etkin maddeler bulunmaktadır.

- Dut kişinin kilo almasını sağlar ve iştah açar. - Kansızlığa iyi gelir.

- Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasına yardım eder. - Hazmı kolaylaştırır. Aç karnına yenirse kabızlığı giderir ve hatta ishal yapabilir.

- Ağız, bademcik ve boğaz iltihabı, diş eti hastalıkları ve öksürüğe karşı faydalıdır. - Ateş düşürür.