Frost

Litvanyalı genç bir çiftin, çıktığı yolculukta geçirdiği evrimi anlatıyor Frost. Minibüsle Ukrayna’ya yardım taşımayı kabul eden Rokas ile yapacak daha iyi bir işi olmadığından pasaportunu çantasına atıp sevgilisine katılan Inga’nın hikâyesini. Yolda karşılarına çıkan insanlar, sadece ilişkilerini sınamalarına değil, aynı zamanda yeni kararlar almalarına sebep oluyor. Meselâ otel lobisinde gazeteci olmaya karar veren Rokas, yolculuğu tamamlamadan elindeki telefonla işe koyuluyor.

Litvanya’dan Donbas’a uzanan yolda (Google Maps’e göre 20 saat 39 dakika) yaşadıkları, çoğu kez bir kopukluk duygusu uyandırıyor ve izleyende bütün olanların artık bir yere bağlanması beklentisini doğuruyor. Bu beklentiye karşılık veren, son sahneler. Filmin tamamı o zaman bir anlam kazanıyor.

Rokas ve İnga’nın hikâyesinin üzerinde ilerlediği fon, Ukrayna’da bugün yaşananları anlamak için de bir fırsat. 2017 yapımı Frost’tan kısa bir alıntı, şubat sonunda Ukrayna’da patlayan savaşın Avrupa’da yarattığı şaşkınlığın sebebine dair bir fikir veriyor. Otelin lobisinde bir grup gazeteci ve sınır bölgesine yardım taşıyan genç çift konuşuyorlar. Biri, epeyce kibirli bir tavırla diyor ki: “Ukrayna coğrafi açıdan stratejik bir öneme sahip olduğunu düşünüyor, ama Avrupa için hiç de öyle değil. Üzgünüm, ama gerçek bu.”

Cinayet Günlüğü (Memories of murderer)

Tekrar eden tesadüfler bizi gerçeğe götürebilir mi? Meselâ yağmur yağan her akşam bir kadın öldürülüyorsa ve o esnada radyoda hep aynı şarkı çalıyorsa, şarkının istekçisi katil olabilir mi? İz süren polis ekibine göre, belki. Peki aynı katilin kurbanı olduğu düşünülen, hayatta kalan tek kadının hatırladığı yumuşak ellere sahipse o şarkı istekçisi, üstelik aleyhine güçlü bir delil de varsa, kesinlikle katil kabul edilebilir mi? Cinayetleri aydınlatmak üzere Güney Kore’den gelen polise göre, evet.

Hikâye gerçek. Çin’in, Komünist lideri Mao’nun da doğduğu Hunan bölgesinde geçiyor. Olay yerlerinden alınan örneklerin DNA analizleri, ancak yıllar sonra teknoloji izin verdiğinde yapılabiliyor ve katilin kim olduğu o zaman ortaya çıkıyor. Filmde bu kadarına şahit olmuyoruz.

Ama tanıklık ettiğimiz ve unutmayacağımız bazı diyaloglar, görüntüler, sahneler var. Yeni ipuçlarını görmeyi reddeden ve dosyayı kapatmak için yakaladığı kişilerden işkenceyle itiraf almaya çalışan Çinli polisin akşam evde karısı ile konuşmaları, onun önerisine uyarak katilin eşkalini tespit etmek üzere bir şamana gitmesi bunlardan sadece biri. Olay yerinde tüye rastlanmamasından yola çıkarak, tecavüzcü katilin cinsel bölgesinin traşlı olduğuna kanaat getiren aynı polisin katili hamamda araması ve bütün bunları yaparken çok para harcamaktan şikâyet etmesi bir başka örnek.

2003 yapımı Cinayet Günlüğü, ünlü Parazit filminin de yönetmeni olan Bong Joon-Ho’nun. Hatırı sayılır bir kısmı yağmur altında geçiyor.

Sugar Man’in izinde (Searching for Sugar Man)

Güney Afrika’da plakları yok satıyor, ama o her şeyden habersiz, Amerika’da inşaatlarda çalışmaya devam ediyor. Kimsenin nerede olduğunu bilmediği sanatçıyı, albüm kayıtları yapan Stefan Segerman ısrarla izini sürerek buluyor sonunda. Sixto Rodriguez, konser vermesi için idol olduğu ülkeye davet edildiğinde yıl 1998. Otuz yıllık gecikmeyle çıktığı sahnede gösterdiği performansla herkesi şaşırtıyor. Canlı söylüyor, hayranlarına imza dağıtıyor, sanki yıllardır turneye çıkıyormuş gibi rahat.

Filmin ortaya çıkışı da Sixto Rodriguez’inki kadar ilginç. İsveçli yönetmen Malik Bendjelloul, tatil için gittiği Güney Afrika’da sanatçının hikâyesini, tesadüfen tanıştığı Segerman’dan dinlemiş. Belgeselini çekmek için Rodriguez’i ikna etmesi pek kolay olmamış. Kendinden konuşmak istemediği filmde her halinden belli.

İsmi belgesel, ama izlerken insana dokunan bir film. 2013’te En İyi Belgesel Oscar’ı aldıktan bir yıl sonra, otuz altı yıllık hayatına son veren yönetmeni gibi.

İşte böyle, hayat bitiyor, geriye kalan hikâye.

Sugar Man’i dinlemek için:

Yazarın notu:

Profesyonel, güncel film eleştirisi değildir. Endüstriyel Amerikan sinemasını tacizkâr bulanlara, dünya sinemasından bağımsız filmler önermek üzere kaleme alınmıştır.