The Guardian Gazetesi’nin haberine göre, 23 Kasım akşamı yürürlüğe giren “Regl Ürünlerinin Ücretsiz Tedariği Yasası”, hijyenik ped ve tampon ihtiyacı olan herkes için bu ürünleri kolay ulaşılabilir kılmak üzere yerel makamlara yasal bir görev verdi. Görevler, 2018 yılından beri kamu binalarında ücretsiz tampon ve kadın pedi sağlayan North Ayrshire gibi yerel konseylerin çalışmalarıyla yürütülecek. Böylece, pedlerin ücretsiz olduğu ülke ünvanına İskoçya kavuştu.


Ülke çapında tabandan gelen destekle yürütülen kampanyaya, yasanın yürürlüğe geçtiği günü The Guardian’a “İskoçya için gurur verici” olarak nitelendiren İskoç İşçi Partisi’nin sağlık sözcüsü Monica Lennon öncülük etmişti. Lennon, “Bu, regl olan herkesin hayatında büyük bir fark yaratacak. Herkes için regl dönemini onurlandırma konusunda toplum düzeyinde ve yerel yönetimler aracılığıyla büyük ilerleme kaydedildi.” dedi ve “Regl döneminin kamusal hayatta tartışılma biçiminde büyük değişiklikler oldu. Birkaç yıl öncesine kadar İskoç parlamentosunda regl dönemiyle ilgili açık bir tartışma hiçbir zaman olmamıştı. Şimdi ise bu, ana akım içinde yer alıyor.” şeklinde konuştu.


“Regl yoksulluğu”

Yoksulların temel sağlık ürünleri için aylık yardım almaları konusu, kadın sağlığını alanını da yakından ilgilendiriyor. İskoçya’da kadınların menstrüasyon ürünlerine ayda ortalama 13 sterlin ve ömür boyu birkaç bin sterlin harcadıkları tahmin ediliyor. Hayır kurumlarına göre, bu konuda yoksul kadınların karşılaştığı zorluklar Covid-19 pandemisi sebebiyle artmış durumda. Women for Independence (Bağımsızlık İçin Kadınlar) grubu tarafından yapılan daha önceki araştırmalar, beş kadından yaklaşık birinin “Regl Yoksulluğu” yaşadığını ortaya koyuyor. Bu yoksulluk türü, kadınların hijyen, sağlık ve refahı üzerinde önemli etkilere sahip gösteriliyor.


Yasa henüz tasarı aşamasındayken geniş bir sendika ve sivil toplum koalisyonunun tabandan gelen baskısıyla gündeme taşınmıştı. İskoçya, 2017 yılında da okullara, kolejlere ve üniversitelere kadın pedleri ve tamponlarını ücretsiz sağlama zorunluluğu getiren ilk ülke olmuştu. 23 Kasım akşamı yürürlüğe giren “Regl Ürünlerinin Ücretsiz Tedariği Yasası”, bu zorunluluğu da kanunla düzenleyerek kalıcı hale getiriyor. Yasayla birlikte düşük gelirli hanelere kadın hijyen ürünlerinin ücretsiz dağıtılması ve ürünlere erişimin halka açık yerlerde devam etmesi için ek bütçe de söz konusu hale geliyor.


Tüm kanuni düzenlemeler yapılmaya devam ederken İskoçya’da restoranlar, barlar ve hatta futbol kulüpleri gibi bazı bireysel işletmeler de bağımsız olarak ücretsiz menstruasyon ürünleri sunmaya başlamış durumda. İskoçya'da bir kadın tuvaletine girmek ve lavabonun yanında ücretsiz ped veya tampon bulmak giderek daha yaygın hale geliyor.


Kampanya için çalışan parti sağlık sözcüsü Lennon, dünyanın dört bir yanından katılımcıların İskoçya'daki ilerlemeyi çok yakından izlediklerini söyledi ve yürürlüğe giren yasayı, "Küresel bir salgının ortasında, kadınların haklarını hala siyasi gündemin üst sıralarına koyabileceğimize dair önemli bir mesaj” olarak nitelendirdi.



Kadınların regl dönemi mücadeleleri

2015 yılında Hindistan’da bir tapınakta, kadınların mabede girişi yasaklanmış ve bunun üzerine bazı kadınlar Facebook’ta #HappyToBleed kampanyası başlatmıştı. Tapınak şefi, kadınların tapınağa girmesine ancak onların "temiz" olup olmadıklarını tespit eden bir makine icat edildikten sonra izin vereceğini söylemişti.

Menstrüasyon, dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Hindistan’da da genellikle nadiren konuşulan ve halen tabu olan bir konu. Kadınlar adet kanının müstechen değil doğal bir şey olduğu hakkında fikir mücadelesi vermeye devam ediyor. Bu mücadelenin bir diğer örneği olarak ortaya çıkan “serbest kanama” hareketinde kadınlar sosyal medyada ped ya da tampon kullanmadıkları fotoğrafları paylaşmıştı. Kiran Gandhi, Steph Gongora ve Rupi Kaur, regl kanamasının normalleşmesine yönelik “serbest kanama” hareketinin dikkat çeken isimleri olmuştu. Adet kanamasının saklanılacak veya utanılacak bir şey olmadığından, insanlık soyunun devamı olan doğal bir döngü olduğundan hareketle regl dönemlerini açıkça ortaya koyan isimlere sosyal medyada #freebleeding hashtagiyle katılan kadınlar, adet kanaması yüzünden hayatları boyunca utanç duymak zorunda kalmaya yönelik tepki ortaya koymuştu. Toplumda regle bakış açısının normalleşmesine dikkat çeken bu akım hem kadınlar hem de erkekler içinde kişisel mahremiyet tartışmalarına ayrıca yol açmıştı.


Kadınların tartışmalı da olsa tepkilerini çeşitli şekillerde ifade etmeleri sadece menstrüasyon döneminin fiziksel yan etkilerini yaşamalarından kaynaklanmıyor. Dini inançlara dayatılan cinsiyetçi söylemlerin bir örneğini yine Hindistan’da Sabarimala Tapınağı’nın yöneticisinin ifadeleri göstermişti. Tapınağın şefi Prayar Gopalakrishnan, gazetecilere verdiği demeçte “Bugünlerde cesetleri tarayabilen ve silahları kontrol edebilen makineler var. Bir kadının tapınağa girmesi için 'doğru zaman' olup olmadığını taramak için bir makinenin icat edildiği bir gün elbet olacaktır. Kadınları tapınaktan içeri almaktan, ancak bu makine icat edildiğinde bahsedeceğiz.” şeklinde, meslektaşıyla benzer ifadelerle konuşmuştu.


Serbest kanama yöntemini seçen kadınlara yönelik çeşitli tepkilerin karşısında, insan soyunun devamını sağlayan menstrüasyon döngüsünü “mide bulandırıcı” ya da “utanç verici” olarak damgalamanın yanlış olduğuna dikkat çekmek isteyen, konuya dair tüm sıkıntılardan özgürleşmek isteyen kadınlar yer alıyor. Renk kodları üreten Pantone firması 2020 yılında “regl kırmızısı” tonunu lanse ettikten sonra da yeni tartışmalar ortaya çıkıştı. Konu biraz gündeme geldikçe normalleşmeye başlarmış gibi görünse de kadınlar reglin açıkça konuşulamamasının gündelik yaşamdaki yansımalarından uzun süre daha mustarip olacağa benziyor. İskoçya’da yürürlüğe giren yasa ve uygulamalar ise kadınların özellikle de yoksul olmaları durumunda sadece tabu mücadeleleriyle değil, kişisel hijyen ürünlerine erişim problemiyle de karşı karşıya olduklarını hatırlatıyor. Covid-19 krizinin dünyada en çok çocukları ve yoksul kadınları etkilediği hatırlandığında, menstrüasyon tartışmalarıyla kadınların hayatına yeni zorluklar eklemenin nelere mal olabileceği de göze çarpıyor.




Derleyen ve çeviren: Senem Tahmaz


Referanslar: "Scotland becomes first nation to provide free pediod products for all"(2020). Libby Brooks. Şuradan alındı: https://www.theguardian.com/uk-news/2020/nov/24/scotland-becomes-first-nation-to-provide-free-period-products-for-all


"3 Women Who Chose Free Bleeding And Went Public With It" (2018). María Isabel Carrasco Cara Chards. Şuradan alındı: https://culturacolectiva.com/lifestyle/women-who-chose-free-bleeding


"Why are Indian women 'Happy to Bleed'?" (2015). Geeta Pandey. Şuradan alındı: https://www.bbc.com/news/world-asia-india-34900825



Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!
  • Misafir Bence türkiye’de de olması lazım gerçekten
    CEVAPLA

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.