Kendi çocuğu, başka bir çocukla kavga ettiğinde hemen o çocuğun anne-babasını çağıran bir ebeveyn tanıyorsanız, işte o bir helikopter ebeveyndir. Çocuklarının başarılarına o kadar odaklamışlardır ki, üniversitedeki çocuğuna bile makale yazmalarına yardımcı olmakta ısrar ediyorlar. Bu aşırı korumacı ebeveynler, bir helikopter gibi sürekli çocuklarının etrafında dolanır ve hareketlerini kontrol etmeye çalışırlar.

Helikopter ebeveynliği nedir ve öyle olup olmadığınızı nasıl anlarsınız?

''Helikopter ebeveynliği'' terimi, Dr. Haim Ginott tarafından 1969'da ortaya çıktı. Bu terim, çocuklarının yaşamlarını her yönüyle kontrol etmeye çalışan ve aşırı koruyucu ebeveynleri tanımlamak için kullanılır. Uzmanlara göre, helikopter ebeveynliği günümüzde popüler bir ebeveynlik tarzıdır ve bunun nedenlerinden biri ebeveynlerin çocuklarının yaşamlarındaki olası tüm hayal kırıklığı kaynaklarını ortadan kaldırmak istemesidir. Bu ebeveynler, çocuklarını olası tüm tehditlerden korumak konusunda çok aktiftir ve çocuklarının kendi başlarına hareket etme, kendi kararlarını verme ve kendi hatalarından öğrenme özgürlüklerini sınırlandırırlar.

Helikopter ebeveynliği farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Bir helikopter ebeveyni olup olmadığınızı anlamanıza yardımcı olacak bazı işaretler:

• Çocuğunuzla aranızda sanki kopmaz bir ip varmışçasına o nereye giderse, arkadaşlarının doğum günü partilerinden okullarına kadar, siz de onunla beraber gidersiniz.

• Birisi çocuğunuza bir soru sorduğunda, onun yerine siz cevap verisiniz.

• Çocuğunuzun sorunlarını kendi başına çözmesine izin vermek yerine (gerekli miktarda yardımınızla), her şeyi kendi başınıza yapmaya çalışıyorsunuz. Çocuğunuzun sınıf arkadaşlarıyla çatışması varsa, ona bu durumlarda nasıl davranabileceğini öğretmek yerine hemen öğretmenini ya da diğer çocuğun ebeveynini ararsınız.

• Çocuğunuzun başarısız olmasına izin veremezsiniz. Çocuğunuzun başarılı olmasını istiyorsunuz ve bu yüzden okul yaşamına o kadar karışıyorsunuz ki, öğretmenini ara sıra aramakla kalmıyorsunuz. Daha da ileri gidiyorsunuz: onun yerine siz ödevlerini yazıyor, projelerini yapıyorsunuz.

• Hayatı onlar için çok güvenli hale getiriyorsunuz. Çocuğunuz kaç yaşında olursa olsun, bisikletlerinde eğitim tekerlerinin olması gerekitiğine inanıyorsunuz veya sınıfıyla bir seyahate çıkarken neredeyse kalp krizi geçirecek kadar endişeleniyorsunuz. Aşırı koruyucu ebeveynler rahatlayamazlar ve çocukları için herkesi ve her şeyi zararlı bir tehdit olarak görmeye devam ederler.

Helikopter ebeveynliği çocuğunuz için neden zararlıdır?

Aşırı koruyucu ebeveynlere çocuklarını yetiştirmek için bu stratejiyi neden seçtiklerini sorarsanız, büyük olasılıkla size bunu çocuklarını sevdikleri ve hayatlarını daha mutlu hale getirmek istedikleri için yaptıklarını söylerler. Ama aslında, çocuk yetiştirmeye yönelik bu yaklaşım, çocukların yetişkin yaşamlarındaki başarısızlık ve hayal kırıklıklarıyla nasıl başa çıkacaklarını bilmedikleri bir duruma neden olur. Araştırmalar, helikopter ebeveyni olan üniversite öğrencilerinde okulla ilgili tükenmişliğe yol açabileceğini gösterdi. Bir başka çalışma ise, helikopter ebeveynliğin çocukta ileriki dönemlerde depresyon ve hayattan keyif alamama gibi sorunların ortaya çıkmasına sebep olabileceği gözlemlendi. Bu ebeveynlerin çocuklarının kendi hatalarından öğrenme şansı yoktur ve yetişkin yaşamlarında kendi başlarına önemli kararlar veremezler. Buna ek olarak, helikopter ebeveynliği çocuklara, anne-babasının onun bir şeyler yapabileceğine inanmadıklarına dair işaret verir, bu da daha sonra düşük benlik saygısı ile sonuçlanabilir.

Helikopter ebeveynliği bırakmak için neler yapabilirsiniz?

Helikopter ebeveyn olduğunuzu düşünüyorsanızbunu bırakabilmeniz için birkaç önerimiz var:

• Çocuğunuzun rahatlaması ve kendi istediği şeyleri yapabilmesi için ona yeterli alan ve zaman açın. Planlanmış bir şey yapmadan boş zaman geçirmek, çocuğunuzun hayal gücünü artıracak ve gerçekten ne yapmak istediğine karar vermesine yardımcı olacaktır.

• Çocuğunuza daha çok güvenin ve ona yaşına uygun günlük işler, sorumluluklar verin.

• Bırakın çocuğunuz arada sırada başarısız olsun, böylece hatalarından ders almayı öğrenebilsin. Bu, çocuğunuzun yetişkin yaşamındaki başarısızlık ve hayal kırıklığı ile başa çıkmasına yardımcı olacak büyüme ve öğrenmenin önemli bir parçasıdır. Bu adım, ebeveyn olarak sizin de çocuğunuzun hatalarını kabul etmenize de yardımcı olacaktır.

• Çocuğunuzun gerektiği yerde geri çekilmeyi ve gerektiği yerde risk almayı öğrenmesine izin verin. Bir şeyleri yaparak öğrenmek çocuğunuzun özgüvenini artıracaktır. Size ihtiyaç duyduklarında ise yardım etmek için her zaman orada olduğunuzu bilmesini sağlayın, ancak her kararına müdahale etmeyin.

• Gerekirse ebeveynlik uzmanı veya aile psikoloğuna danışabileceğinizi bilin ve yardım almaktan korkmayın.