“Gerçek çarpık bacak deformitesi dediğimiz kemiğin gelişim bozukluğunu ilgilendiren durum, ortopedi uzmanlığı alanı içindedir ve salt kozmetik bir sorun olmaktan öte bedenin duruş sağlığına yansır.”

“Hastanın kendini ve istediklerini ifade etmesi tabii ki hakkıdır. Ancak oluşturulmasını istediği değişikliği kendinde göstermesi ve üzerinde konuşulup olabileceklerin tartışılması ve açıklanması en doğrusudur.”

“Ayak sağlığına uygun ayakkabı giymek en akıllıca iş. Stiletto giyeceğim diye hem ayak sağlığınızı yitirmek hem de bacak ve omurganıza, damar ve sinirlerinize zarar vermek gibi sorunlar yaşayabilirsiniz.”

Çarpık bacak neden olur? Özellikle Türk toplumunda yaygın olarak görülmesinin nedeni bebeklik döneminde yapılan yanlış kundak mı?

Gerçek çarpık bacak deformitesi, kemik yapıda uygunsuz gelişimden kaynaklanan bir büyüme bozukluğudur ve bacaklar leğen kemiğinden ayak bileğine kadar dış bükey tarzda açık dururlar ve buna “yay bacak deformitesi” denir. Ya da uyluklar birbirine yakın temasta iken ayak bileğine doğru bacak arası mesafesi giderek artar ve buna “bitişik diz deformitesi- çarpışan diz deformitesi” denir. Yalancı çarpık bacak deformitesi ise kemikle ilgili olmayıp, tamamen yumuşak dokuya aittir. Bunların nedenleri arasında, kalıtsal etkenler, gelişim bozuklukları, iltihabi nedenler, beslenme bozuklukları, D vitamini yetmezlikleri, kas ve sinir hastalıkları sayılabilir. Bizdeki olay yanlış kundaklamadan çok akraba evlilikleri, yetersiz beslenme, vitamin eksikliklerine bağlıdır.

Artık gençler çok zayıf olmak istiyor. Çok zayıf olmak çarpık bacak için bir neden mi?

Çarpık bacak oluşumunun nedenleri arasında beslenme ve vitamin yetmezliklerini saymıştık. Eğer gençler zayıf olacağım diye kendilerine yarar sağlayacak vitamin, mineral ve proteinlerden yoksun kalırlarsa, doğal olarak bu vücut geneline olduğu kadar vücudu taşıyan bacaklara da yansıyacak, kemik ve kas yetmezlikleri nedeni ile bacaklar da çarpık olacaklardır.

Sınav dönemlerinde stres sebebiyle çok kilo alıp veren gençlerin bacak şekillerinde ve ciltlerinde deformasyon oluyor mu?

Gençler seçme sınavı streslerine daha çok küçük yaştan giriyor ve onların gerek fiziksel ve gerek ruhsal gelişimi oldukça derin yaralar alabiliyor. Okuldan derse ve dershaneye yetişeceğim derken fast food kültürü ile yetişiyorlar. Ne zamanında ne de doğru kaynaklardan beslenme olanakları olmuyor ve bu da onlarda beslenme bozukluğu yaratıp olumsuz gelişmelere yol açıyor. Sadece fiziksel beslenme mi? Hayır! “Fast life”, “ Fast love” ve “Fast music” nedeni ile ruhları da beslenemiyor ve sonuçta sadece fiziksel değil, ruhsal beslenme olanakları da olmuyor ve bir sürü çarpıklık içinde bocalayıp kalıyorlar.

Vücut anatomisine göre bacak şekli kaç yaşında oturur, çarpık bacak ameliyatı olmak için en uygun yaş kaçtır?

Vücut gelişimi kız çocuklarında daha erken olur ve erken biter. Ortalama 18 yaş bir sınır kabul edilebilir. Erkek çocuklarda ise bu daha uzundur ve 21–22 yaşlarına kadar devam edebilir. Çok önemli psiko-sosyal sorun olmadıkça bu yaşlardan önce böyle bir estetik girişim doğru olmasa gerektir.

Çarpık bacak sadece kozmetik bir problem mi? Çarpık bacak ameliyatı zor bir ameliyat mı? Kaç yöntemi var?

Gerçek çarpık bacak deformitesi dediğimiz kemiğin gelişim bozukluğunu ilgilendiren durum, ortopedi uzmanlığı alanı içindedir ve salt kozmetik bir sorun olmaktan öte lokomotor, yani hareket ve postür dediğimiz bedenin duruş sağlığına yansır. Bu durumda kemiklere müdahale edilecektir ve kemiklerde yapılan işlemlerle eğrilmeler ve eksen değişiklikleri düzeltilecektir. Biraz zahmetlice olan bu girişimler son yıllarda teknikte ortaya konan yenilikler ve cerrahi deneyim ile daha tolere edilebilir duruma gelmişse de iyileşme süreci kemik kaynamasına bağlıdır. Sonrasında fizik tedavi ve rehabilitasyonu da gerektirebilir. Yalancı çarpık bacak deformitesi ise kemik yapıdan çok kas ve diğer yumuşak doku ile ilgilidir ve daha çok kozmetik sorun ağırlıklıdır. Bacaklardaki şekilsel bozukluk ya eğrilik veya deri ve yağ tabakasında dağılım bozuklukları ve orantısızlıktır. Örnek olarak dizlerde aşırı yağ birikimi, bileğin kalın olması, uyluğun daha ince bacağın daha kalın veya tersi olmasıdır. Burada çare plastik cerrahidir. Plastik cerrahi girişimleri olarak ya tek başına ‘liposculpturing’ veya ‘liposhaving’ dediğimiz ‘liposuction’ tekniği ile şekil verme, ya liposculpturing ile beraber yağ enjeksiyonu da eklenerek bir taraftan fazlayı alıp diğer taraftan gereken yeri yağ ile doldurarak orantıyı ve estetiği sağlamak veya implant dediğimiz silikon protezler kullanmaktır. Her koşulda, genel anestezi (özellikle hasta istemediği sürece ) gerektirmez. Küçük bir bölge ise lokal anestezi altında bile yapılabilir. Genel olarak spinal anestezi ile çok rahat yapılabilir. Hasta uyanık durumda ameliyathane ortamını görmek ve yaşamak istemiyorsa koldaki serumdan verilen ilaçla rahatlatılabilir ve geriye dönük olarak hiçbir şey hatırlamaz. Silikon protezler isteğe ve olguya göre geniş bir yelpazede boyutlara sahiptirler. Önceleri sadece jel dolu olanlar var iken şimdilerde katı olan ve şekillendirilebilen tipleri vardır. Hastanın tercihleri ve deformitenin yeri ve durumuna bağlı olarak kullanılabilirler. Hiçbir zararlı yönleri saptanmamıştır. Uzun yıllar sağlıkla yerlerini koruyabilirler. Diz eklemi arkasında deri kıvrımına uygun üç santimetrelik bir kesi ile girişilerek baldır içine yerleştirilir. Ameliyat süresi çok kısadır. Yarım ila bir saat arasında rahatlıkla yapılabilir. İyileşme çok çabuktur ve hasta hemen aynı gün evine gönderilebilir. Liposuction yapılmış ise bir ay kadar bir çorap giyme zorunluluğu vardır. Ancak, bacaklarına bir travma olmamasına özen göstermek koşuluyla günlük yaşantısına kısa zamanda dönebilir.

Bacak ameliyatı yaptırmak isteyen gençlerin, idol belirledikleri bir ünlü bacağı var mı? Fotoğrafını kesip getirdikleri, “Böyle bacak istiyorum” dedikleri bir ünlü var mı?

Burun için olsun, başak bir organ için olsun fotoğraf getirip, “Böyle bir şey istiyorum” diye gelen hastaya dikkat etmek gerektir. Genel olarak beklentileri zor olan hasta gurubudur. Gerek kendilerini ve gerekse cerrahlarını üzebilirler, çünkü gösterdikleri kendilerine ait olmayan veya çoğunlukla uygun düşmeyecek bir yapıdır. Hastanın kendini ve istediklerini ifade etmesi tabii ki saygı gösterdiğimiz en doğal hakkıdır ancak oluşturulmasını istediği değişikliği kendinde göstermesi ve üzerinde konuşulup olabileceklerin tartışılması ve açıklanması en doğrusudur. Aksi taktirde getirdiği resmi kabullendiğinizde, siz hastanıza onun aynısını yapma sözünü vermiş olmaktasınız ki bu hukuken sakıncalar doğurur ve etik değildir.

Kalın ayak bileği olanlar inceltmek için geliyorlar mı? Bu ameliyatı olan kişinin sonradan bilekleri tekrar kalınlaşabilir mi? Riskleri nelerdir? Kozmetik bir problem mi?

Her tür şekilsel bozukluk için olduğu gibi ayak bileğinin kalınlığından şikâyetçi hastalar da bize başvuruyor. Burada püf noktası ayak bileğinin kalınlığına neden olan dokunun hangisi olduğudur. Kemik yapı veya kas kitlesi ise burada yapılabilecekler kısıtlıdır. Artı ve eksisini çok iyi değerlendirmek gerektir çünkü fonksiyonel sıkıntılar yaşanabilir. Ancak yağ dokusu ise kolaydır. Titiz bir liposuction yapılarak olay çözümlenebilir. Hasta kendine dikkat etmez ise tekrar ortaya çıkabilir ancak yeniden uygulama yapılabilir. Bu tabii ki çoğu zaman kozmetik bir orantısızlık sorunudur.

Ayak parmaklarının görüntüsünden rahatsızlık duyduğu için estetik yaptıran gençler oluyor mu? Yapılan estetik ameliyat yürüme dengesini etkileyebilir mi? Riskleri var mı?

Doğuştan veya sonradan kazanılmış parmak bozuklukları olan hastalarımız oluyor. Bunlar arasında fazla parmak, parmakların yapışıklığı, parmağın diğerlerine göre orantısız kalınlığı, tırnak yatağı bozuklukları sayılabilir. Bu tarz girişimlerde fonksiyonel sorunlar olmuyor ve yürüme dengesi bozulmuyor, Parmakların dolaşım ve sinir yapısına özen gösterilirse önemli bir sorun yaşanmaz.

Ayak tarağı estetiği artık stiletto etkisine maruz kalan birçok kişinin mecburiyeti haline geldi. Estetik operasyonlar arasında en zor kategoride değerlendiriliyor değil mi? Ne kadar sürede ayağa kalkılabiliyor? Tekrarlama riski var mı?

Ayak tarağına yapılan girişimler bizim “Ekstrem cerrahi” dediğimiz gerçekten uç uygulamalardır. Çok ender yapılan girişimlerdir. Örnek vermek gerekirse, ayağı daha ince göstermeyi amaçlayan ayak tarağını daraltma ameliyatı bunlardan biridir. Daha çok transseksüellerce istenen bir durumdur. Unutulmaması gereken burada ayağın dördüncü parmağının feda edilmesidir ki bunu herkesin kolay kolay kabulleneceğini zannetmiyoruz. Dolayısıyla “Ayak parmağı mı, stiletto mu?” diye sorulduğunda herhalde tercih parmak yönünde olur diyoruz.

Ayak ve bacak ameliyatı yaptıranların yapmaması gerekenler nelerdir? Yüksek topuklu ayakkabı giyebilirler mi?

Ayak sağlığına uygun ayakkabı giymek en akıllıca iş olacaktır herhalde. Yoksa stiletto giyeceğim diye hem ayak sağlığınızı yitirmek hem de bacak ve omurganıza, damar ve sinirlerinize zarar vermek gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. Ayrıca ön kısmı künt, yuvarlak gelen çok şık klasik modelleri andıran ayakkabılar da şu anda revaçta. Dürüst bir cerrah hastalarının duymak istediklerini değil, doğruları uygun bir lisanla söyleyebilendir. Liposuction yaptıranların basınçlı özel çorapları giymeleri ve evde iken toplardamarların işlevini kolaylaştırmaya yönelik bacaklarını kalp seviyesinden yukarıda tutmaları önerilir. Yüksek topuklu ayakkabıları bir ay sonra rahatlıkla giyebilirler.

Bacaklarının şeklinden rahatsız- mutsuz olanlar gibi, dizkapağının şeklinden hoşnutsuz olanların sayısı da bir hayli fazla… Dizkapağı ameliyatı, önerilen bir ameliyat mıdır? Daha çok açmak gerekirse, diz eklemlerinin doğal fonksiyonlarına zarar verme riski var mıdır?

Diz bölgesi kadını cazip gösteren bölgelerden biri olarak tanımlanır. Dolayısıyla bu bölgenin estetiği tabii ki önemlidir. Ancak diz eklemi de çok önemli eklemlerden biri olup ona özen göstermek gerektir. Burada esas saptanması gereken dizdeki deformitenin yumuşak doku ve özellikle de yağ dokusuna bağlı olup olmadığıdır. Eğer sorun yağ dokusu ile lokal anestezi ile yapılacak ince kanüllü bir liposuction mutluluk getirecektir. Eğer doku eksikliği varsa yağ enjeksiyopnu ile desteklemek yine çözüm oluşturacaktır. Ancak, sorun kemik veya kaslar ise orada durup ortopedistlere danışmak ve işi onlara bırakmak doğru olacaktır.