Metabolik Sendrom, kalp damar hastalıkları ve diyabet oluşumunu hazırlayan şişmanlık, yağ/kolesterol metabolizması bozuklukları, yüksek tansiyon ve şeker metabolizması bozukluklarının (gizli şeker problemleri) bir arada bulunduğu bir tablo olarak tanımlanıyor. Bu faktörlerin ortak noktaları ise insülin direnci yoluyla oluşmaları. Tüm dünyada ve ülkemizde Metabolik Sendrom görülme sıklığı hızla artıyor. Altta yatan neden ise bu sendromun en önemli kriteri olan ve çağımızın hastalığı olarak nitelendirilen obezite görülme oranının giderek artması. Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Doç. Dr. Rüştü Serter, Metabolik Sendrom tanısı konmuş olan hastalarda diğer insanlara göre kalp damar hastalıklarının 2- 3 kat, diyabetin ise 3- 6 kat daha fazla görüldüğü ve işte bu yüzden Metabolik Sendrom’un önlenmesi ya da erken dönemde tedavi edilmesi yaşamsal önem taşıyor. Uyarısında bulunuyor.

Her 3 kadından 2’si bu hastalıkla savaşıyor

Modern yaşam tarzı, artan teknoloji ve buna bağlı değişen alışkanlıklar ile azalan günlük hareket miktarı Metabolik Sendrom’un en önemli nedenlerden birini oluşturuyor. Bir diğer önemli sebep ise sağlıksız, yağdan ve kaloriden zengin hazır besinlerle beslenmedeki artış. Ülkemizde yapılan METSAR çalışmasına göre; 20 yaş üzeri erişkinlerde Metabolik Sendrom sıklığı erkeklerde yüzde 29 iken bu oran kadınlarda yüzde 41’e yükseliyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Rüştü Serter, bu artışı kadınlarda metabolizmanın daha yavaş çalışmasının sonucu obeziteye daha yatkın olmalarına bağlıyor. Ülkemizde kadınların çalışma hayatına katılımının düşük olması, teknolojik alanındaki gelişmelerin yaşamı kolaylaştırması ve sportif aktivitelere zaman ayırmama gibi nedenlerle özellikle kentte yaşayan kadınlarda Metabolik Sendrom daha sık görülüyor.

Bel çevresi genişliği en önemli risk faktörü

Diğer risk faktörleri olmadan abdominal obezitenin (şişmanlık) tek başına tespit edilmesi Metabolik Sendrom gelişimi için önemli bir risk oluşturuyor. Yapılan çalışmalar kalp damar hastalıkları ile ilişkili olan abdominal obezitenin en önemli belirleyicisinin ise bel çevresi ölçümü olduğunu gösteriyor. Bunun sebebi ise Metabolik Sendrom’un temelini oluşturan insülin direncinin özellikle karın bölgesinde yerleşen yağlar ile artması. Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Doç. Dr. Rüştü Serter, insülin direncinin en kolay bel çevresi ölçümü ile belirlendiğini belirterek, “Bel çevresinin erkeklerde 102 kadınlarda ise 88 santim üzerinde olması riskin arttığını gösteriyor ve Metabolik Sendrom tanısı için gerekli kriterlerden birini oluşturuyor” diyor. Son yıllarda yapılan çalışmalar daha düşük ölçümlerde bile riskin arttığını gösteriyor. Dolayısıyla bu rakamlar daha da aşağı çekilerek bel çevresinin üst sınırının erkeklerde 94, kadınlarda ise 80 santim olması isteniyor.

Tanı için 3 kriter yeterli!

Aşağıda yer alan ölçümlerden 3’ünün yüksek olması Metabolik Sendrom tanısı için yeterli geliyor.

— Karın bölgesi şişmanlığın belirleyicisi olan bel çevresinin geniş olması,

— Kan basıncının yüksek olması,

— Kan yağlarından trigliseridin yüksek olması,

— Faydalı yağ grubu HDL kolesterolün düşük olması,

— Kan şekerinin yüksek olması.

Tedavide öncelikli hedef insülin direncini yok etmek!

Doç. Dr. Rüştü Serter, aşağıda yer alan önlemler alındığı takdirde Metabolik Sendrom’un önlenebildiğine veya hastalık oluşmuşsa tedaviden başarılı sonuçlar elde edilebildiğine dikkat çekiyor.

İnsülin direnciyle mücadele edilmeli: Metabolik Sendrom tedavisinde temel yaklaşım hastalığın bünyesinde mevcut olan farklı riskleri ayrı ayrı tedavi etmek olsa da, hepsinde ortak neden olan obezite ve buna bağlı insülin direnci ile mücadele esas hedefi oluşturuyor. Diğer riskler gelişmeden obezite tedavi edilir veya engellenirse Metabolik Sendrom önlenebiliyor.

Sağlıklı beslenmeli ve düzenli egzersiz yapmalı: Sağlıklı yaşam tarzını kalıcı olarak benimsemek Metabolik Sendrom’u önlemenin en önemli yaklaşımını oluşturuyor.

Testler yaptırılmalı: Özellikle ailesinde diyabet, 50 yaş öncesinde kalp damar hastalığı veya hipertansiyon olanlar varsa, bu hastalıklara yönelik kontrollerini ve şeker yükleme testini mutlaka erken dönemde yaptırmaları gerekiyor.

Risk faktörleri tedavi edilmeli: Metabolik Sendrom gelişmişse bu önlemlere ek olarak hipertansiyon, bozuk kan yağı düzeylerinin ve kan şeker düzeylerinin tedavisi gerekiyor. Bu yolla hem diyabet hem de kalp damar hastalığı riski azaltılıyor.

Stresten uzak durmalı: Artan stres hormonları yağın karın bölgesinde birikimine ve insülin direncine olumsuz katkıda bulunuyor. Ayrıca stresli bireylerde atıştırma, sağlıksız yaşam biçimi gibi nedenlerle obeziteye eğilimi artıyor.