Gelişmiş ülkelerdeki ölüm nedenlerine bakıldığında hemen her yerde ilk iki sırada kalp hastalıkları ve kanserlerin geldiği görülüyor. Bu tip sayısal bilgilerin en güvenilir olduğu ülkelerin başında ise ABD geliyor. Anadolu Sağlık Merkezi Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Metin Çakmakçı, Amerikan Ulusal Sağlık İstatistikleri Merkezi’nin verilerine göre 1975 yılında ölüm nedenleri arasında ilk sırayı yüzde 37.8’lik oranla kalp hastalıklarının aldığını, ikinci sırada ise yüzde 19.2’lik oranla kanserlerin bulunduğunu söylüyor.

İlk ölüm nedeni

2008 yılında kalp hastalıkları birincilikteki yerini korurken, ölüme neden olma oranlarında düşüş olduğu gözleniyor ve kalp hastalıklarının ölüm nedenleri arasındaki oranı yüzde 37.8’den yüzde 25’e düşüyor. ABD için 1999-2008 yılları arasında kanserin görülme hızı yüzde 0.8 azalırken, ölüm oranlarında yüzde 1.5’lik azalma olduğu gözlemleniyor. Kanserler ve kalp hastalıkları arasındaki orana bakıldığında 1- 2 yıl içinde tüm hastalıklar arasında birinci ölüm nedenini kanserlerin oluşturacağı öngörülüyor.

En çok 66 yaşında

Yıllar içinde kalp hastalıkları ve kanserden ölüm nedenleri yaş eğrisine bakıldığında, 65 yaş altı ölüm nedenlerinde bu hastalık türlerinin birinci sırayı alması dikkat çekiyor. Genel tablo içinde kanserler genç yaşta da görülmekle birlikte genellikle yaşlı hastalığı olarak biliniyor. Kanser tanısının en sık konulduğu yaşın 66, kansere bağlı ölümlerde ise ortalama yaşın 73 olduğu belirtiliyor.

Prostat ve meme

Batı ülkelerinde en sık görülen kanserler arasında erkeklerde ilk sırayı prostat kanseri alırken kadınlarda meme kanseri görülüyor. Her iki cinste de en sık görülen ikinci kanser türünün akciğer kanseri olduğu belirtiliyor. Üçüncü sırada ise kolon ve rektum kanseri bulunuyor.

Tedaviler başarılı

Son yıllarda kanserde çok büyük bir artış görülmemekle birlikte kalpdamar hastalıklarına bağlı ölüm nedenlerinde oransal olarak düşüş yaşanması, kanser görülme oranını yükseltiyor. Kalp-damar hastalıklarına bağlı ölüm nedenlerindeki düşüşün en temel nedeninin ise tedavide daha başarılı sonuçlara ulaşılması olduğu belirtiliyor. Kanserin yaygınlığına bakıldığında ürküten bir gerçekle karşılaşılıyor. Buna göre, bugün doğan bir çocuğun, ömrü boyunca kanser olma olasılığının yüzde 41 olduğu belirtiliyor. Bu, günümüzde neredeyse her 2 çocuktan birinin kanserle karşılaşacağı anlamına gelse de ilerleyen yıllarda pek çok kanser türünün tedavisinin yapılacağı ve bazı türlerin kronik hale geleceği düşünülüyor. Kanserin günümüzdeki durumu Araştırmalar, bugün doğan her 2 çocuktan birinin yaşamlarının bir döneminde kanserle karşılaşma risklerinin yüzde 41 olduğuna işaret ediyor. Kanser ayrıca “en öldürücü hastalık” olma yolunda en büyük rakibi olan kalp hastalıklarını 2 yıl içinde geride bırakacak gibi görünüyor.

Kalp hastalıklarında 12, kanser türlerinde 16 yıllık ömür kaybı var!

Kanser türleri, ömür kayıpları açısından ilk sıralarda yer alan hastalıklar arasında bulunuyor ve ortalama 15-16 yıllık bir yaşam kaybına neden oluyor. Kalp hastalıkları ise daha yaşlı grubun hastalığı olduğu için bu sorunda 11-12 yıllık bir yaşam kaybı gerçekleşiyor. Bununla birlikte çocukluk çağı kanserleri özel bir grubu oluşturuyor ve ömür kayıplarının en fazlası bu grupta yaşanıyor. Araştırmalar, çocukluk çağı kanserlerinin yaklaşık 70 yıllık bir ömür kaybına neden olduğunu gösteriyor. Çocukluk çağı kanserlerini, kaybedilen yaşam süresi sıralamasında testis kanseri, rahim ağzı kanseri ve hodgkin lenfoma izliyor.

Her kanser türü aynı öldürücülükte değil!

Kanser görülme sıklığı ölüm sıklığı anlamına gelmiyor. Örneğin, prostat kanseri en sık görülen kanser olmakla birlikte aynı oranda ölüme neden olmuyor. Buna karşılık akciğer kanseri daha agresif ve hızlı seyirli bir kanser olduğu için, ölümler daha çok oluyor. Kanserlerin geneline bakıldığında “Tüm kanserlerin görülme sıklığı artıyor” çıkarımı doğru bulunmuyor. Bazı kanserlerde sıklık artarken, bazılarında azalma gözleniyor. Tablolara bakıldığında karaciğer kanseri, tiroit kanseri, melanoma ve böbrek kanserinin arttığı, bununla birlikte, gırtlak kanseri, akciğer kanseri, rektum kanseri, kolon kanseri ve rahim ağzı kanserinin azaldığı görülüyor. Sigara içme oranlarının tüm dünyada azalması, hastalığın azalmasının en önemli nedenini oluşturuyor.

Hazırlayan: Ceyda Erenoğlu