Kriz kavramı bir topluluğun olağan işlevlerini yerine getirmesini engelleyen, acil çözüm gerektiren, sıra dışı, beklenmeyen bir durum ya da ani değişiklik biçiminde tanımlanabilir. Saldırılar sonucu çocukların dünyanın güvenilir ve emniyetli bir yer olduğuna dair inançları sarsılır. Bu dönemde yetişkinler olarak onların güvenlerini kazanmak önemlidir.

Saldırılardan sonra aklınıza kelime gelmiyorsa, ona sarılarak "Bu gerçekten hepimiz için zor bir durum" demek her zaman işe yarar. Anne baba olarak her zaman onun yanında olacağınızı belirtin. Olanlar konusunda çocuğunuza dürüst davranın. Durumun ciddiyetini inkar etmeyin. "Üzülme her şey yolunda" demek çocuğun endişeleri azaltmaz ve çocuk yakın bir gelecek için bunun doğru olmadığını bilir.

Çocukların duygularını ifade etmelerine izin verin

Ev ve okul ortamında çocukların duygu ve düşüncelerini ifade etmelerine izin verin. Bazı çocuklar olayları tekrar tekrar anlatmak isterler; bu yaraları sarma sürecinin bir parçasıdır. Onu dikkatle dinleyin. Küçük çocuklar ise itfaiye aracı, ambulans gibi oyuncaklarla oynayarak duygularını ortaya koyabilirler. Genellikle en kısa zamanda olağan günlük programa dönmek uygundur.

Öğretmenler olağan ders programı dışına çıkarak şu soruları yöneltebilirler: "Olay olduğunda nerdeydin? Ne olduğunu, ne gördüğünü, neler işittiğini anlatmak ister misin? En zor, en kötü an ne zamandı? Duyguların neydi? Şimdi ne hissediyorsun? Seni en çok ne korkuttu?" Resim yapma, öykü yazma, anı köşesi oluşturma gibi etkinlikler öğrencilere duygularını ifade etme olanağı sağlar. Çocuklar hayatlarını kontrol edebildikleri duygusunu yeniden kazanmak için somut bazı etkinlikler için de yer alabilirler; örneğin saldırılara uğrayanlar için bağışta bulunmak, yakınlarına kart veya mektup göndermek, ölenleri anmak için ağaç dikmek...

Ölümü anlatırken basit bir dil kullanın

Yetişkinler ölümle ilgili konuşmalardan, törenlerden çocukları uzak tutarak onları koruyacaklarını düşünürler. Bu durum çocukta şaşkınlık ve kaygı yaratır. Ölümü anlatırken basit bir dil kullanın. Çocuğun yaşına uygun kısa, doğru bilgi verin. Çocuklarınıza medyada sık yer alan saldırılara ilişkin haber ve programları izletmeyin. İzleyebilecekleri diğer program önerilerinden söz edin. Her kriz bir fırsattır. Çocuğunuza bu saldırıların toplumumuzdaki tüm insanları bir araya getirdiğini anımsatın. Profesyonel destek alın. Okullarda görev yapan psikolojik danışmanlardan, hastanelerde çalışan çocuk psikologları ve psikiyatrlarından yardım alabilirsiniz.

Memorial Hastanesi

Pedagog Dr. Melda Alantar