Rafine şeker tüketimi hırçınlığı artırıyor

Sağlıklı beslenmeyen çocuklarda sadece fiziksel değil psikolojik sorunlar da oluşuyor. Fazla rafine şeker tüketimi hırçınlığı tetikliyor.

Çocuklarda sağlıklı beslenme, yeterli ve dengeli beslenme anlamına geliyor. Yeterli beslenmeyen bir çocukta; az besleniyorsa büyüme geriliği, çok besleniyorsa obezite sorunu görülüyor. Universal Taksim Alman Hastanesi Obezite Enstitüsü Direktörü Pediatrik Gastroenteroloji-Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Benal Büyükgebiz,“Dengeli beslenme çocuğun çok yönlü beslenmesini ifade eder. Tek yönlü beslenilmesi durumunda sağlıklı beslenmeden söz etmek mümkün olmaz” diye konuşuyor.

Büyümek için enerji şart

Büyümek enerji gerektiren biyolojik bir süreç olduğundan çocuk büyümek için enerji istiyor. Büyüme doku sentezi de gerektiriyor. Bu da; protein anlamına geliyor. Bebekler için örnek protein kaynağının anne sütü olduğu belirtiliyor. Beslenme biliminde, içeriğindeki proteinlerin vücut tarafından kullanılabilirliği ve içerdiği elzem amino asitler nedeniyle yumurtanın örnek protein olduğu belirtiliyor. Omega- 3 ve Omega- 6 kaynağı olmaları nedeniyle sıvı yağ, yeşil yapraklı sebzeler ve balık; lif ve vitamin kaynağı olmaları nedeniyle de sebze ve meyveler önemli bulunuyor. Demir ve çinko açısından zengin kırmızı et de çocuklar için, ‘olmazsa olmaz’ besinler arasında yer alıyor.

Mucizevi besin yok

Yendiği veya yenmediği takdirde sağlığı tehdit edecek besin bulunmuyor. Tüketilmemesi halinde mucize yaratacak besin olmadığı gibi, tüketilmesi halinde çocuk için zehir niteliği taşıyan bir besinde de yok. Önemli olan, sağlıklı besinlerin ağırlıkta olduğu bir beslenmenin sürdürülmesi . Yılda birkaç defa patlıcan veya patates kızartması yendiğinde sorun yoktur. Sakıncalı olan tercih edilmemesi önerilen besinlerin sürekli tüketimidir.”

Yağa dikkat

Yağ ve şekerden zengin beslenme, çocukların performanslarını olumsuz etkileyerek; okulda konsantrasyon, moral, enerji ve odaklanma sorunlarına yol açıyor. Fazla rafine şeker tüketimi ile hiperaktivite ve hırçınlık arasında ilişki olduğu yönünde bilimsel araştırma sonuçları bulunuyor. Şeker, un ve şekerli sıvılar gibi basit karbonhidratların da benzer etkileri bulunuyor. Bu nedenle tahıl, meyve, sebze ve diğer besin gruplarının ve şeker tüketiminin sınırlandırılması gerekiyor.

Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, sağlıklı beslenmeyen çocuklarla ilgili şunları söylüyor:

Büyüme geriliği gelişme riski yüksektir.

Zayıflık görülür.

Süre uzarsa, yukarıdaki soruna boy kısalığı da eklenir.

Depresyon ve anksiyete görülme sıklığı fazladır.

Özgüven zayıflığı vardır.

Hiperaktif davranışlar söz konusudur.

Algılama ve öğrenme kapasiteleri düşüktür.

Okul başarıları düşüktür.

Öğrenme ve kavrama zayıftır.

Hafıza ve beyin fonksiyonları olumsuz etkilenir.

Bağışıklık sistemlerinin zayıflığı sık sık enfeksiyonlara neden olur.

A vitamini, demir ve çinko eksikliği sorunları görülür.

Kavrama kapasitesini belirleyen en önemli faktörler arasında beslenme, genler ve çevre koşulları bulunuyor. Bu nedenle beslenmenin de öğrenme üzerinde etkili olduğu belirtiliyor. Hiçbir bilim insanının, “Bunları yersen daha zeki olursun” diyemeyeceğini söyleyen Prof. Dr. Benal Güyükgebiz, buna rağmen sağlıklı beslenmenin çocuk gelişimi ve öğrenme kapasitesi üzerindeki etkisinin inkâr edilemeyeceğini belirtiyor. Bu açıdan, çocukluk yaşlarındaki beslenme ile ilerleyen yıllardaki akademik performans arasında önemli bir ilişki bulunuyor.

Çocuklarınızı bunlardan uzak tutun; Doymuş yağlar, Trans yağlar, Basit şekerler, Tuz

Günlük Protein İhtiyacı

Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, günlük protein ihtiyacının, 4-6 yaşında yaklaşık 22 gram; 7-10 yaşında ise yaklaşık 28 gram olduğunu ve farkına varmasak bile yiyip içtiğimiz doğal besinlerin çoğunun içinde farklı oranlarda protein bulunduğunu söylüyor.

1 küçük şeftali 1.2 gram, 100 gram çiğ ıspanak ise 2.9 gram protein içeriyor. Yağdan yana zengin bir besin olan zeytinin bir 1 adedinde 0.05 gram protein bulunuyor.

Et tüketilemediğinde süt (1 su bardağı 6.4 gram protein içerir), süt ürünleri, yumurta (5.5 gram protein içerir) ve kurubaklagil gibi besinler zengin protein kaynakları olarak görülüyor.

Çocukların sağlıklı bir şekilde beslenmelerini sağlamak için onlara mutlaka ev yemeği tüketme alışkanlığı kazandırmak gerekiyor. Ancak günümüz çocuklarının çoğu, tencere yemeklerine rağbet etmiyor.

Okul çocuklarının beslenmesinde sadece ailelerin bilinçli olması yetmiyor. Okulların kantinlerinde satılan onlarca sağlıksız yiyecek ve içeceğin yerini sağlıklı olanlar almadıkça, tehlikelerle mücadele etmek mümkün görülmüyor. İhmal edilmemesi gereken bir başka noktanın okula gitmeden önce yapılacak sağlıklı bir kahvaltı olduğuna dikkat çekiliyor. Ayrıca, çocuklara tencere yemeği tüketme alışkanlığı da kazandırmak gerekiyor.

Yemekhane tercih edilmeli

Gastroenteroloji Beslenme Uzmanı Prof. Dr. Benal Büyükgebiz, okul kantinlerinin günümüzdeki şekliyle obezite gelişimi için büyük risk oluşturduğunu söylüyor. Büyükgebiz, sağlıklı ve dengeli beslenmenin kantinlerde satılan besinlerle sürdürülemeyeceğini dile getiriyor. Bu nedenle çocukların okul kantinlerinde satılan besinlerle değil, okulun yemekhanesinde çıkan yemeklerle beslenmeleri öneriliyor. Bu noktada, okul kantinlerinde satılabilecek besinlerin bir porsiyonunun 200 kilo kalorinin üstünde olmaması gerekiyor. Prof. Dr. Büyükgebiz, “Abur cubur olarak adlandırılan tek yönlü kalori kaynakları veya boş besin olarak adlandırılan yüksek kalorili ancak diğer besin öğelerinden eksik besinlerin; her tür şeker ve şekerlemelerin; çikolata, gofret ve bisküvi çeşitlerinin okul kantinlerinde satılmaması gerekiyor” diyor. Okul katinlerinde satılması gereken gıdaları ise şöyle sıralıyor:

Kantinde neler satılmalı?