Herkes yatağında uyurken yaptığı grafitiler saatler içinde duvardan sökülen, sonra da milyon dolarlara satılan Banksy’nin 85 eseri İstanbul’da... Gerçek kimliğini ve yüzünü yıllardır saklayan, belki de popülaritesinin bir kısmını buna borçlu olan Banksy’nin Lady Gaga, Christina Aguilera ve Leonardo DiCaprio gibi koleksiyonerlerden toplanarak oluşturulan “The Art of Banksy” sergisi huzurlarımızda...

Gece vakti, ıssız sokaklarda duvarlara resimler yapıyor ve ortadan kayboluyor. Ne yüzünü gören var, ne gerçek kimliğini bilen... Kim bu adam? Pek çok ülkede duvarlara çizdiği resimlerle ünlenen, dünyanın en gizemli İngiliz sokak sanatçısı Banksy! Savaşı, çevre sorunlarını, tüketim çılgınlığını eleştiren sanatçının derdi, çizimleriyle dünyada farkındalık yaratmak. Milyonlarca takipçisi var Banksy’nin ama haz etmeyeni de yok değil hani! Eserlerinin altına “Evine git problem çocuk” yazılıyor, çekinmeden küfür konduranlar bile var. Ama işin tuhaf yanı, üzeri karalanan hatta boyanan çizimlerinin önünde yüzlerce insan...

‘Banksy ile sıfırdan bir imparatorluk yarattık’

Bu kadar çok konuşulmasının bir sebebi de yarattığı gizem. Çok yakın arkadaşıyken menajeri, sonra da küratörü olan Steve Lazarides’le 12 yıllık ortaklığının ardından birbirlerine küsmeleri de belki oyunun bir parçası, bilemeyiz. Eserleri üzerinden para kazanılmasına hatta eserlerinin sergilerinin açıklamasına bile karşı olduğunu iddia edenler var ama gelin görün ki küs olduğu Steve Lazarides’in bu umurunda değil. 2014’te “Banksy: The Unauthorised Retrospective” (Banksy: İzinsiz Retrospektif ) sergisiyle Banksy’nin eserlerini satışa bile çıkarmıştı. Şimdi de Banksy’nin kulakları İstanbul’daki sergide çınlatılacak.

Dünyanın en ünlü “Kırmızı Balonu”ndan Banksy’nin zihnine yolculuk etme fikrinden doğan “The Art of Banksy” sergisi, İngiliz sokak sanatçısının dünyaca ünlü eserlerini bir araya getiren en büyük koleksiyon ve dünya prömiyeri de İstanbul’da. Küratörlüğünü küs olduğu Steve Lazarides’in üstlendiği sergide özel koleksiyonlar ve enstalasyonlar modern teknolojiyle buluşuyor. Bu arada Lazarides’in özel koleksiyonunun yanı sıra dünyanın farklı noktalarındaki koleksiyonerlerden toplanan eserler de yer alıyor. Aralarında Banksy’nin “Kırmızı Balonlu Kız”, “Gül Şimdi”, “Hizmetçi” gibi çok bilindik eserlerinin de bulunduğu 85 eserin toplam değeri yaklaşık 30 milyon dolar!

Lady Gaga’nın evinden İstanbul'a...

Koleksiyonerler arasında Lady Gaga da var, Christina Aguilera da, Leonardo DiCaprio da Janet Jackson da... Hangi eser hangi yıldızın salonundan ya da yatak odasından alınıp getirilmiş bilmiyoruz ama bazıları, karşılığında geçici süreliğine eserin replikasını istemiş. Nasıl bir büyüyse Banksy’ninki, eserini görmeden uyuyamıyorlar! “E madem yıldızların duvarlarından sökülüp ayağınıza kadar geldiler görmeden olmaz” diyerek dünya prömiyerinin yapıldığı gün Karaköy’ün yolunu tuttuk.

‘Ben değil, asıl popüler olan o’

Meşhur Rıhtım Caddesi’nde yürürken Global Karaköy binasına girerek birden Banksy’nin ilk eserini yaptığı yerde buluveriyorsunuz kendinizi, Londra’daki Rivington Street’te... Başka bir odada Banksy’nin duvara resim çizerken çekilmiş fotoğrafları var. Bir dönem eserlerini yaparken fotoğraflarının çekilmesine müsaade etmiş ama silüetten ibaretler. İlerledikçe demiryolu geçidinden dükkânlara, metrosuna Banksy’nin yaşadığı yerler karşılıyor sizi. Hatta İngiliz bir ailenin oturma odasına konuk oluyorsunuz. Sözü fazla uzatmayayım, ayrıntıları Steve Lazarides’ten dinleyelim.

Anlaşılabilir olmak gibi bir kaygı var mı eserlerde?

Hayır. Pek çok eser zaten söz içermiyor. Barındıranlar da anlaşılır zaten. Olanlar da basit şeyler.

Popüler kültürü eleştiriyorsunuz ama dünya çapında popülersiniz...

Ben değil, asıl popüler olan o. (Gülüyor.)

İstanbul prömiyerinde neler var?

Gündemdeki konulara dokunuyoruz. 15 yıl sonra bile hepsinin bir anlamı var. Umarım İstanbul’un tüm kesimi sergiyi gezer, eserlerden aldıkları mesajları kendi hayatına uygularlar.

Son yıllarda Banksy’nin eser sayısı azaldı...

Problem şu ki, eserin çizildiği duvar kısa sürede alınıp satışa çıkarılıyor. Bazısı 12 saatten bile az sürede götürülüyor. Duvarı söküp satan kişiyse milyoner!

Onu yakından tanıyan biri olarak, sergiye ne tepki verir?

İşin içinde ben olduğum için sergi hoşuna gitmeyecek ama eserlerin yapıldığı zamandan daha çok manası var günümüzde. O yüzden hoşuna da gidebilir.

Gelir mi dersiniz?

Gelmiştir belki! Burada olanları takip ediyordur. Karşı olduğu şeylere reaksiyon verir. Her an her şey olabilir. İstanbul’da ya da Türkiye’nin bir noktasında karşınıza çıkabilir. Şu anda burada bile olabilir.

‘Mesaj vermek istiyorsanız maske takın’

Banksy eserini yaparken yanında mıydınız?

Hemen hemen her seferinde yanındaydım.

Kendini neden gizliyor?

Herkes çok iyi bir pazarlama tekniği olduğunu düşünüyor ama değil.

Ne oldu da yolları ayırdınız?

Banksy ile dip dibe çalıştık 12 yıl boyunca. Sıfırdan çok başarılı bir imparatorluk yarattık. Ama ikimizin de farklı hayalleri vardı. Yollarımız ayrıldı.

Özlüyor musunuz?

Yok.

Yeni genç sanatçılarla da çalışıyorsunuz...

Banksy’nin çıkış noktası “Dünyaya mesaj vermek istiyorsanız maske takın, kendinizi göstermeden yapın”dı. Bunu başka sanatçılarla çalışmaya devam ederek yapıyorum. Onlardan biri de İstanbul’da da eserleri olan JR.

Sayılarla Banksy...

• Sergi çalışmaları 1 yıl, kurulumu 30 gün sürdü.

• Kurulum sürecinde her gün 30 kişi, toplamda 900 kişi çalıştı.

• 3 bin kilometre uzaklıktaki Londra sokaklarından esinlenerek tasarlanan sergi, 800 metrekarelik alana kurulu.

• Eserlerden en büyüğü 25 metrekare.

• Fahir Atakoğlu, sergiye özel 25 dakikalık füzyon müziğin kompozitörlüğünü yaptı.

Röportaj: Sema Ereren