Underground dönemini geride bırakıp bir sanat akımı haline gelen “graffiti ve sokak sanatı” artık müze duvarlarında... Pera Müzesi’ndeki “Duvarların Dili: Graffiti/Sokak Sanatı” sergisi, Türkiye’de ilk defa graffiti ve sokak sanatını müzeyle bir araya getiriyor. Dünyada da birkaç örneği bulunan serginin küratörlüğünü Roxanne Ayral yaptı. Sergide, graffiti kültürünün öne çıkan isimlerinden JonOne, Herakut, Logan Hicks, No More Lies, Funk, Futura ve C215 gibi farklı nesillerden ve disiplinlerden birçok sanatçının eseri bulunuyor.

Sokaklara ait bir sanatı müze gibi kurumsal bir mekâna sokmak aslında tartışmalı bir durum. Zira, graffiti yasadışılık atfedilen ve vandalizmle özdeşleştirilen bir sanat. Üstelik, sokaklarda bir tür kendini ifade etme yolu olan bu eserlerin hiçbiri bir müzenin parçası olmak için yapılmıyor. Ancak sokak sanatı gitgide daha geniş bir kültüre hitap ediyor, bir alt kültür öğesi olmaktan çıkıyor.

Müze, sokağa dönüşüyor

Sergide sanatçılar eserlerini bizzat orada, müzenin duvarlarında yaratıyorlar. Graffiti’ler altın varaklı çerçevelerde sergilenmektense, müzenin düzenini değiştiriyor. Graffiti müzeye değil, müze graffitiye ayak uyduruyor. Sonunda müze bir sokağa dönüşüyor, graffiti özüne sadık kalıyor. Hâlâ aykırı, yaratıcı ve özgür... Ve aynı sokaktaki gibi, eserler bir sonraki sergi için üstleri boyanana kadar orada kalacaklar.

Sokak sanatı kalıcı değildir. Bir gecede yerine bir başkası eklenir, her gün geçtiğiniz yolda bir anda karşınıza çıkarak sizi şaşırtabilir. Onları kalıcı yapan da fotoğraftır. İşte, “Duvarların Dili” sergisinde resimlerin yanı sıra Henry Chalfant ve Martha Coop’ın çektiği fotoğraflar da yer alıyor. Chalfant’ın New York metrosundaki graffiti’leri çektiği fotoğraf dizisi bir duvarı kaplıyor. Sergide ayrıca 80’lerden kalma minik bir plak arşivi ve 90’lardan kalma sprey boya koleksiyonu yer alıyor. Aslında sergi müze ile kısıtlı değil; sokakta da devam ediyor. Sergiden çıktıktan sonra Asmalımescit’te C215’in eserine rastladık mesela. Karaköy’e indiğimizde de Evol tarafından boyanmış bir elektrik kutusu vardı. Sanatçıların eserlerine Beyoğlu ve Beşiktaş’ın çeşitli yerlerinde rastlayabilirsiniz.

Sergi 5 Ekim’e kadar devam edecek. Pera Müzesi, cuma günleri 18.00-22.00 arası ücretsiz. Ayrıca, sergi kapsamında eylül boyunca çeşitli film gösterimleri ve atölyeler yapılacak.

‘Sokaklar bizden sorulur!’

Sergilere paralel olarak film gösterimleri düzenleyen Pera Film, bu sefer de sokağa ışık tutacak. 12 Eylül - 3 Ekim arasında gerçekleşecek film gösterimi, sokağa ve sokağın beslediği kültüre bir bakış sunuyor.

‘Sokak atölyede!’

Film gösterimlerinin yanı sıra Pera Eğitim tarafından “Sokak Atölyede!/ Sokak Sanatı” adı altında birçok atölye düzenlenecek. 15 yaş üzerindeki herkesin katılım gösterebileceği bu atölyelerde kendi tişörtünüzü ve çantanızı sokak sanatı teknikleriyle tasarlayabilir, sticker’lar yapabilir, stencil tekniğini uygulamalı olarak öğrenebilirsiniz. 3 Eylül’de başlayacak atölyeler 26 Eylül’de son bulacak.

Yazı: Alaz Zengin - Bade Çayır