Beykoz’da toprak devrimi

Toprak devriminin başladığı yer Beykoz Belediyesi yemekhanesi. Yemekhanede her gün 600 personel için düzenli yemek pişiyor. Yemekhaneden çıkan organik atıklar kaynağında dönüşüme alınarak elde edilen günlük 700, aylık 21 bin litre ‘kompost’ belediye serasında toprakla buluşuyor. Organik atıklar, Paşamandıra Meyve Bahçesi’ndeki seralarda yeni sebze ve meyvelerin yetişmesini sağlıyor. Kompostla yetişen domates, patlıcan, biber ve diğer sebzeler yine belediye mutfağında tencereye giriyor.

Temiz bir çevre için “sıfır atık” hedefiyle yola çıkılan Beykoz’daki toprak devrimine ilkokullardan alışveriş merkezlerine, sitelerden iş merkezlerine kadar tüm Beykozlular katılıyor.

Çocuklar da destek veriyor

Yeşil Okul Projesi ile Beykoz genelinde 56 ilköğretim okulunda öğrencilere verilen eğitimler neticesinde öğrenciler bahçe tipi kompost makinelerinde organik atıklardan kompost yapıyor.

Acarlar Mahallesi’nde bulunan AcrLoft AVM ile Maritza Evleri’nin yanında kurulan Atık Yönetim Merkezi ile Türkiye’de ilk kez bir site ve AVM’nin atıkları kaynağında kompostlaştırılıyor.

Çöpe değil doğaya gidiyor

Bu çalışmalar sayesinde Beykoz Belediyesi sınırlarından düzenli depo sahalarına gönderilecek atık miktarı büyük ölçüde azalmış durumda. Çünkü Beykoz’da günlük 250 tonun üzerinde evsel atık oluşuyor. Bunun yüzde 55-65’inin organik kökenli atık olduğu düşünüldüğünde günlük yaklaşık 135-165 ton araladığında organik atık ortaya çıkıyor. Bunun da yüzde 18-23’ü komposta dönüştürülüyor.

Hedef sıfır atık

Beykoz Belediye Başkanı Yücel Çelikbilek, “Belediye olarak temiz bir çevre için “sıfır atık” hedefiyle yola çıktık ve atıkların kaynağında toplanmasına başladık. Bu uygulamayla hem israfı önlüyor, hem doğaya ve ekonomiye katkı sağlıyoruz. Topraktan toprağa armağan olan bu geri dönüşüm uygulamasıyla temiz ve sürdürülebilir çevreye katkı sağlanırken, atık yönetimi konusunda bilinç oluşuyor” diyor.

Siz de evde yapabilirsiniz

Beykoz İlçesi’nde; Temizlik İşleri Müdürlüğü binasında, okullarda, evlerde ve bazı kuruluşların binalarında bahçe tipi kompost makinesi kullanılıyor.

Kompost makinesi tamamen manuel çalışıyor. Elektrik sarfiyatı söz konusu değil. Makinede havalandırma delikleri bulunuyor. Karıştırmak için çocukların da rahatça çevirebileceği bir mekanizması var. Değişik kapasitelerde modelleri mevcut olmakla birlikte ilçe genelinde kullanılan tipi 30 litre/hafta kapasitede.

Kompost makinesi ile kompost hazırlama

Makinenin ilk haznesine yemek atıkları, sebze/meyve atıkları, biçilen çimler ve yapraklar 4 hafta boyunca günde bir kez olacak şekilde beslenir.

Her besleme sonrası beslenen atığın ağırlıkça 1/10’u kadar odun talaşı eklenmeli. Talaş eklenmesinin sebebi karbon kaynağı oluşundan ve nem dengeleyici özelliğindendir.

Havalandırmanın iyi sağlanması için makine günde 2-3 kez çevrilmelidir.

4. haftanın sonunda beslemesi tamamlanan ilk hazne olgunlaşma evresine bırakılmaktadır. Olgunlaşma sürecinde de makine düzenli olarak her gün çevrilmelidir. Olgunlaşmaya bırakıldıktan 4 hafta sonra nihai kompost ürünü elde edilebilmektedir.

İlk haznenin olgunlaşmaya bırakılmasıyla diğer haznenin besleme işlemi başlamaktadır. İlk hazneye uygulanan prosedürlerin hepsi bu hazneye de uygulanmaktadır. 4. haftanın sonunda ikinci hazne nihai kompost ürünü eldesi için olgunlaşmaya bırakıldığında ilk haznedeki kompost 8 haftalık süreyi doldurmuş olacağı için ürün olarak alınabilmektedir. Nihai kompost ürünü park ve bahçelere, saksı bitkilerine uygulanarak toprağın organik maddece zenginleşmesini sağlamaktadır.

Organik atık nedir?

Meyve, sebze kabuklarından katı yiyecek atıklarına, yapraklardan hayvan kemik ve dışkısına kadar bitki ve hayvan kaynaklı atıklara “organik atık” adı verilir: