Çok bilindik bir sözdür, evde tasarrufu kadın yapar, parayı kadın biriktirir. Bunun için neler yapar?


Evde suyu, elektriği tasarruflu kullanır. Çamaşırlarını biriktirerek çamaşır makinesini haftada bir çalıştırır. Bunu da 22:30'dan sonra yapar. Bu saatlerde elektrik ucuz olduğu için. Fazla su sarf edildiği için elde bulaşık yıkamaz, Bulaşık makinesini doldurarak kullanır, yine geç vakitlerde. Tasarruflu ampul kullanır. Hangi markette ne kadar uygunsa oralardan alışveriş yapar. Yazdan reçelini, konservesini yapar. Hava çok kötü değilse toplu taşımaya binmez, yürür. Giysileri için sezon sonu indirimleri takip eder. Bir kumbara edinir, her gün içine mutlaka bir-iki lira atar, zor günlerinin kurtarıcısı olsun diye...


Ayrıca çocuklarına da tasarruf konusunda örnek olmaya çalışır. Para biriktirmek kadar harcamayı da öğretir. Satın almak istediklerinin istek mi ihtiyaç mı olduğunu ayırt etmesi konusunda yardımcı olur. Bazı ihtiyaçların ertelenebileceğini, fakat tasarruf etmenin kesinlikle ertelenmeyeceğini anlatır. Satın almaktan çok hediye ve yardımlaşmayı öğretir.


Evet, hepsi yapılıyor ama bir aşamaya gelince; çocukların finansal araçlarla tanışması şart oluyor. Mesela ödeme kartları.


Yetişkinler için hayati öneme sahip kredi kartlarını tabii ki çocuklar kullanamıyor. Kullanması da gerekmiyor zaten, ancak 'ön ödemeli kartların' biz ebeveynler tarafından bilinmesinde fayda var. Ayrıca bu kartların kredi değil, ödeme kartı olması açısında da dikkat çekici.




Kontrol etmenin başka bir yolu

Çünkü çocuklar iki haneli yaşlara geldiklerinde, -kontrollü olarak- bazı şeyleri kendilerine ait olsun istiyorlar; tıpkı telefon, tablet gibi elektronik eşyalara sahip olunca anne-baba ödeme araçlarına da özeniyorlar. Tıpkı benim çocuklarım gibi... Ayrıca kent yaşamı, 10 yaş üzerindeki çocuklarınızın zaman zaman kontrolümüzde harcama yapmasını gerekli kılıyor. Hatta bazen internetten alışveriş yapma istekleri bile gündeme gelebiliyor. Bir-iki kez şahit oldum; yetişkinler, çocuklara kendi kredi kartlarını veriyorlar. Bu durumda çocukların kartla ödeme konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor. Onları harcama konusunda bilinçlendirmek için de alternatif bir yöntem bence bu kartlar. Ya da en basitinden; çocuklara verdiğimiz harçlıkları nasıl harcadıklarını, öğrenmek istiyoruz. Bu anlamda da ön ödemeli kartlar, ebeveynler için gerçek bir takip mekanizması. Hadi takip demeyelim de kontrol olsun...


Şimdi, bunları şu nedenle anlatıyorum:


Hiç yolunuz düştü mü bilmem ama, ülkenin her tarafına yayılmış Halk Eğitim Merkezleri var. Bu merkezlerde aklınıza gelebilecek her türlü eğitim veriliyor. Öneririm, özellikle ücretsiz ebeveyn eğitim programlarını yakın takibe alabilirsiniz. Ve bu merkezlerin genellikle bir de konferans salonları oluyor. Geçenlerde Kadıköy'deki Halk Eğitim Merkezi'nin yakınlarındaydım, "Evin Hesap Uzmanı Kadın" başlıklı bir seminer olduğunu görünce, hemen daldım içeriye. Finansal Okuryazarlık ve Erişim Derneği (FODER) ve MasterCard işbirliğinde yürütülen seminerde kadınların finansal sisteme nasıl dahil olabileceklerinin yolları anlatılıyordu.


İşte, ön ödemeli kartların farkına bu seminerde vardım... Bunun üzerine hem FODER Başkanı Özlem Denizmen'e hem de MasterCard Türkiye ve Azerbaycan Genel Müdürü Yasemin Bedir'e sorular yönelttim. Ön ödemeli kartlar meğer 2012'den bu yana varmış. Tabii ki insan, ihtiyaç hissetmeyince farkında da olmuyor...


Finansal okuryazar kadın

FODER; kadınların finansal sisteme dahil olarak tasarruf konularında bilinçlendirilmesine yardımcı oluyor ve finansal okuryazar bireyler olmaları için hedefler belirleyip uygulamalar yapıyor. Son iki yıldır kadınların ekonomiye aktif katılımın sağlamak, finansal okuryazarlık seviyelerini yükseltmek, kadının potansiyelini geliştirmesi için gerekli bilgiye ulaşması ve gelişmesini sağlamak amacıyla "Evin Hesap Uzmanı Kadın" projesini gerçekleştiriyor. Derneğin kurucu başkanı Özlem Denizmen, 'finansal açıdan okuryazar kadın'ı şöyle tanımlıyor:


"Ekonomik yaşama aktif olarak katılabilen, finansal sistemin içinde yer alan kadındır. Bu kadın güçlü, bilinçli ve özgürdür."


Gerek verdiği seminerler gerekse TV programıyla 50 bin kadına birebir ulaştığının belirten Özlem Hanım, kadınların ve çocukların çok farklı finansal ihtiyaçları olduğuna dikkat çekiyor. "Hane bütçesini yönetmek ve sorumlu bir şekilde para idaresi yapabilmek adına, araştırılan piyasalardaki mevcut tedarik anlamında karşılanmayan bir ihtiyaç ortaya çıkıyor. Doğum günleri, özel günler ve tatillerde ön ödemeli kartlar büyük önem taşıyor" diyor. Ayrıca yapılan araştırmalara göre ailelerin yüzde 70'i çocuklara para yönetimini öğretmek için ön ödemeli kartın iyi bir yöntem olduğunu düşünüyormuş. Çocukların parayı nasıl harcadığını izlemek için iyi bir araç olduğunu düşünen aile orani ise yüzde 67 imiş.



FODER Proje ve Eğitim Uzmanı Melisa Mumcu, Sarıyer Halk Eğitim Merkezi'ndeki eğitimde.


Banka hesabına gerek yok

MasterCard Türkiye ve Azerbaycan Genel Müdürü Yasemin Bedir'e de para yüklenebilen, nakit yerine geçen ön ödemeli kartların özelliklerini sordum. Yasemin Hanım'ın belirttiğine göre; bu kartları edinmek için banka hesabına gerek olmadığından hesap işletim ve ekstre ücreti de yokmuş. Adres ve kimlik bilgisiyle herkes alabilirmiş. "Sadece karta yüklediğiniz para kadar harcama yapabilirsiniz. Karta tekrar bakiye yüklediğinizde yeni bakiye kadar harcama yapma şansınız olur" diyor. Paradan daha kullanışlı ve güvenli olduğuna dikkat çekiyor. Ödemeli kartın bakiyesi şifre ile korunurmuş. Kayıp veya çalınan kart bloke edilir ve bakiyesi yerine verilecek yeni bir karta aktarılırmış. Kart kaybolsa da para kaybolmazmış. İnternet alışverişlerinde kullanılabilirmiş. Yasemin Hanım, konu çocuklar olunca tedbirli olmakta fayda var, diyor ve ekliyor: "Diyelim ki çocuklarınız dışarı çıkıyor, siz onlara harçlık verdiniz... Parasını düşürdü, cebindekini çaldırdı, diye düşünmek istemiyorsanız, çocuğunuza ön ödemeli kart verebilirsiniz. Hem de harcamalarını kontrol altında tutabilirsiniz."


Eğitimler sürecek

Evin Hesap Uzmanı Kadın programının birinci faz eğitimleri Nisan-Haziran 2015 döneminde Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) işbirliğiyle yüz yüze eğitimlerle yapılmış. Bu ilk fazdaki eğitimlerde seçtikleri 10 ilde-1,7 milyondan fazla kadının SGK'lı olduğu Ankara, Sakarya, Zonguldak, Manisa, Adana, Eskişehir, Kayseri, İstanbul, Bursa ve Antalya illerinde- 18-35 yaş arası SGK kaydı olan çalışan kadınlara sigortalılığın faydaları, bütçe yapmanın yararları, temel finansal kavramlar, bankacılık ve kartlı ürün sistemlerini bilinçli kullanmak, tasarruf ve birikim bilincini geliştirme konularında eğitimler vermişler. Eğitimin ilk bölümünde kadınlar SGK haklarını öğrenmişler. Finansal okuryazarlığa odaklandıkları ikinci bölümünü FODER hazırlamış. İki saatlik yüzyüze eğitimin ardından soru-cevap bölümleri yapılmış. İkinci senelerinde erişimlerini 10 katına çıkarma hedefiyle Halk Eğitim Merkezlerini, sosyal medya ve dijital kanalları da projeye dahil etmişler. Projenin erişim ve kapsamı giderek gelişecekmiş.


Sonuç olarak ön ödemeli kartları, çocuklara para yönetimini öğretmek ve harçlık vermenin yanı sıra biz kadınlar kendimize birikim sağlamak, yaşlı anne-babalarımıza hediye kart şeklinde de kullanabiliriz. Milletçe kredi kartı kullanımındaki beceriksizliğimizi bir yana bırakıp, uygun finansal araçları tespit edip hayata geçirmekte fayda var.


Hayriye Mengüç








Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.