Yüzüklerin Efendisi’ndeki Gandalf’a benzeyen dış görünüşüyle 85 yaşındaki profesyonel şüpheci James Randi, 1970’lerin başından bu yana “doğaüstü” diye bir şey olmadığını kanıtlamaya çalışıyor, üstelik dünyanın dört bir yanındaki falcı, astrolog, medyum, şifacı ve homeopatlarla mücadele ediyor.

Mücadele yöntemi açık ve net bir vaat: “Canlı yayında yalan söylediğinizi kanıtlayamazsam size 1 milyon dolar ödeyeceğim” diyor. Gene de bu parayı almaya gönüllü kişi bulmakta zorlanıyor. Zira 15 yaşından beri yani tam70 senedir sahne sihirbazı olarak çalışan ve alanının en iyisi kabul edilen James Randi’nin bilmediği numara yok.

Mesela onun huzurundaysanız, zihin okuduğunuzu iddia edemezsiniz; tam tersine o sizi tufaya getirip zihninizi okumayı başarır. Gerçi kendisi zihin okuma diye bir şeyin olmadığını, sadece birkaç basit numarayla öyleymiş gibi gösterebileceğinizi iddia ediyor, o da ayrı konu. “Gençken sahnede seyirciyi esas olaya hazırlamak için zihin okuma, metal nesneleri bükme, hareketsiz cisimleri zihin gücüyle kıpırdatmak gibi küçük numaralarla şova başlardım” diyor zaten. “Oysa bir takım şarlatanlar da aynısını yapıyor, dahası illüzyonistler için çocuk oyuncağı sayılacak şeyleri ‘doğaüstü’ diye yutturuyor.”

Randi büyüdükçe efsanevi sihirbaz Houdini’nin rekorlarını kırarak “Muhteşem Randi” lakabıyla anılır olmuş. Bir “zincirkıran” olarak sayısız kilitle vücuduna dolanmış zincirleri çözmesi en fazla birkaç saniyesini alıyormuş. Bugünkü şöhretini kazanmasına gelince... Randi, kaşık bükücü ve zihin okuyucu Uri Geller’ın en sıradan illüzyon numaralarını millete “paranormal güç” olarak yutturan bir şarlatan olduğunu düşünüyordu. Johnny Carson Show’a konuk oldukları bir akşam Geller’in ipliğini kelimenin tam anlamıyla pazara çıkardı ve hile yaptığını seyirci önünde kanıtladığı yetmiyormuş gibi onunkilerden çok daha karmaşık numaraları Geller’in şaşkın bakışları önünde hızla sergiledi. Geller kendisine iftira ettiğini öne sürdüğü Randi’ye 15 milyon dolarlık bir tazminat davası açtı ama kaybetti. Ardından yeni bir dava açtı ama adalet sistemini oyaladığı gerekçesiyle mahkemeye 120.000 dolar tazminat ödemek zorunda kaldı. Sonra da zaten ne karizması kaldı, ne şöhreti...

"Bastonunu kırdım, iyileşeceksin!"

Randi’nin bir sonraki hedefi hayaletleri fotoğrafladığını iddia eden Ted Serios oldu. Derken sıra objeleri zihin gücüyle hareket ettirebildiğini ve kitap sayfalarını dokunmadan çevirebildiğini öne süren medyum James Hydrick’e geldi. Hydrick’in oyununu ortaya çıkarması birkaç dakikasını aldı. “Falcıların ve şifacıların benim sahne repertuarımda bulunmayan herhangi bir numara yapabildiklerine şahit olmadım. Aramızdaki tek fark onların bu numaraları ‘mucize’ olarak nitelemesi ve masum insanları dolandırması” diyen Randi zamanla, Sylvia Browne, Rosemary Altea ve James Van Praagh gibi sözde şifacı ve medyumların sahtekârlıklarını ortaya çıkardı. Yalan söylediğini kanıtladığı kişiler arasında bu aralar bizde de popüler olan João de Deus yani Tanrı’nın Adamı adıyla çalışan Brezilyalı psişik cerrah da vardı. Kanseri zihin gücüyle teşhis edip iyileştirdiğini öne süren Peter Popoff’u hezimete uğratmasıysa büyük sansasyon oldu. Popoff onu izlemeye gelenler arasındaki hasta kişileri güya iyileştiriyordu. Tabii aslında kopya çekiyordu. Başta karısı olmak üzere sahne arkasında görev yapan kalabalık bir ekibi vardı ve izleyicilere dair topladıkları bilgileri ünlü şifacıya kulaklık aracılığıyla aktarıyorlardı. Randi bunu sezdi ve radyo dalgalarını normal sese dönüştürebilen bir cihaz yardımıyla tüm dünyaya canlı yayında gösterdi. Kulaklıktan gelen sözler net bir şekilde duyuluyordu: “Virgil Jorgenson. Dikkat et bak, ismi Virgil. Arkada oturuyor, bastonlu olan. Dizlerindeki kireçlenme yüzünden yürüyemiyor. Hah, işte o...” Cümle âleme rezil olan Popoff kısa bir süre sonra iflasını istemek zorunda kaldı. Randi hadisesinden sonra artık yılda 30-40milyon kazanma imkânı kalmamıştı.

Tarihindeki en büyük seküler buluşması

Randi’nin geçen yıl düzenlediği Reason Rally, tarihin en büyük ateist-seküler-hümanist buluşmasıydı. Komedyen Bill Maher’den rock grubu Bad Religion’a, yazar Taslima Nasrin’den oyuncu Eddie Izzard’a sayısız ünlü ateist sahneye çıktı. Önemli bilim insanları da vardı. Randi şöyle dedi: “Aydınlanma Çağı, 1790’da başladı ama sanki artık neredeyse etkisiz hale getirildi. En basiti bilim karşıtı Bush yönetimine şahit olduk. Bush’la öteki cumhuriyetçilerin mantık ve ahlakla işleri yoktu. Hatta mantıktan, deneysel bilimlerden yana olanları aşağılıyorlardı. Şüpheci olmak onların gözünde insanlık suçu işlemek gibi bir şeydi. Fakat işte buradayız. Bir ilki gerçekleştiriyoruz. Bu kadar çok sayıda cesur insanın bir araya gelmesi öyle muhteşem bir şey ki uzun süre hatırlanacak.”

Haber: Gülenay Börekçi