Hepimiz, son birkaç gündür dünyada insanların eylem yaptıklarını duyuyoruz. “Sadece iki yasa tasarısı için bu kadar tantana yapmaya ne gerek var?” diyebilirsiniz. Fakat aslında “paylaşımın” çok önemli olduğu dünyada, içerik sağlayıcıları, teknoloji devi olan ne Yahoo, ne Facebook ne de Google. İçerik tamamen insanlar ve hükümetleri zorlayan ise insanlar artık bunun farkındalar. Düşünün, bir arkadaşınız herhangi bir sitede bir blog yazısını paylaşıyor ve onun görüşleri, zevki her zaman sizin için önemli. Paylaştığı şey bir ürün hakkında değerlendirme. Peki bu değerlendirme en çok kimi rahatsız eder? Tabiki üreticisini. Yani SOPA ve PIPA denen internette kullanılanların telif hakkını korumaya yönelik yasa tasarıları. Bu yasa tasarılarının tehlike olarak gördüğü bizlerin paylaşma yeteneği. Yani çevrimiçi korsanlığı engellemek için Amerikan hükümeti, yaptırımı ağır olacak kararlar alma aşamasında...




Bu nedenle telif hakkı, internet bu kadar yaygın olmadan önce, insanlar “paylaşma” kelimesini bu kadar çok kullanmazken aslında paylaştıkları kasetlerle başladı. Amerikan Hükümeti medya patronlarının büyük baskısı nedeniyle 1992 yılında, Audio Home Recording Act (AHRA)'ti hazırladı. Bunun nedeni insanlar radyolardan kasetlerine sevdikleri parçaları kaydedip, arkadaşlarına veriyordu. Bu durdurulmak istendi fakat medya için bu da yeterli değildi. Onlar “kopyalama” işlemini tamamen yasaklamak istiyorlardı. 1998 yılında çıkan Yeni Çağ Dijital Telif Kanunu (Digital Millenium Copyright Act / DMCA) ile kopyalanamaz ürün satmak hedeflendi. Yasanın içeriği teknolojik cihaz üretmeyi ve yaymayı veya telif hakları saklı olan eserlere ulaşmayı önleyen tedbirleri, devredışı bırakmayı amaçlayan servisleri suçlu kılıyordu. Bu elinizi suya sokup, kuru çıkmasını beklemek gibi bir şeydi. 2001'de ise Avrupa Birliği bu yasaya benzeyen bir yasa olan Telif Hakkı Direktif'ini yürürlüğe koydu.




Konunun uzmanları SOPA ve PIPA'nın teklif edilenden daha fazla yetkisi olacağını söylüyor. Dün akşam ise, Wikipedia'ya girenler bir şokla karşılaştılar. Ekranda siyah bir görüntü vardı. Wikipedia'nın yaptığı bir çok internet sitesinin, tepkilerini göstermek amacıyla yaptıkları eylemlerden biriydi. Fakat bu sefer ki, aslında tüm dünyayı etkileyecek bir yasa tasarısını engellemekti. Google eyleme desteğini "Kongreye iletin: Lütfen interneti sansürlemeyin!" açıklaması ile verdi. Bunun yanı sıra incisözlük başta olmak üzere bir çok Türk internet siteside eyleme destek verdi.




Buna rağmen Amerikan temsilciler meclisi ve senatonun hazırladığı tasarı sadece online korsanlığı engellemekle kalmıyor. Teknoloji devleri Mozilla ve Google bir zamanlar bu tasarıyı onaylarken, şimdi tasarının Hiçbir şekilde geçmesini onaylamıyorlar. İşte bu tasarı nasıl etkileyecek?




PIPA ve SOPA nedir?




PIPA


PIPA, IP Koruma Yasası (Protect IP Act) Fikri Mülkiyeti Koruma Kanunu , ilk olarak Amerikan Senatosuna, Patrick Leahy, Orrin Hatch ve Chuck Grassley tarafından 12 Mayıs 2012'de sunulmuş. PIPA, yeniden hazırlanmış bir tasarı. Bu tasarıdan önce orjinali Combating Online Infringement and Counterfeits Act (COICA) 2010 yılında reddedilmişti.




Eğer PIPA tasarısı geçerde, uygulanmaya başlanırsa, Amerikan hükümeti çiçeği burnunda yasa olan kurallar ile dünya üzerinde Amerikan kökenli olsun olmasın tüm internet sitelerine dava açma hakkına sahip olacak ki, zaten dünyada Türkiye'de dahil olmak üzere neredeyse tüm siteler Amerikan domainine sahip.




Peki yasa geçerse Amerikan hükümetinin yetki alanı ne olacak?

  • Telif haklarına aykırı olan Amerikan internet sağlayıcılarını, websitelerine erişilmesi konusunda engel koyacak.
  • Herhangi bir internet sitesi veya bloga dava açıp, onu kara listeye alıp, internet ortamında silinmesini sağlayabilir.
  • Kara listeye alınmış bir sitenin diğer sitelerde reklamı varsa, ilgili sitelerin reklam hesaplarından çıkarılmasını isteyebilir.
  • Şirketler herhangi bir internet sitesine, haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle dava açabilir.


SOPA


SOPA ( Stop Online Piracy Act ) Çevrimiçi Korsanlığı Önleme Yasası, temsilciler meclisine 26 Ekim 2011'de Lamar Smith tarafından sunuldu. PIPA gibi SOPA'da daha önce hazırlanmış bir tasarının devamı. Bu yasa 2008'de hazırlanan PRO- IP Act'di.




Eğer SOPA geçerse, PIPA ile birlikte işleyecek. Electronic Frontier Foundation gibi kurumlarında açıkladığı gibi SOPA'da PIPA gibi Amerikan Hükümetine ve şirketlere dava açma konusunda bir çok hak veriyor.





  • Amerikan Baş Savcısı, telif haklarını ihlal eden bir site ile temasta olan arama motoru, reklamcı, DNS sağlayıcısı, server ve ödeme şirketlerine dava açabiliyor.
  • Ödeme şirketleri çalıştıkları sitenin en ufak bir ihlalini gördüğü anda ve güçlü dayanakları varsa, o site ile çalışmayı istediği an kesebilecek.
  • Özel şirketler, kendi telif haklarını ihlal ettiğini düşündükleri internet sitelerini takibe alacaklar. Şirketler böylece, ilgili sitenin ödeme şirketi ile direk temasa geçerek, tüm ödemelerinin kesilmesini isteyebilecek. Ödeme şirketinin ve sitenin istenilen şeyi yapması için 5 günü olacak.


Teknoloji devleri nerede duruyor?


Aslında bir çok teknoloji devi bu yasa tasarılarını destekliyordu. Apple, Intel, Corel, Dell, Microsoft, Adobe ve 23 büyük teknoloji şirketi BSA (Business Software Alliance) 'nın destekçisi. Buna rağmen Google ve Mozilla gibi iki dev, bu kez yasa tasarılarının değil halkın yanında.




Mozilla, şiddetli şekilde bu tasarılara karşı olan bir kurum. Nedeni ise iki tasarı da da DNS filtrelemesinin kullanılmasından bahsediyor. Mozilla, bir çok teknoloji devi gibi DNS filtrelemesinin daha fazla güvenlik riski oluşturacağı ve DNSSEC sistemini yavaşlatacağını söylüyor.




Peki bu kadar şey sizi nasıl etkileyecek?


PIPA ve SOPA'yı kısaca anlattıktan sonra, bu kadar teknolojik bir olayın bizi, sıradan ve halktan insanları nasıl etkileyeceğine bakalım...




Blog siteleri kapanabilir...


Etliye sütlüye karışmayan kendi halinde, yaşadıklarını, sevdiği ürünleri, sevdiği şarkıları veya memenun kalmadıklarını blogumda paylaşıyorum diyorsanız, eğer telif hakkını ihlal ettiğinize inanılıyorsa size dava açılabilecek.




PIPA ve SOPA'da özellikle altı çizilen devletin ve şirketlerin telif hakkı, aslında daha fazla telif hakkı ihlaline sebep olacak. Blogunuzda yayınladığınız her şey noktasına virgülüne kadar sizi ve blog sağlayıcınızı bağlıyor.




Diyelim ki siz bir gün blogunuzda bir markanın logosuyla birlikte bir içerik paylaştınız ve marka içeriği beğenmedi. Sizin amacınız, düşünceleriniz her ne olursa olsun, ilgili şirket bu konuda sizi suçlayabilir ve bu davranışı doğru bulunabilir.




İnnovasyona elvada...


Bu değişiklikler internet üzerinde, uzmanların yaptıkları pazarlama tekniklerinde olacak yenilikleri kısıtlayacaktır. Bu yasalar internet ilk çıktığı zaman var olsaydı, bir çok internet sitesi bu kadar bilinir olabilir miydi? Eğer olsaydı, şüphesiz Facebook, YouTube, MediaFire, SoundCloud, Twitter, DropBox gibi çevrimiçi korsanlığın kullanıldığı Hiçbir site varolmazdı. Peki, siz internetin bu siteler olmadan nasıl bir yer olabileceğini düşündünüz mü?




Şarkı söyleyen bir çocuğa yasal tepki mi?


Beğendiğiniz şarkıyı dinliyorsunuz veya sesinizin iyi olduğunu düşünüp siz söylüyorsunuz... Ya da çocuğunuz evde bu şarkıyı kendi söylüyor siz de kaydediyorsunuz. Çok beğendiğiniz ya da ilgi çekici bulduğunuz için Youtube'da paylaşıyorsunuz. Bu yasalar çıktığı takdirde, herhangi bir şarkının bu şekilde kullanılması telif yasalarına aykırı olacağından siz ciddi yasal yükümlülükler altına gireceksiniz ve başınız sadece 3 ya da 4 dakikalık bir eğlence yüzünden çok ağrıyacak.




Amerikan hükümeti evrensel bir değişimin peşinde...


Amerikan Hükümeti yetkilileri ve özel şirketler bu yasaların sadece Amerika'da yürürlüğe girmesinin yeterli olduğunu düşünmüyorlar ve diğer ülkelerinde bu yasaları kabul etmesini bekliyorlar. Şayet bu yasa tasarısı geçerse, bu yasaların uygulanacağı bir sonraki ülke sizinki olabilir.




Ne yapabiliriz?


Bu konuyu tanıdığınız herkesle paylaşın. Sadece Amerikan Hükümeti'nin alacağı basit bir karar olmadığı için internet üzerinde bu yasaya karşı olan tepkilere e-mailinizle veya internet üzerinden imza ile destek olabilirsiniz. Bulunduğunuz ülke hiç önemli değil, her nerede olursanız olun orada çıkacak bir yasa tüm dünyayı etkileyecek.




Yasa tasarısı onaylanmadı, tehlike geçti mi?


Hayır, çünkü SOPA sorumlusu Lamar Smith, Temsilciler Meclisi'ne önerisini Şubat ayında yenileyeceğini söyledi. PIPA sorumlusu senatör Patrick Leahy ise 24 Ocak'ta yasa tasarısı lehine oy vereceğini açıkladı.





Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.