Kimler risk altında?

Günümüzde kanser tedavisi konusunda oldukça fazla ilerleme kaydedilmiş olmasına karşın yine de bu hastalık türü insan ölümlerinin başta gelen nedenleri arasında yer almaya devam etmekte...

Koruyucu hekimliğin öneminin giderek daha iyi anlaşıldığı günümüzde hastalıklar aydınlatılırken özellikle hastalığın kimlerde sık görüldüğü, üzerinde önemle durulan bir konu haline gelmiştir. Bu "jinekolojik kanserler" adı verilen hastalık grubu için de böyledir ve bu kanser türünün kimlerde nispeten fazla görüldüğünü ortaya çıkaran binlerce çalışma yapılmıştır ve yapılmaya devam edilmektedir.

Aşağıdaki yazıda bu çalışmaların sonuçlarının çok genel bir özetini bulacaksınız...

Jinekolojik organlarda görülebilen kanserler sıklık sırasına göre rahim, yumurtalık, rahim ağzı, vulva (genital bölgenin dış kısmı), vajina ve diğer ender kanser türleridir. Yazıya ayrıca meme kanserleri de dahil edilmiştir.

Dikkat: Jinekolojik kanserler diğer hastalıklara (örnek astım, yüksek tansiyon, kalp hastalıkları, şeker hastalığı...) göre nispeten ender görülen hastalıklardır ve çoğu durumda ileri yaşlarda ortaya çıkmaktadırlar. Ancak kanser erken tanısı zor ve tedavisi de kısıtlı ve zor olan bir hastalıktır. Bu nedenle kanserden korunma daha da ön plana çıkmaktadır. Aşağıdaki risk faktörlerinin varlığı kanserin ortaya çıkacağını göstermemekte yalnızca riski arttırmaktadır. Benzer şekilde aşağıdaki risk faktörlerinin olmaması da kanserin ortaya çıkmayacağı anlamını taşımamaktadır.

Genel risk faktörleri;

• Aile öyküsü

Özellikle yumurtalık, meme ve rahim kanserleri aile bireyleri arasında geçiş gösterebilmektedir ve son yıllarda bu kanserlere (yumurtalık, meme ve kalın barsak) neden olan genin yapısı aydınlatılmış durumdadır (BRCA geni).

• Hiç doğum yapmamış olmak

Özellikle meme ve rahim kanseri hiç doğum yapmamış olanlarda daha sık görülmektedir.

• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar geçirmiş olmak

Özellikle HPV (genital siğil yapan virüs) rahim ağzı ve vulva kanseriyle oldukça yakın ilişkili bulunmuştur.

• Sigara kullanmak

Yine rahim ağzı kanseri ve vulva kanseri sigara kullanan kadınlarda daha sıktır.

• Kilolu olmak

Özellikle rahim kanseri fazla kilolu ve adet düzensizliği (gecikmeler şeklinde) olan kadınlarda daha sık görülmektedir.

• Jinekolojik muayenelere düzenli olarak gitmemek

Jinekolojik muayene bazı kanser türlerinin (rahim ağzı kanseri, meme kanseri) erken tanısı için ve özellikle de kanser açısından risk altında olan kişilerin belirlenerek gerekli yaşam tarzı değişikliklerinin planlanması için iyi bir fırsattır. Bu fırsatı kullanmayan kadınlarda özellikle rahim ağzı kanseri nispeten daha sık görülmektedir.

• Diğer

Kontrolsüz bir şekilde, progesteron içermeyen östrojen türü ilaçları kullananlarda rahim kanseri ortaya çıkma riski artmaktadır. Yine yumurtlamayı sağlayıcı ilaçları uzun süreli olarak kullanan kadınlarda yumurtalık kanseri ortaya çıkma riskinde artış olduğunu gösteren birkaç bilimsel çalışma bulunmaktadır.

Görüldüğü gibi yukarıda anlatılan risk faktörleri arasında genetik yapı hariç, diğerleri nispeten kolay bir şekilde kontrol edilebilir durumdadır. Bunun için şimdiden gerekli yaşam tarzı değişikliklerini yapmaya başlamanız sağlığınıza katkıda bulunacaktır.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı

Jinekolog Operatör Dr. Kağan Kocatepe