Spiral, oldukça etkili ve kullanımı kolay bir yöntem olarak en sık kullanılan doğum kontrol yöntemleri arasında yer alıyor.

Spiral nedir?

Doğum kontrol aracı olarak kullanılan spiral, 2-3 santimetre uzunluğunda, T şeklinde ve metal ya da plastik malzemeden yapılmış bir alettir. Bu küçük aracın üzeri, gebeliğin oluşmasını engelleyen özel bakır tellerle sarılıdır. Bazı spiral çeşitlerinde progesteron hormonu salgılayan parçalar da bulunur ve bu tür spirallere de ‘hormonlu spiral’ adı verilir.

Spiral ne işe yarar?

Spiralin üzerindeki bakır teller ya da hormon salgılayan araçlar, yumurtaların rahme ulaşmasını ve spermin yumurta ile buluşmasını engelleyerek gebeliğin oluşmasını engeller. Spiral aynı zamanda rahim ağzındaki sıvı yoğunluğunu da arttırarak spermlerin rahim içerisine ulaşmasını önler.

Kimler spiral kullanabilir?

Normal bir şekilde adet gören her kadın spiral kullanabilir. Yine de doktorunuz spiral takmadan önce gerekli kontrolleri yaparak spiralin sizin için uygun bir gebelikten korunma yöntemi olup olmadığını açıklayacaktır.

Kimler spiral kullanamaz?

Spiral, rahim içerisine yerleştirilen bir araç olduğu için, rahminde herhangi bir hastalık ya da anormallik bulunan kadınlar için önerilmemektedir. Ayrıca aşağıdaki durumlarda da spiral kullanımı önerilmez:

• Genital enfeksiyon durumunda,
• Dış gebelik öyküsü bulunanlarda,
• Bakır alerjisi durumunda,
• Meme kanseri olan ya da meme kanseri riski tespit edilen kadınlarda,
• Rahim anomalisi (rahim yapışıklığı vs.) bulunanlarda

Spiral nasıl takılır?

Spiral takılması basit bir işlemdir. Muayene masasına yatırılan kadının vajinasına kanalı açmak için spekulum adı verilen plastik ya da metal bir alet takılır. Rahim ağzı ve vajen içerisi antiseptik solüsyonla temizlenir. Rahim ağzı da tenekulum adı verilen bir aletle tutulur ve hazırlanan spiral, rahim ağzından içeri doğru yerleştirilir. Spiralin altından uzanan minik ipler kısaltılır, bu sayede spiral çıkarılmak istendiğinde yine doktor tarafından kolaylıkla çıkarılabilecektir. Spiral takılırken ağrı ya da acı duyulmaz, işlem yaklaşık olarak 5-8 dakika kadar sürer. Spiralin takılmasından sonra nadiren de olsa kasık ağrısına benzer ağrılar yaşanabilir. Basit ağrı kesicilerle bu sorunun üstesinden gelmek mümkündür.

Spiral ne zaman takılabilir?

Gebelik şüphesi olmayan herhangi bir zamanda spiral takılabilir. Bunun için bazen adet döneminde spiral takılması önerilebilir. Doğum yaptıktan sonra spiral taktırmak isteyen kadınlar için ise herhangi bir zaman kısıtlaması yoktur. Normal (vajinal) ya da sezaryen doğumun ardından spiral takılabilmektedir.

Farklı doğum kontrol yöntemleri

Spiralin zararları var mıdır?

Avrasya Hastanesi Kadın Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Ali İhsan Yalçınoğlu, spiral kullanımı hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Spiralin yan etkisi var mıdır?

Çok tipik yan etkileri yoktur. Bazı kadınlarda spiral takıldıktan sonra hafif bir kasık ağrısı meydana gelebilir. Bu kasık ağrısı bir iki ay içerisinden kendiliğinden geçer. Bunun dışında takılan spiralin bakır olması adet kanamasını arttırabilir. Hormonlu spiraller ise adet kanmasının azalmasına yol açabilir. Her ne kadar yaygın bir inanış olsa da spiral bel ağrısına ve kilo almaya yol açmaz.

Spiralin bir zararı var mıdır?

Spiralin takılması cerrahi bir işlemdir. Dolayısıyla işin ehli doktorlar tarafından yapılmalıdır. Aksi takdirde çeşitli sorunlara yol açabilirler. En belirgin sorunlar spiralin takılması sırasında enfeksiyon kapma riskidir. Böyle bir durumda ilaç tedavi uygulanır. Diğer bir risk spiralin rahmi delmesidir. Eğer takılan spiral rahmi deldiyse hastanın kanama durumuna göre bir tedavi şekli belirlenmeli, gerekirse cerrahi müdahale uygulanmalıdır. Karşılaşılan bir diğer risk ise spiral varken hamile kalma durumunda dış gebelik riskinin artmasıdır. Her ne kadar çok etkili bir doğum kontrol yöntemi olsa da hamile kalma durumunda dış gebelik riski, spiral kullanmayanlara oranla yüksektir.

Spiral kullananlar nelere dikkat etmeli?

Spirallerin ömrü eğer bakır olan tercih edilmişse 10 yıl, hormonlu ise 3 yıl kadardır. Bu noktada spiral taktıran kişilerin mutlaka takibini yapması önemlidir. Öncelikle düzenli olarak doktor kontrolüne gitmelidir. 6 ila 1 yıl arası muayene ettirilmeli, spiralin konumu ve doğru şekilde durduğu doktor tarafından onaylanmalıdır. Bunun için hem elle hem de ultrason ile kontroller yaptırılmalıdır.

Farklı doğum kontrol yöntemleri

İstenmeyen hamileliği önlemenin 7 yolu

Hamile kalmak istemiyorsanız pek çok seçeneğiniz var. İşte deneyebileceğiniz 7 yol...

6

1. Ertesi gün hapı İstenmeyen hamilelik için acil durum koruyucular olarak kabul edilen ertesi gün hapları, en pratik doğum kontrol seçeneklerden biridir ancak düzenli olarak kullanılmaları önerilmez. Ertesi gün hapı, yumurta ve spermin döllenmesini engeller. Ancak korunmasız seksten sonra üç gün içinde alınması gerekir. Ne kadar erken alırsanız o kadar iyidir. Bazı ertesi gün hapları mide bulantısı, yorgunluk ve adet düzensizlikleri gibi olumsuz sonuçlara neden olabilirler. Bu yüzden sizin için hangi ilacın daha etkili olacağı konusunda jinekoloğunuza danışmanız gerekebilir.

2. Rahim içi bakır spiral İstenmeyen gebeliği önlemenin bir yolu da, doktor tarafından rahim içine yerleştirilen bakır aparattır. Bir kere yerleştirildikten sonra on yıl boyunca kullanılabilir. Spermleri uzak tutarak serviks mukus tabakasını da arttırarak hamileliği önlemeye yardımcı olur. Ancak diğer tüm yöntemler gibi, spiral kullanıyorken hamile kalma olasılığınız da %1-2 civarındadır.

3. Doğum kontrol hapı Doğum kontrol hapları, 21 gün içilip, 1 hafta ara verilen ya da 28 tane içerdiği için ara verilmeksizin kullanılan formlara sahip bir korunma yöntemidir. Östrojen ve progesteron hormonu içerirler ve hormon düzeninizi değiştirerek vücudunuzu hamileliğe elverişsiz hale getirirler. Bu ilaçlar emziren kadınlarda, 35 yaş üzerinde ve bazı hastalıkların varlığında kullanılamazlar. Bu gibi nedenlerle östrojen almaması gereken kadınlar için uygun olan, sadece progesteron içeren ve mini hap da denen doğum kontrol hapları da bulunmaktadır. Yine uygun ilaç ve kullanım şekli için doktorunuza danışmanız en doğrusudur.

4. Doğum kontrol iğneleri Aylık ve üç aylık iğneler, ülkemizde ruhsatı olan iki aşı türünü kapsar. Bu aşılardan biri sadece progesteron içeren, 3 ayda bir kas içine uygulanan formdur. Diğeri ise, ayda bir kas içine uygulanan östrojen ve progesteron hormonlarını birlikte içeren formdur. Her ikisinde de, sistemik dolaşıma geçen yüksek dozda hormon gebeliğe uygun ortam oluşmasını çeşitli şekillerde önler.

5. Tüp ligasyonu (tüpleri bağlatmak)
Kadınlarda bir diğer koruyucu yöntem olan tüp ligasyonu ise, kadında tüplerin cerrahi olarak bağlanması işlemidir ve başarısı %99,6'dır. Ancak bu yöntemin geri dönüşü zordur. Sıklıkla laporoskopik olarak gerçekleştirilir. Lokal ya da genel anestezi gerekir. Karında küçük de olsa kesi izi olur ve laporoskopinin cerrahi riskleri (kanama, bağırsak hasarı gibi) söz konusu olabilir.

6. Takvim yöntemi Eğer adetiniz düzenliyse, takvim yöntemi olarak anılan ve adet döngünüzü takip etmenizi gerektiren bu yöntemle de hamilelikten korunmayı deneyebilirsiniz. Normal bir adet döngüsünde adetinizin ilk gününden sonraki 14. günde yumurtlama evresine girdiğiniz varsayılır. Bu sebeple 28 günlük bir adet döngüsünde hamile kalma ihtimalinizin en yüksek olduğu günler 13., 14. ve 15. günlerdir. Bu günlerde korunmasız ilişkiden kaçınarak hamile kalma riskinizi düşürebilirsiniz ancak bu çok sıkı takibi gerektiren ve yine diğer yöntemler gibi, %100 korunma vaat etmeyen bir yöntemdir.