Teknolojinin gelişimiyle her sektörde kendini gösteren dijital cihazlar sayesinde diş hekimleri artık daha detaylı bir ağız ve diş sağlığı analizi yapabiliyor. Sorunları hastalara kameralarla gösterebiliyor, ilerde yaşanabilecek muhtemel rahatsızlıkları tespit edebiliyor. İşte buna ağız haritanızı çıkartmak deniyor.

DentGroup doktorlarından Protez Uzmanı Dr. Emek Erdem, ağız haritası hakkında merak edilenleri cevapladı.

Ağız haritası kavramını ilk defa duyuyoruz. Tam olarak ne demek, ne işe yarıyor?

Sağlık ile ilgili konularda en önemli nokta doğru analiz ederek doğru teşhisi koymak ve sonrasında doğru bir planlama yapmak. Teknolojinin ilerlemesi ağız ve diş sağlığında teşhis ve tedavi yöntemlerini de etkiledi. Böylece hastalarımıza detaylı analiz ve ölçümlemeler yapabiliyor, mevcut ve ilerde oluşabilecek muhtemel sıkıntıları söyleyebiliyoruz. Buna ağız haritasını çıkartmak diyoruz.

Hastalar diş hekimine gittiğinde onlara çürük dişleri, dişeti problemleri, diş taşları olduğundan bahsedilir. Ağız haritasını çıkartmanın ne gibi farklılıkları var?

Evet hastalara bu problemler söylenir ancak bunları göstermediğiniz zaman akıllarında hep bir soru işareti kalır. “Acaba dişimin neresi çürük? Gerçekten çok mu çürümüş yoksa kırılmış mı? Diştaşı nasıl bir şey?” gibi birçok konu merak edilir. Doktordan çıktıktan sonra birilerine anlatırken de “Doktor bir şeyler yaptı ama tam bilmiyorum” diye anlatılır. Oysa yeni nesil diş hekimliğinde önce hastanın klinikte bulunan özel fotoğraf stüdyosunda detaylı resimleri çekilir, bunlar özel programlar aracılığıyla bilgisayar ortamına aktarılır, fotoğraflar üzerinde hastaya detaylı açıklama yapılır. Sonrasında ağız içindeki problemleriözel kameralar, tomografi cihazları ve yazılımlar yardımı ile hastaya gösterilir. Ağız haritasında, hastaya ne sorunu olduğunu söylüyorsak onu kendisine gösterebiliyoruz.

Ağızı bir kamera ile görüntülemekten bahsediyorsunuz, bu süreci biraz anlatabilir misiniz?

Ağız içi kamera dijital küçük bir cihazdır. Hasta ağzını açtığında ucunda küçük bir kamera olan bu cihaz, bağlı olduğu ekranda dişlerin tüm yüzeylerini, tüm problemleri gösterir, fotoğraflar. Dişlerdeki restorasyonlar tamamlandıktan sonra hasta son hallerini yine kamerayla görebilir. Böylece hekimler hastaya hem ağzının neye ihtiyacı olduğunu hem de tedavi sonucunugösterebilir, eski tedavilerle karşılaştırma yapabilir. Bu tip bir bilgilendirme teknolojinin bize sağladığı en güzel imkanlardan biri. Çünkü diş hekimi de bazen gözle göremediği bölgeleri ağız içi kameralar yardımı ile daha detaylı ve yakından görebilme imkanına ulaşır. Ağız içi görüntüleme işleminden sonra dişlerin numaralandırıldığı dijital bir şablon üzerine çürükler, var olan tedaviler, eksik dişler işaretlenir. Artık ağız haritası hazırdır.

Bu besinlerin diş dostu olduğunu biliyor musunuz?

Ağız haritası çıktıktan sonra ne işlemler uygulanır?

Bundan sonra bu harita üzerinde gerekli tedavi planlaması yapılır. Hekim haritayı hastayla paylaşır, böylece ağız ile ilgili tüm sorularının yanıtlarına ulaşmış olur. Bu haritalama işlemi sonrası eğer estetik olarak dişlerinde birtakım değişiklikler yapılmasını da istiyorsa yine dijital dişhekimliği doğru yönlendirmeyi yapacaktır.

Ağız haritası gelecekteki diş sağlığımız hakkında bilgi verebilir mi?

Biz teknolojinin sağladığı imkanlar ve diş hekimliği bilgileri neticesinde olanı inceleyip değerlendiriyoruz. Örneğin dijital görüntüleme teknikleri sayesinde ağız, çene bölgesinin kemik yoğunluğuna bakarak ileride kemik erimesi riski var mı yok mu görebiliriz eğer böyle bir risk varsa bu hastaları düzenli kontrole çağırırız. Ya da dişlerin üzerinde aşınmalar varsa bu tip hastalarda eklem problemi olasılığı çok yüksektir; başka bir çocuk hastamız ağızdan nefes alıyorsa ileride üst çene dar gelişecektir gibi öngörülerde bulunmak mümkün.

Klasik diş hekimliğinde ölçüler ağız içine koyulan macun kıvamında silikon malzemelerle alınıyor. Ağız haritasını çıkartırken ölçümleme konusunda herhangi bir değişiklik var mı?

Elbette. Kaşık ile alınan silikon ölçü hastada öğürme refleksine yol açarken hatalı ölçümlere de sebep olabiliyor. Dijital diş hekimliğinde ölçüler 3 boyutlu tarayıcılar yardımıyla alınıyor. Tarayıcı ile hastanın ağzı taranıyor ve ağzın tüm koordinatları, gerekli ölçüler dijital ortama aktarılıyor. Bunlar da bizim dijital laboratuvarımıza doğrudan iletiliyor, gerekli değerlendirmeler sonucu tasarım aşamasına geçilebiliyor.

Hastaya tedavi sonunda nasıl dişlere, ağıza sahip olacağını dijital olarak gösterme imkanı var mı?

Teşhisi koyup tedavi planını ve yöntemini belirledikten sonra özellikle estetik işlemler neticesinde gülüşün ne kadar değişeceğini hastalara gösterebiliyoruz. Dijital görüntüleme yöntemleri ile hastanın hekimi anlaması ve tedavinin bir parçası olması sağlanır. Doğru iletişimi kurmuş hekim ve hasta birbirlerini daha iyi anlayıp özellikle estetik uygulamalarda daha doğru bir yola girmiş olurlar. Dijital yöntemlerle ağıziçi fotoğraflar bilgisayar ortamına aktarıldıktan sonra yapılabilecek estetik uygulamalar hastalara tedaviye başlamadan önce gösterilebilir. Hekim elde ettiği yeni estetiği hastası ile paylaşır ve onun beklentilerini daha kolay ve doğru bir şekilde öğrenebilir. Öncesinde doğru bir dijital çalışma yapıldıysa sonuç hem hekimi hemde hastayı memnun eder.

Ağız haritasını çıkartmanın genel olarak hastaya sağladığı faydalar nelerdir?

Bu tip uygulamalar hasta motivasyonu ve eğitimini sağlar. Hastalar bilinçlendikçe hekimlerine tüm fonksiyonel ve estetik uygulamalarda yardımcı olur onları daha iyi anlayabilirler. Yeni nesil diş hekimliği standart diş hekimliğinin ötesinde, bir hastanın tatmin olabilmesi için gerekli olan faktörlere hakim olarak tedaviye başlamaktadır. Her bir kişiye ona özel dental tasarım çok net olarak gösterilebilir ve hastaların da fikirleri doğrultusunda, bu tasarımlar beklentiyi karşılayacak şekilde geliştirilebilir.

Diş sağlığında doğru bilinen 10 yanlış

Ağız ve diş sağlığını korumak adına doğru bilinen birçok yanlış düşünce diş hastalıklarına hatta diş kayıplarına yol açabiliyor.

11

Sağlıklı dişlere ve güzel bir gülümsemeye sahip olmak için en başta ağız ve diş sağlığı konusunda bilinçlenmek gerekir.

"Diş ipi ve ara yüz fırçası diş etlerini kanatır ve dolgulara zarar verir" Yanlış! Diş ipi ve ara yüz fırçası, iyi restore edilmiş kaplama ve dolguların arasına bile son derece rahat bir şekilde girip temizliği sağlamaktadır. Hangi ürünün nasıl kullanılacağı konusunda diş hekiminden bilgi alınmalıdır. Çürüksüz ve sağlıklı bir ağız için ara yüz temizliğinin önemli olduğunu unutulmamalıdır.

"Ağız kokusuna sakız, pastil, gargara ve spreyler kesin çözümdür" Yanlış! Ağız kokusuna, ağızdaki bakteriler neden olabilmektedir. Bunun yanı sıra temizliği iyi yapılmayan sorunlu bir ağızda koku daha fazla olabilmektedir. Ağız içinde ve dişlerde hiçbir problem olmamasına rağmen ağız kokusu varsa bunun sebebi mutlaka araştırılmalıdır. Solunum yolları, mide, yemek borusu, böbrek rahatsızlıkları gibi birçok faktör ağız kokusunun sebebi olabilir.

"Diş taşları temizletilse de kısa bir zaman sonra tekrar oluşur" Yanlış! Diş taşı temizliği sonrası diş hekiminizin önerdiği diş fırçası, ağız bakım ürünlerini kullanmanız ve bunları doğru kullanım tekniği ile uygulamanız yeni diş taşı oluşumunu azaltabilmektedir. Doğru ürün ve doğru teknik ile dişlerinizi daha iyi temizleyebilirsiniz.

"Diş beyazlatma için her ürün kullanılabilir" Yanlış! Diş beyazlatma, diş hekimi kontrolünde yapıldığı takdirde kişileri sıkıntıya sokmayan ve zararsız bir işlemdir. Diş minesi yüzeyindeki çatlak ve kırıklar ağızdaki çürükler ve kötü restorasyonlar beyazlatma ile hassasiyetinizi artırabilmektedir. Bunun için diş beyazlatma işlemleri hekim kontrolünde yapılmalıdır.

"Hamilelik döneminde dişlere ne kadar iyi bakılsa da dişler zaten çürüyecektir" Yanlış! Planlı bir hamilelik öncesinde yapılan diş hekimi kontrolü ve kontrolde yapılan önleyici tedaviler hamileliğin ağız ve diş sağlığı açısından rahat geçmesini sağlayacaktır. Hamileliğin 3 -6. Aylarında diş hekimi kontrolü yaptırılmalıdır. Hamilelik dönemi boyunca yapılan iyi bir ağız ve diş bakımı problemlerle karşı karşıya kalmanızı engeller.

"Kanal tedavisi hem çok ağrılı hem de çok zor bir işlemdir" Yanlış! Eksilen dişin yerine planlanan implant ya da diş kesimi ile kurulacak bir köprü için harcanan zaman, ücret ve ağrı düşünüldüğünde en uygun tedavi şekli kanal tedavisidir. Doğru bir anestezi altıda uygulanan tedavi, hızlı ve kolay bir biçimde olumlu bir sonuca ulaştıracaktır. Günümüzde "ni-ti" döner aletler ile hem kanal tedavi işlemi kolaylaşmakta hem de kanal tedavisi yapılmış ancak başarısız olunmuş dişlerde bile tekrar şans verilmektedir.

"Çocuklarda süt dişlerindeki aralık, gerçek dişlerinin de aynı şekilde olacağını gösterir" Yanlış! Süt dişlerindeki aralıklar gerçek dişlerinin de böyle olacağını düşündürdüğü için ebeveynleri endişelendirmektedir. Ancak süt dişindeki aralıklar daimi dişlerin gelmesiyle kapanacaktır; çünkü daimi dişler daha geniştir. Önemli olan çarpık ve sıkışık dizilimli olan süt dişlerini dikkate alınmasıdır.

"Diş etlerinin estetiği mümkün değildir" Yanlış! Bir gülümseme ile görünen diş etleri kişinin dış görünümünü etkilemektedir. Bunun yanı sıra asimetrik diş eti kenarları, dişleri düzensiz ve eğri gösterebilmektedir. Lazer tedavisi ile tek seansta diş etlerinin estetiği düzeltilebilmektedir. Tıbbi bir problem olmasa da özellikle güldüklerinde diş eti gözüken kişiler için sıkıcı ve moral bozucu bir durum olan "diş eti hiperpigmentasyonu lekesinin de (mor diş etleri) tedavisi mümkündür. Estetik anlamda müdahale gerektiren bu lekelerin giderilmesinde lazer, modern ve etkili bir tedavi yöntemidir.

"Tüm kaplamalar zamanla estetik ve sağlık açısından problem yaratır" Yanlış! Sağlıklı olan bir dişte yapılan estetik planlamalar daha sağlıklı sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır. İyi bir radyografik inceleme ile diş eti, kök durumu incelenen ve var olan sorunlarına uygun tedaviler gerçekleştirildikten sonra yapılan köprü, lamina, zirkon gibi tüm restorasyonlar iyi sonuçlar veren uzun ömürlü işlemlerdir.

"İmplantlar herkese uygulanamaz" Yeterli kemiğin varlığı söz konusuysa, hastanın sistemik rahatsızlıkları engel değilse ve kişi operasyon sonrası istenilenlere de dikkat ederse doğru bir planlama ile implant tedavisi herkese uygulanabilen bir işlemdir. Ancak operasyon sonrası sigara tüketimi sınırlandırılmalıdır; çünkü sigara içilmesi iyileşme sürecini bozacaktır. Diş Sağlığı Hekimi Aslı Tapan