Ertelemek, endişe etmek belki de duymaktan, bilmekten korkmak, bilmemenin rahat limanına sığınmak… Hastalıklar söz konusu olduğunda erken teşhis konusunda sınıfta kalmamızın sebebi bu olabilir mi? Tıpkı, beyin tümörlerinde olduğu gibi...

Beyin tümörleri nedir?

Avrasya Hastanesi’nden Beyin Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Çetin Ayhan Evliyaoğlu, beyin tümörleriyle ilgili bilinmesi gerekenleri anlatıyor.

Vücudun olmaması gereken bir yerinde oluşan dokuya veya herhangi bir dokunun olması gereken yerde ancak kontrolsüz şekilde büyümesi durumuna tümör denir. Her tümör zararlıdır yargısı yanlış bir genelleme olmakla birlikte söz konusu beyin tümörleri olduğunda huylu olması öldürücü olmasına engel olmuyor. Bu sebeple beyin tümörleri iyi huylu olsa da kontrol edilip etkili şekilde müdahale edilmelidir.

İyi ve kötü huylu beyin tümörlerinin özellikleri nelerdir?

Her ne kadar beyinde yer alan iyi ve kötü huylu tümörler tehlikeli olsa da ikisi arasında önemli farklar vardır. Bu farkların başında iyi huylu tümörlerin kanser hücresi taşımamasına karşın, kötü huylu tümörlerin kanser hücresi taşımasıdır. Bunun dışında;

İyi huylu tümörler:

• Genel olarak ameliyatla alınırlar ve tekrarlanma riskleri azdır.
• Çevrelerindeki sağlıklı dokulara yayılma durumları yoktur.
• Bu tümörlerin kenar ve sınırları net olarak görülebilir.
• Nadir de olsa iyi huylu tümörler, kötü huylu tümörlere dönüşebilir.

Kötü huylu tümörler:

• Çok daha tehlikeli olan kötü huylu tümörler hayati tehlikeye yol açabilir.
• Hızlı büyürler ve çevredeki dokulara sıçrayarak zarar verebilirler.
• Nadir de olsa bu tümörler beyinden ayrılarak vücudun diğer bölümlerine geçiş yapabilirler.

Beyin tümörleri hangi yaşta görülür?

Beyin tümörleriyle ilgili belki de en korkutucu taraf, yeni doğan bebekler dahil tüm yaşlarda görülebilir olmasıdır. Orta yaş sonrası özellikle kanserli hastaların büyük bir bölümünde kanserin yayılması ile beyinde tümör, metastatik ortaya çıkabilir.

Hayata tutunmak için erken teşhis!

Hayati tehlikesi olan her hastalıkta olduğu gibi, beyin tümörlerinde de erken teşhis hayat kurtarıcı bir rol oynuyor. Haliyle hastanın kendisinde görülen değişiklikleri iyi gözlemlemesi, fark etmesi ve hiç beklemeden, ertelemeden doktora başvurmasıdır.

Beyin tümörü tedavisi nasıl olur?

Beyin tümörlerinde uygulanan tedavinin en önemli karakteristik özelliği kişiye özel olmasıdır. Bu sebeple, beyin tümörü ameliyatında; tümörün tip, yerleşim yeri, hastanın yaşı, genel durumu ve hastada operasyon kararını etkileyebilecek ek problemlerin olup olmaması oldukça önemlidir. Kötü huylu tümörden kurtulmak için genellikle cerrahi yöntemler uygulanır. Bu tedaviye ek olarak radyoterapi ve kemoterapi de uygulanabilir.

Günümüzde beyin tedavisi için birçok yöntem uygulanmaktadır. Bu yöntemlerden en sık uygulananları ise şu şekilde sıralanabilir;

Cerrahi yöntem: Bu yöntemde amaç, beyin dokusuna hasar vermeden tümörün çıkarılmasıdır. Tümörün tamamı çıkarılmaya çalışılır, bunun için mikro cerrahi teknik, endoskopi, haritalama, uyanık cerrahi, navigasyon gibi cerrahiye destek teknolojik yöntemler tümörün yeri ve konumuna göre ek olarak kullanılmaktadır.

Nöromonitorizasyon: Ameliyat sonrasında oluşabilecek felci büyük oranda azaltmaya yarayan bu yardımcı uygulama ile beyin ameliyatı başlamadan önce Nöroloji uzmanı tarafından hastanın yüzüne, kol ve bacaklarına yerleştirilen elektrotlardan ameliyat boyunca sinyal alınır. Sinyalde düşme olduğunda cerrah bilgilendirilir ve hassas bölgede olduğu uyarısı verilir.

Radyasyon: Radyoterapi veya radyasyon tedavisi, tümör hücrelerini öldürmek için yüksek enerjili ışınların kullanılmasıdır. Bu ışınlar büyük bir alet aracılığıyla tümörün bulunduğu noktaya ve yakınındaki dokulara verilir. Bu yöntem ameliyattan sonra yapılır ve ameliyattan kalan tümör hücrelerini yok etmek için yapılır. Radyasyon tedavisi genellikle haftada 5 gün olmak üzere birkaç hafta uygulanır.

Kemoterapi: Tümör hücrelerini öldürmek için kullanılan güçlü bir ilaç tedavisi olan kemoterapi, ileri evre ya da tekrarlayan beyin tümörlerinde belirtileri hafifletmek adına tercih edilir. Kemoterapi tedavisi, radyoterapi tedavisi ile birlikte bazen de öncesinde kullanılır. Kemoterapide kullanılan ilaçlar ağızdan veya damardan verilir. Bazı ilaçlar ise beyinde biriken sıvıyı boşaltmak için yerleştirilen şant vasıtasıyla verilebilir.

Beyne iyi gelen 5 egzersiz

Beyin tümörleri neden olur?

Memorial Hizmet Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Bölümü’nden Op. Dr. Umut Yaka, beyin tümörüne yol açan nedenler ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi verdi.

Beyin tümörleri, kafatası içerisinde büyüyerek beynin üzerine baskı yapar. Bu baskı beyinde kalıcı hasarlara yol açabilir. Beyin tümörleri herhangi bir yaşta oluşabilir, ancak en çok 3-12 yaş grubu ve 40-70 yaş grubunda görülmektedir. Beyin tümörlerinin oluşma sebepleri arasında; arıtma-lastik-boya sanayinde çalışmak, virüs enfeksiyonları ve kalıtımdan bahsedilmektedir. Şu ana kadar yürütülen bilimsel çalışmalarda cep telefonları ve beyin tümörü arasında net bir bağlantı bulunmamaktadır. Ancak Dünya Sağlık Örgütü, cep telefonlarını “muhtemel” kanser sebepleri arasında değerlendirmekte ve günde 30 dakika cep telefonu kullanımının beyin tümörü (glioma) riskini artırdığı bildirmektedir.

Beyin tümörlerinin belirtileri nelerdir?

Baş ağrısı

Beyninde tümör olan hastaların ancak %60’ında baş ağrısı görülmektedir. Hastalar genellikle bu ağrının son birkaç aydır ortaya çıktığını ve gittikçe şiddetlendiğini ifade etmektedir.

Bulantı- kusma

Bulantının baş ağrısı ile birlikte olması ve gün ya da haftalarca sürmesi çok önemlidir. Ancak baş ağrısı ve kusmanın uzun sürelerdir devam ediyor olması migren hastalığını da düşündürmektedir.

Çift görme ve görme bulanıklığı

Baş ağrısı ile birlikte veya baş ağrısı olmaksızın ortaya çıkan çift görme, bulanık görme ve görmenin azalması beyin tümörlerinin ilk belirtisi arasında yer almaktadır.

Kol ve bacakta kuvvetsizlik ve dengesizlik

Son zamanlarda ortaya çıkan vücudun sağ ya da sol yarısında uyuşmalar, ellerde güçsüzlük, uyuşukluk ve beceriksizlik görülebilir. Yürürken “sarhoşvari yürüme” ve “dengesizlik” beyincik tümörünün belirtisi olmaktadır.

Konuşma bozukluğu

Konuşamama, anlama güçlüğü, konuşurken yanlış kelime ifadeleri beyin tümörlerinin ilk bulgusu olmaktadır.

Sara nöbetleri (epilepsi)

Bilinç kaybı olarak ya da olmaksızın istem dışı kasılmalar, panik atak tarzında kendini kötü hissetmeler bir epilepsi çeşidi olabilir. Özellikle 20 yaş sonrası ortaya çıkan bu tarz nöbetler, aksi ispatlanana kadar beyin tümörüne bağlı olduğu düşünülerek araştırılmalıdır.

Her baş ağrısı beyin tümörüne işaret etmez

Baş ağrısının uzun sürelerdir var olması ilk etapta migren hastalığını düşündürmektedir. Ancak beynin kendisi ağrıya hassas bir organ olmadığından, beyinde gelişen bir tümör belirli bir büyüklüğe erişene kadar pek baş ağrısına sebep olmamaktadır. Özellikle büyüme hızı fazla olan tümörlerde baş ağrısı görülürken, yavaş gelişen beyin tümörlerinde beyin geriye çekilerek tümöre yer açmaktadır. Bu durumda çok büyük boyutlarda dahi baş ağrısı hastada görülmeyebilir.

Bunları yemeyin!

Çağımızın hastalığı kanseri tetikleyen bu 10 yiyeceğe dikkat!

12

Tükettiğiniz yiyecek ve içecekler, vücudunuzun hastalıklarla savaşmak için kullandığı enerji kaynakları, beden sağlığınız açısından kritiktir. Bazı gıdalar, vücudunuz için diğerlerine kıyasla daha kötüdür ve birçok hastalık söz konusu olduğunda riski artırırlar.

Bu listede bulunan besinler kansere, kalp hastalıklarına, diyabete ve kronik iltihaplara yol açabilir. İşte tüketirken dikkatli olmanız gereken besinler:

Genetiği değiştirilmiş gıdalar: Sürekli olarak büyüyen genetiği değiştirilmiş ürün sanayisi, evlerimize hızla sızıyor. Bu yeni sayılabilecek uygulama, birçok tartışmanın kaynağı haline gelmiş durumda. Uzmanlar, GDO'lu gıdaların binlerce ürünün içindekiler listesine girmelerinden önce yeterli miktarda test yapılmadığı konusunda hemfikirler. Nerede olursa olsun, GDO'suz etiketlere bakmak gerekiyor.

Mikrodalga mısır: Kimyasal kaplı paketinden içeriğine, mikrodalga mısır, dünya genelinde akciğer kanseri tartışmalarının tam ortasında bulunuyor. Organik olmadıkları sürece mısırların ve kullanılan yağın muhtemel GDO'lu olmasının yanı sıra, yapay tereyağından yayılan buharda insanlar için zehirli olan diasetil maddesi bulunuyor.

Konserve ürünler: Konserve kutularının çoğunluğu, deney farelerinin beyin hücrelerinde genetik değişimlere sebep olduğu bilinen bisfenol-A (BPA)adlı madde ile kaplanıyor. Bu madde birçok plastik üründe, termal kâğıtlarda, su hatlarında ve birçok dental bileşimde de kullanılıyor.

Izgara kırmızı et: Izgara yapılan gıdalar çok lezzetli olsalar da bilim insanları eti bu şekilde hazırlamanın heterosiklik aromatik amin adındaki kanserojen bir maddenin ortaya çıkmasına sebep olduğunu keşfettiler. Kırmızı et ızgara yapıldığında, etin kimyasal ve moleküler yapısı değişiyor.

Rafine şeker: En büyük tehlike, yüksek früktozlu mısır şurubunda ancak esmer şeker bile tat ve renk için eklenen melaslar ile ciddi derecede rafine ediliyor. Bunlar, insülin iğnelerinin ve kanser hücresi gelişimin kaynaklardan biridir.

Salamura ve füme gıdalar, turşular: Bu ürünlere raf ömürlerini uzatmak amacıyla nitrat gibi koruyucular ekleniyor. İşlenmiş gıdalarda kullanılan katkı maddeleri, zamanla vücutta birikebiliyor. Bu zehirler, nihayetinde hücresel seviyede hasara sebep oluyor ve kanser gibi hastalıklara yol açıyor.

Gazlı - şekerli ve karbonlu içecekler: Gazlı - şekerli içecekler, yaklaşık 20 yıldır sağlık tartışmalarının merkezindeler. Yüksek früktozlu mısır şurupları, renklendiriciler ve daha birçok kimyasalla dolu olan bu içecekler, sağlık açısından son derece tehlikeliler. Besinsel değerleri sıfırdır ve diğer gıdalardan aldığımız besleyici maddeleri yok ederler. Etikete 'diyet' yazısını görmek ise aynı zamanda da aspartam tükettiğimiz anlamına gelir - ki aspartamın fare zehrinden pek bir farkı yoktur.

Beyaz un: Un rafine edildiğinde, tüm besinsel değeri sıfırlanır ve sonrasında tüketicilere daha çekici görünmesi için klor gazı ile beyazlaştırılır. Unun glisemik indeksi oldukça yüksektir; yani herhangi bir besinsel katkı sağlamadan insülin seviyenizi artırır.

Çiftlik balıkları: Ticari çiftlik balıkçılığı, inanılmaz sayıda balığı kalabalık bir ortamda yetiştirmek demektir. Tüketilen somon balıklarının %60'ı, antibiyotiklere, böcek ilaçlarına ve çeşitli kanserojen kimyasallara maruz bırakıldıkları çiftliklerden geliyor. Ayrıca doğal hayattaki somonlar kadar omega-3 içermiyorlar.

Hidrojene yağlar: Sebze yağları, kaynaklarından kimyasal yollarla çıkarılırlar, sonrasında kimyasal yollarla işlenirler ve renk ve tat değişimi için daha da fazla kimyasala maruz kalırlar. Sağlıksız omega06 yağları ile doludurlar ve hücre zarlarının yapısını değiştirdikleri kanıtlanmıştır.