İstinye Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Moleküler Biyoloji Ve Genetik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Veysel Sabri Hançer, telomer yöntemi hakkında bilgiler verdi.


Telomer nedir?

Genlerimizi içeren DNA’mız özel bazı proteinler ile katlanıp kromozom halini alır. Telomerler, kromozomlarımızın uç kısımlarındaki tekrar dizileridir. Telomer bölgesi kodlama yapmaz, gen içermez. Telomer bölgesinde genellikle TTAGGG 5’li nükleotit tekrarları bulunur. Her hücre bölünmesinde bu telomerlerin boyu bir miktar kısalır. Sınır kısalığa ulaşıldığında, hücre artık ölmesi gerektiği sinyalini alır, o andan sonra artık bölünmez ve ‘apoptozis’ dediğimiz ‘programlı hücre ölümü’ başlar.


Telomer hapı - tedavisi hücre yaşlanmasının önüne geçer mi?

Geçemez. Moleküler genetikte yaşlanmanın tanımı; “Hücredeki hatalar birikimi”dir. Her zaman tamir edilmeden kalan hatalar olur. Hücre, bu hataları üst sınıra kadar tolere eder, üst sınıra ulaşılırsa kendi kendini öldürecek bir seri reaksiyonu başlatır (programlı hücre ölümü). Telomer hapı/sıvısı aslen ‘telomeraz’ denen enzimi içermektedir. Bu enzim telomer bölgelerindeki tekrar dizilerini olması gerekenden daha fazla uzatır. Dolayısıyla her hücre bölünmesinde gerçekleşmesi gereken telomer kısalması gerçekleşemez, programlı hücre ölümü için gerekli eşik sınıra da zor ulaşılır. Yani yaşlanmanın önüne geçmek söz konusu değildir. Enzim takviyesi ile hücrenin ölümü geciktirilmektedir.


Telomer hapı yaşlanmayı durdurur mu, önler mi? Ömrü uzatır mı?

Hücre ölümü suni olarak geciktirildiği için, yaşlanmayı durdurmak veya önlemek bir yana, hücre ölmesi gereken zamanda ölmeyip halen bölünmeye devam ettiği için içinde daha da fazla hata birikecektir. Özetle, telomeraz yaşlandırmayı durdurmak bir yana, hücrenin zamanında ölmesini engelleyerek daha da yaşlı hale gelmesini sağlar.


Telomer hapının zararları var mıdır?

Hücre yaşlanması ve ölümü doğal bir süreçtir. Telomerazın yaşlanmayı geri almak, hataları düzeltmek gibi bir görevi yoktur. Hücreye dışarıdan telomeraz eklenmesi açık biçimde zararlıdır. Çok fazla hasarın tamir edilemeden kalması sonucunda normal bir hücrenin kanser hücresine dönüştüğünü biliyoruz. İşte bu kanser hücreleri teorik olarak ölümsüzdür. Hücre bölünmesini kontrol eden basamaklar kaybedilmiştir ve anormal telomeraz aktivasyonu vardır. Kanser hücresinde, ölmesi gereken eşik sınır fark edilmesin diye, sürekli telomeraz sentezlenir ve telomerler hep uzun tutulur.


Özetle 'Geç ölmek istiyorum, o zaman hücrelerimin ölümünü geciktirmem lazım' demek bir kanser hücresi ile aynı dili konuşmak demektir. Yaşlanmayı durduran bilimsel bir yöntem yoktur fakat hepimizin bildiği gibi sağlıklı beslenme, egzersiz, stresten uzak durmak gibi geciktiren birçok yöntem vardır.

Facebook Yorumları

YORUMLAR

Yorum kurallarını okumak için tıklayınız!

İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.