Bu içerik Göz Hastalıkları (Oftalmoloji) bölümünden Doç. Dr. Zeynep Öztürker tarafından kaleme alınmıştır.

Katarakt nedir?

Katarakt, dünya çapında tedavi edilebilen körlük nedenleri arasında ilk sırada yer almaktadır. Katarakt, göz içinde bulunan göz merceğinin saydamlığının azalması ve opaklaşmasıdır. Göz merceği, görüntüyü beyine ileten mekanizmanın önemli bir bileşenidir ve katarakt ilerledikçe görme hem yakın hem de uzak gözlüklerle artmayacak şekilde azalır. Katarakt, yaş almanın doğal bir sonucudur ve bir hastalık olarak görülmemelidir.

Katarakta sahip kişilerde en sık görülen şikayet, uzakta veya yakında görme azlığı, bulanık görme, renklerde soluklaşma, ışık hassasiyeti, gece araç kullanırken farlardan rahatsız olma ve tek gözde çift görme şeklindedir. Bazı durumlarda kataraktın cinsine bağlı olarak yakın görmede düzelme olabilir. Yani hasta eskiden yakın gözlük kullanırken, artık bu gözlüğe ihtiyaç duymadığını ifade edebilir.

Genel olarak, katarakt nedenleri üç kategoriye ayrılabilir:

• Yaşın ilerlemesiyle başlayan “senil katarakt” en yaygın tipidir. Katarakt belli bir olgunluğa ulaştığında ve görme seviyesi günlük yaşamsal aktiviteleri sekteye uğratmaya başladığında tedavi edilmesi gerekir.

• Bunun dışında, yaştan bağımsız olarak gözde oluşan hastalıklar ve sistemik hastalıklarla ilişkili olarak da katarakt gelişebilir. Diyabet varlığı, kortizonlu ilaç kullanımı, daha önce geçirilmiş göz ameliyatları, üveit ve göz travması gibi durumlar da katarakta neden olabilir.

• Katarakt bebeklerde ve çocuklarda da olabilir. “Doğumsal katarakt” dediğimiz bu durum daha az oranda görülür. Genellikle bebek doğduktan sonra rutin göz muayenesinde fark edilir. Doğumsal kataraktın ameliyatı ve tedavisi aciliyet arz eder, çünkü göz tembelliği ve kalıcı görme kaybına neden olabilir.

Katarakt tanısı nasıl konulur?

Katarakt, bir göz doktoru tarafından detaylı bir göz muayenesiyle belirlenir. Kataraktın türü, görmeyi etkileyebilecek başka göz hastalıklarının varlığı ve katarakt ameliyatı sırasında ortaya çıkabilecek sorunları belirlemek çok önemlidir. Gözlüksüz ve gözlüklü görme keskinliği, göz tansiyonu ve göz dokularının durumu değerlendirilir ve biyomikroskopik retina muayenesi yapılır. Gerekli durumlarda, glokom ve sarı nokta hastalığı gibi durumlar OCT cihazı kullanılarak değerlendirilir ve hastanın katarakt ameliyatı için uygun olup olmadığı belirlenir.

Kataraktın tedavisi nasıldır?

Kataraktın günümüzde tek tedavisi cerrahidir. Oluşumunu engelleyecek veya tedavi edecek bir ilaç tedavisi yoktur. Ameliyat kararı hastanın görme bozukluğunun derecesine ve bu bozukluğun hastanın yaşam kalitesini ne oranda etkilediğine bağlıdır. Günümüzde uygulanan ileri cerrahi teknikler ve yapay göz içi merceklerindeki teknolojik gelişmeler sayesinde yüksek oranda başarı elde edilmektedir.

Fakoemülsifikasyon adı verilen yöntemle ultrason enerjisi kullanarak kataraktlı mercek gözden alınır ve yerine ömür boyu gözde kalabilen yapay mercek yerleştirilir. Milimetrik düzeydeki kesiler sayesinde dikiş gerekmeden ameliyat tamamlanır. Göz içi yapay mercek yerleştirilmesi katarakt ameliyatının bir parçasıdır. Bu nedenle, hastanın gözlük ihtiyacı göz önünde tutularak değişik teknolojilere sahip yapay mercekler kullanılabilir. Ancak unutulmamalıdır ki, katarakt ameliyatı gözlük kullanma zorunluluğunu ortadan kaldırmaktan ziyade kataraktı gidermek için uygulanan bir prosedürdür.

Katarakt ameliyatından sonra gözde tekrar katarakt gelişmez. Bununla birlikte, göz içine yerleştirilen yapay merceğin arkasındaki destekleyici kapsülde zamanla kalınlaşma olabilir, bu da bulanık görmeye yol açabilir. Bu kalınlaşma aylar veya yıllar sonra meydana gelebilir. Poliklinik ortamında, “YAG lazer kapsülotomi” adı verilen hızlı ve ağrısız bir lazer prosedürüyle görme keskinliği tekrar artırılır.

Katarakt ameliyatı hakkında merak edilenler için tıklayın!