Academic Hospital’da görev yapan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Erol Avşar kolon kanserinin risk faktörlerini ve belirtilerini açıkladı.

Uzmanlar 45–50 yaşındaki herkesin düzenli kolonoskopi yaptırması durumunda 20–30 yıl sonra kolon kanseri vakalarının neredeyse kalmayacağını söyledi.

Kolon kanseri risk faktörleri:

• Yaş: 50 yaş ve üstünde olanlar, cinsiyet ayrımı yapmaksızın büyük risk taşıyor.

• Ailede olması: Ailede, özellikle birinci derece yakınlarında kolon kanseri olanlar ile ailesinde erken yaşta (55 yaş öncesi) kanser hikayesi olanlarda risk artıyor.

• Bazı polip türlerinin bulunması: Adenomatöz polip varlığı riski artırıyor.

• Jinekolojik kanser: Kendisinde ve ailesinde rahim, yumurtalık veya meme kanseri olanlarda risk artıyor.

• Beslenme şekli: Lifli gıdaları az tüketmek, bol yağlı, hayvansal protein ağırlıklı beslenmek riski artırıyor.

• Genetik: Kalın bağırsağın genetik hastalıkları (herediter kolon kanseri) kolon kanseri gelişmesinde yüksek risk oluşturmaktadır.

• Diğer yatkınlık durumları: Daha önce kolorektal kanser veya polibi ile iltihabi bağırsak hastalığı olması da kişide kolon kanseri riskini arttıran faktörler arasında yer alır.

Kolon kanseri kolay belirti vermeyen ve yavaş büyüyen bir kanser türüdür ancak belirti vermeden önce tarama testleri ile tanısı konulunca tedavisi mümkündür. Kalın bağırsak iki metrelik bir organ... Bağırsağın sağını tutan kanserler ile solunu tutan kanserler farklı belirti veriyor, kanserin bulunduğu tarafa göre hastanın şikâyetleri değişiyor. Bağırsağın sol tarafı daha dar bir bölge, buranın kanserlerinde daha çok dışkıda incelme, kanama, dışkı düzeninde değişme gibi bulgular oluyor. Sağ tarafta bağırsak daha geniş olduğundan, kanser burada sinsi bir şekilde ilerliyor. Bölge daha geniş olduğu için belirti vermesi daha uzun sürüyor. Hastada, halsizlik, kansızlık, iştahsızlık ve karın ağrısı gibi belirtiler oluyor.

• Ağrılı dışkılama,
• Yeni ortaya çıkan demir eksikliği anemisi,
• Kilo kaybı,
• Karında kitle hissinin kolon kanseri açısından önemli belirtilerdir.

Toplum genelinde yaşlanmayla birlikte kolon kanseri riski artıyor. 50 yaş ve üstü büyük risk taşıyor. 50 yaşındaki bir kişiyle 20 yaşındaki bir kişiye farklı yaklaşıyoruz. 20 yaşında kanser riski düşük ama kansızlık, yutma güçlüğü, inatçı kusma, kilo kaybı, anüsten kanama, muayenede karında kitle varsa bunları alarm kabul edip daha ciddi yaklaşıyoruz.

Bu işlemin uygulanabilmesi için hastaya bir günlük sıvı diyeti uygulanır. Kolonoskopi, gelişmiş anestezi ilaçları sayesinde tek bir iğneyle ağrısız bir şekilde kolayca yapılabiliyor artık. 20–25 dakika süren bu işlem sırasında hastanın tam uyku halinde olur ve hiçbir şikâyeti olmaz.

Kolonoskopinin kolon kanseri için önemi

Hastanın ne kadar yaşayacağını hastalığın evresi belirliyor. Kalın bağırsağın içinde 3–4 santimlik kanser oluşumlu bir polip varsa ve bu polipi kolonoskopi sırasında çıkarırsak kanseri ameliyatsız almış olunur. Böylece hastanın ömrünü uzatmış yani normal hayat süresini kısaltmamış olunur. Bütün kalın bağırsak kanserleri için 5 yıllık hayatta kalma ihtimali yüzde 60... Erken evrede ise bu oran yüzde 90’a yükseliyor. Hastalık karaciğere yayılmışsa 5 yıllık yaşam süresi yüzde 10 civarındadır.

Düzenli kolonoskopi yaptırılsa 20–30 yıl sonra kolon kanseri kalmaz

Sağlıklı bireylerin 50 yaş sonrasında, ailesinde kolon kanseri hikâyesi olanların risk arttığı için 40 yaşında kanser taramasına başlaması gerekir. Ailesinde herediter kanser olanların ise çok daha erken yaşta taramalara başlaması gerekir. Uzmanlar 45 - 50 yaşındaki herkesin düzenli kolonoskopi yaptırması durumunda 20–30 yıl kolon kanserinin oldukça azalacağına inanıyor.