Yoksa siz de panik bozukluğu olanlardan mısınız?

Belirtilerin 4’ü sizde varsa “Panik Atağınız” olabilir!

Türkiye Psikiyatri Derneği Anksiyete Bozuklukları Çalışma Birimi Üyesi Psikiyatr Dr. Şeref Özer, “Panik bozukluğu, kişileri dehşet ve korku içinde bırakan panik nöbetlerinin görüldüğü, insanın sosyal ve mesleki işlevselliğini ciddi düzeyde kısıtlayan, yaşam kalitesini bozan, yanlış tanı ve tetkikler nedeniyle yüksek bir maliyete neden olan yaygın bir ruhsal hastalıktır” diyor. Panik atak ise beklenmedik bir anda birden başlayan, 10 dakika içinde doruğa ulaşan, kısa sürede sona erse de bu süre içinde kişiyi dehşet içinde bırakan bir anksiyete (kaygı) nöbeti olarak tanımlanıyor. Kişiler bu nöbet sırasında kalp krizi geçirip öleceklerine, düşüp bayılacaklarına, felç olacaklarına ya da çıldırıp kontrollerini kaybedeceklerine dair ciddi endişe ve korku yaşayıp çoğu zaman kendilerini hastanelerin acil servislerinde buluyorlar.

Boğulur gibi mi oluyorsunuz?

Bilimsel çalışmalar sonucunda en sık görülen 13 adet panik atak belirtisinin saptandığını söyleyen Psikiyatr Şeref Özer, “Bir panik nöbetinde, bu 13 belirtiden 4’ünün bir arada görülmesi panik atak tanısı için gereklidir” diyor. İşte o 13 belirti:

Göğüs ağrısı / göğüste sıkışma

Çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da hızlı vurması

Terleme,

Nefes darlığı / boğulur gibi olma

Soluğun kesilmesi

Baş dönmesi, sersemlik hissi, düşecek ya da bayılacak gibi olma

Uyuşma ya da karıncalanma

Üşüme, ürperme, ateş basması

Bulantı ya da karın ağrısı

Titreme ya da sarsılma

Kendini ya da çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme

Kontrolünü kaybetme ya da çıldırma korkusu

Ölüm korkusu

Not: Bu belirtilerin görüldüğü kişilere panik atak tanısı konulmadan önce; kalp, akciğer, beyin ve tiroit bezleri yönünden ayrıntılı tetkiklerinin yapılıp söz konusu organlarında herhangi bir patoloji bulunup bulunmadığının netleştirilmesi gerekiyor.

Görüldüğü fiziki hastalıklar

Panik atakları, panik bozukluğu dışında birçok psikiyatrik ya da fiziksel hastalıkta görülebiliyor. Dr. Şeref Özer, bu fiziksel hastalıkları şöyle sıralıyor:

Tiroit bezi hastalıkları

Hipoglisemi

Bazı uyuşturucu maddelerin kullanımı sırasında bağımlı olunan sakinleştirici ilaçların ve alkolün kesildiği durumlarda oluşan yoksunluk krizleri

Vitamin B12 eksikliği

KOAH’ta ortaya çıkan ağır metal zehirlenmeleri

Görüldüğü psikiyatrik hastalıklar

Akut stres bozukluğu

Posttravmatik stres bozukluğu

Sosyal fobi

Yaygın anksiyete bozukluğu

Anksiyeteli depresyon

Somatoform bozuklukları

Ölüm korkusu yaşıyorlar

Panik atağı sırasında; çarpıntı, göğüste ağrı, nefes alamama, ter boşalması şeklindeki belirtiler hastada o anda kalp krizi geçirmekte olduğu endişesi ve ciddi bir ölüm korkusu yaratabiliyor. Bunun dışında vücutta uyuşma - karıncalanma, sersemlik hissi, baş dönmesi gibi belirtiler, bayılmak üzere olduğu, tansiyonunun çıktığı ve felç olabileceği inancına yol açabiliyor. Bazı kişilerde ise ataklar sırasında kendini ya da çevresini tuhaf ve değişmiş hissetme nedeniyle kontrolünü kaybetme ya da çıldırmak üzere olduğu endişesi meydana geliyor.

Muayene sonuçları normal

Panik atak yaşayan hastaların yaygın yanlış inançları ve korkularının doğru olmadığı belirtiliyor. Bu nedenle panik ataklar sırasında defalarca yapılan muayene ve ayrıntılı tetkiklerin normal çıkması hastayı şaşırtıyor. Çoğu hasta bu duruma inanmak istemiyor ve doktor doktor gezmeye devam ediyor.

4 Aşaması

Nedensiz ve tekrarlayan panik ataklarıyla başlıyor.

Birkaç kez meydana gelen panik ataklardan sonra kişide, “Yeniden olacak mı?” “Ne zaman olacak?” şeklinde devamlılık gösteren bir kaygı (beklenti kaygısı) oluşuyor.

Bu kaygı ve ataklar sonunda gerçekleşeceği düşünülen olası kötü sonuçlar nedeniyle (felç, kalp krizi vb.) kişi sürekli üzüntü hissediyor. (“Sokakta olsa kimse bana yardım etmez!”, “Vapurda olsa inemem!” vb.)

Bu duyguların yoğunlaşmasıyla bu kez de atağın geleceği düşünülen yer ve durumlardan kaçınma başlıyor. Örneğin, “Atak ya kalabalık bir yerde gelirse”, “Düşer, bayılır ya da felç olursam” endişesi kişiyi alışveriş merkezine gitmekten, sokağa yalnız çıkmaktan, otobüs, gemi, tren, vapur, uçak gibi toplu taşım araçlarına ya da asansöre binmekten alıkoyuyor. Bu sorunu yaşayan kişiler bu kaygıdan dolayı evde yalnız kalamıyor ve yanlarında mutlaka eş ya da bir yakınlarını istiyor. Dr. Şeref Özer bu kaçınma durumuna, “Agorafobi” dendiğini söylüyor.

Heyecanlı tiplerde daha çok!

Panik ataklar “Anksiöz” adı verilen, her şeyden kolay etkilenen, telaşlı, heyecanlı kişilerde daha fazla gelişiyor.

Kadınlarda daha çok

Panik bozukluğu, kadınlarda erkeklere oranla 2-3 kat daha fazla görülmesine karşın bunun nedeni bilinmiyor. Bu sorun hemen her yaşta başlayabilmekle birlikte en fazla 20’li yaşların başlarında ve 30’lu yaşların ortalarında görülüyor.

Panik bozukluk genetik mi?

Panik bozukluğu ile ilgili yapılan araştırmalarda, panik bozukluğu hastalarının akrabalarında da yüksek oranda aynı sorun görülüyor. Bu nedenle, birçok etkenin yanı sıra genetik faktörlerin de oldukça etkili olduğu düşünülüyor.

Panik atağı olanlar bunları yapmaz!